Οι ηγέτες της κρατών-μελών της Ευρωζώνης ίσως μας δώσουν μια εικόνα από το μέλλον της Ευρώπης στη Σύνοδο Κορυφής που ξεκινά αύριο. Στη σύνοδο πρόκειται να συζητηθούν ιδέες για μακροπρόθεσμες μεταρρυθμίσεις στην Ευρωζώνη. Αποφάσεις για την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης και την αναβάθμιση του ταμείου διάσωσης χωρών-μελών αναμένεται να ληφθούν στη σύνοδο του Ιουνίου ή ακόμη και του Σεπτεμβρίου. Αργότερα θα έρθει η σειρά για να συζητηθεί ένας κοινός προϋπολογισμός στην Ευρωζώνη. Η καθυστέρηση στον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού στη Γερμανία και η ενίσχυση των λαϊκιστικών κομμάτων στην Ιταλία αναχαίτισαν τις τάσεις περαιτέρω σύγκλισης στην Ευρωζώνη. Ομως είναι αρκετοί οι Ευρωπαίοι ηγέτες που επιθυμούν να αξιοποιήσουν αυτήν τη δυναμική για μεταρρυθμίσεις στην Ευρωζώνη. Οι πιθανότητες, βέβαια, για να συμβεί κάτι τέτοιο λιγοστεύουν ενόψει των εκλογών που είναι δρομολογημένες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Μάιο/Ιούνιο του 2019. Οπότε δεν θα πρέπει να περιμένει κανείς να σημειωθεί μεγάλη πρόοδος στη σύνοδο αυτής της εβδομάδας ή στην επόμενη.
Οι συζητήσεις για μακροπρόθεσμες μεταρρυθμίσεις στην Ευρωζώνη θα επικεντρωθούν σε θέματα στα οποία υπάρχει μεγαλύτερη σύγκλιση απόψεων, όπως είχε δηλώσει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντονάλντ Τουσκ στην προηγούμενη σύνοδο, τον Δεκέμβριο του 2017. Στη λίστα αυτή θα συμπεριληφθούν η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης και η μετατροπή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο (ΕΝΤ). Οι ηγέτες της Ευρωζώνης πιστεύουν πως με τη δημιουργία ενός ΕΝΤ δεν θα χρειαστεί ξανά η ανάμειξη του ΔΝΤ –και, ως εκ τούτου, των ΗΠΑ, της Κίνας και της Ρωσίας– στην οικονομική διάσωση ενός κράτους-μέλους. Θα απαλλάξει, επίσης, την ΕΚΤ από τη συμμετοχή της στα προγράμματα του ESM.
Η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης είναι ένα αρκετά πιο περίπλοκο ζήτημα. Υπάρχουν εκείνοι που δεν επιθυμούν να επωμίζεται η Ευρωζώνη το κόστος διάσωσης ενός χρηματοπιστωτικού ιδρύματος και άλλοι που θεωρούν ότι ο επιμερισμός κινδύνου είναι προτιμότερη λύση. Τα κράτη-μέλη που είναι υπέρ της δημιουργίας ενός κοινού ταμείου εγγύησης καταθέσεων είναι αυτές που ήρθαν αντιμέτωπες με τραπεζικές κρίσεις όπως η Ισπανία και η Ιταλία. Ορισμένες άλλες χώρες-μέλη, όπως η Γερμανία, είναι πολύ επιφυλακτικές στην ιδέα ενός κοινού ταμείου εγγύησης καταθέσεων. Αναμένεται να καθυστερήσουν τη δημιουργία του και να θέσουν αυστηρούς όρους για τη συμμετοχή των κρατών-μελών. Μπορεί να τεθεί ανώτατο όριο στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια του τραπεζικού κλάδου σε κάθε κράτος-μέλος. Η νέα κυβέρνηση συνασπισμού στη Γερμανία δεν θα χαλαρώσει τη στάση της επί του θέματος και έτσι δεν θα αρθούν οι επιφυλάξεις του Βερολίνου.
Οι διαβουλεύσεις για έναν κοινό προϋπολογισμό στην Ευρωζώνη θα συνεχιστούν, αλλά δεν αναμένεται να καταλήξουν σύντομα σε μια οριστική απόφαση. Η Γαλλία και άλλες χώρες-μέλη θεωρούν πως αυτό το βήμα θα έπρεπε να γίνει εδώ και καιρό, καθώς είναι απαραίτητο για να αποφευχθεί μια νέα κρίση στην Ευρωζώνη. Η Γερμανία, η Ολλανδία και τα λοιπά κράτη-μέλη με αυστηρή δημοσιονομική πολιτική τονίζουν πως κάθε κυβέρνηση θα πρέπει να διαχειρίζεται υπεύθυνα τον προϋπολογισμό της. Οπότε δεν υπάρχει λόγος για κοινό προϋπολογισμό στην Ευρωζώνη.
* Ο κ. Hense Florian είναι οικονομολόγος στην Berenberg Bank.
