Το «όπλο» της διαγραφής μέρους της οφειλής για μη εξυπηρετούμενα στεγαστικά δάνεια, που δόθηκαν σε ελβετικό φράγκο, χρησιμοποιούν, εδώ και μερικούς μήνες, οι τράπεζες, επιδιώκοντας να αντιμετωπίσουν το τεράστιο πρόβλημα, που δημιουργήθηκε στην εξυπηρέτηση των δανείων της υποκατηγορίας από την βίαιη άνοδο του ελβετικού φράγκου, έναντι του ευρώ.
Μέσω τυποποιημένων προϊόντων ή εξατομικευμένων λύσεων, οι τράπεζες προτείνουν σε συνεργάσιμους δανειολήπτες ρυθμίσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν μερική διαγραφή της οφειλής, εφόσον αποπληρωθεί κανονικά το υπόλοιπο δάνειο. Βασικό κριτήριο για τον υπολογισμό της διαγραφής αποτελεί η εύλογη αξία του ακινήτου (τρέχουσα και μελλοντική).
Η Εθνική προσφέρει πρόγραμμα μερικής άφεσης χρέους, που δουλεύει όπως τα αντίστοιχα για τα μη εξυπηρετούμενα στεγαστικά δάνεια σε ευρώ, μόνο που το «κούρεμα» στα κόκκινα δάνεια σε ελβετικό φράγκο ξεπερνά το 40% του σημερινού ανεξόφλητου υπολοίπου.
Το πρόγραμμα εδράζεται στο μηχανισμό «split and freeze». Το δάνειο σε ελβετικό φράγκο μετατρέπεται σε ευρώ και το πληρωτέο μέρος επανεκτιμάται, με μοναδικό κριτήριο την τρέχουσα αξία του ακινήτου. Η διάρκεια του δανείου και το ύψος της δόσης καθορίζονται, με κριτήρια την ηλικία του δανειολήπτη και το διαθέσιμο εισόδημά του.
Το υπόλοιπο μέρος του δανείου «παγώνει», άτοκα, και διαγράφεται σταδιακά, εφόσον ο δανειολήπτης εξυπηρετεί κανονικά τις υποχρεώσεις του. Το γεγονός ότι η τρέχουσα αξία του ακινήτου αποτελεί το μοναδικό κριτήριο διαχωρισμού του δανείου «θεραπεύει» όλο το πρόβλημα που δημιούργησε η άνοδος του ελβετικού φράγκου.
Με τον παραπάνω μηχανισμό, ο δανειολήπτης καλείται να αποπληρώσει ένα δάνειο που αντιστοιχεί, πλέον, στην τρέχουσα αξία του ακινήτου. Η αξία που θα έχει το ακίνητο όταν λήξει ομαλά η δανειακή σύμβαση θα κρίνει και το τελικό ύψος του «κουρέματος».
Πως δουλεύει το πρόγραμμα της Εθνικής
Για παράδειγμα στεγαστικό δάνειο σε ελβετικό φράγκο, το οποίο αν μετατραπεί σε ευρώ θα έχει ανεξόφλητη αξία 300 χιλιάδων, σπάει, με βάση τον παραπάνω μηχανισμό, στα εξής δύο μέρη: το πρώτο αξίας 140 χιλιάδων αντιστοιχεί στην τρέχουσα αξία του ακινήτου και ρυθμίζεται για αποπληρωμή σε βάθος 15ετίας.
Οι υπόλοιπες 160 χιλ. ευρώ «παγώνουν» άτοκα για 15 χρόνια. Κάθε χρόνο που ο δανειολήπτης θα εξυπηρετεί ομαλά τις δόσεις του πληρωτέου δανείου θα διαγράφεται το 5% του «παγωμένου» τμήματος. Δηλαδή 8 χιλ. ευρώ ετησίως. Εφόσον στην 15ετία ο δανειολήπτης αποπληρώσει το πληρωτέο μέρος των 140 χιλ. ευρώ θα έχει διαγράψει 120 χιλ. ευρώ (σ.σ. το 75% του παγωμένου σκέλους).
Θα έχουν μείνει από το παγωμένο μέρος του δανείου 40 χιλ. ευρώ, που δεν θα έχουν διαγραφεί. Ο μηχανισμός προβλέπει επανεκτίμηση της τρέχουσας αξίαςτου ακινήτου στη λήξη της 15ετίας. Αν η αξία είναι μεγαλύτερη των 140 χιλ. ευρώ (πχ 170 χιλ) ο δανειολήπτης θα κληθεί να πληρώσει άλλες 30 χιλ. ευρώ σε δόσεις, ενώ οι υπόλοιπες 10 χιλ. διαγράφονται.
Σε αυτή την περίπτωση από αρχική οφειλή 300 χιλ. ευρώ θα έχει καταβάλει τις 170 χιλ. και θα έχει κερδίσει διαγραφή 130 χιλ. ευρώ. Επιπρόσθετα, κερδίζει από το γεγονός ότι δεν καταβάλει τόκους για το τμήμα του δανείου που παγώνει.
Η Εθνική εκτιμά ότι, μετά την παρέλευση της 15ετίας, η εμπορική τιμή του ακινήτου θα είναι μεγαλύτερη, επομένως θα έχει δημιουργηθεί θετική αξία για τον δανειολήπτη, που εξυπηρετεί κανονικά το δάνειο.
Οι λύσεις που προσφέρουν οι άλλες τράπεζες
Αντίστοιχο πρόγραμμα ετοιμάζει η Πειραιώς, ενώ Alpha και Eurobankπροσφέρουν εξατομικευμένες ρυθμίσεις με διαγραφή μέρους της απαίτησης, ανάλογα με την εισοδηματική και περιουσιακή κατάσταση του συνεργάσιμου δανειολήπτη.
Πιο «επιθετικές» είναι οι ρυθμίσεις, που προσφέρουν Πειραιώς και Eurobank, σε όσους από τους πελάτες της έχουν υποβάλει αίτηση υπαγωγής στο νόμο Κατσέλη για στεγαστικό δάνειο, με ενέχυρο την πρώτη κατοικία.
Για όσους δανειολήπτες συνεργαστούν, παρέχοντας τα απαραίτητα στοιχεία, που να αποδεικνύουν την αδυναμία τους να εξυπηρετήσουν το δάνειο, οι δύο τράπεζες προσφέρουν μερική διαγραφή χρέους, αντίστοιχη με αυτή που επιδικάζουν τα δικαστήρια (40% με 60% επί του ανεξόφλητου υπολοίπου).
