Κομισιόν και ΕΚΤ θα προκρίνουν τη λύση εξαγοράς «κόκκινων» δανείων από κρατικούς φορείς μόνο εάν το πρόβλημα δεν αντιμετωπιστεί επαρκώς την επόμενη 2ετία
Το θέμα της δημιουργίας μιας bad bank στην Ελλάδα σε αυτή τη φάση είναι ανεπίκαιρο. Πριν από το 2019 ή το 2020 δύσκολα θα υπάρξουν εξελίξεις προς αυτή την κατεύθυνση». Με τη φράση αυτή σχολίασε ανώτατος κοινοτικός παράγοντας την ανακίνηση του ζητήματος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε πρόσφατη έκθεσή της για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στη Γηραιά Ηπειρο, αλλά και τη σχετική αναφορά του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα στην ομιλία του την περασμένη εβδομάδα στο σώμα των μετόχων της.
Σύμφωνα με την ίδια πηγή, η οποία γνωρίζει από πρώτο χέρι τις ισορροπίες σε Βρυξέλλες και Φρανκφούρτη, αν και οι ευρωπαϊκές αρχές με το βλέμμα κυρίως στην Ιταλία, όπου το πρόβλημα των επισφαλειών μπορεί να αποδειχθεί τοξικό για ολόκληρη την ευρωζώνη, δεν αποκλείουν πλέον τη δημιουργία εξειδικευμένων φορέων διαχείρισης για την εξυγίανση των τραπεζικών ισολογισμών, οι συνθήκες δεν είναι ακόμη ώριμες για λήψη τέτοιων αποφάσεων.
Στα μισά του δρόμου
Οπως εξηγεί, οι τράπεζες του Ευρωπαϊκού Νότου, συμπεριλαμβανομένων και των ελληνικών, βρίσκονται σχεδόν στη μέση του δρόμου εκτέλεσης των επιχειρησιακών σχεδίων που έχουν συμφωνήσει με την ΕΚΤ για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Αρα προτού ολοκληρωθεί αυτή η πρώτη περίοδος προσαρμογής, δύσκολα η Ευρωτράπεζα θα άλλαζε τη στρατηγική που έχει ήδη επιλέξει, δηλαδή την ενεργητική διαχείριση των κόκκινων ανοιγμάτων από τα ίδια τα πιστωτικά ιδρύματα.
Προσθέτει δε ότι η Κομισιόν θα προκρίνει τη λύση των bad banks με κρατική ενίσχυση μόνο εάν το πρόβλημα δεν αντιμετωπιστεί επαρκώς και δεν υπάρχει τρόπος οριστικής επίλυσής του με ιδιωτικά κεφάλαια, που αποτελεί την πρώτη της επιλογή. «Εφόσον βρεθούμε προ ενός αδιεξόδου που θα έθετε σε κίνδυνο τη χρηματοπιστωτική ευστάθεια της ευρωζώνης, σε ένα ή δύο χρόνια από σήμερα, θα μπορούσε να ξεκινήσει μια ουσιαστική κουβέντα για την έμμεση χρηματοδότηση των τραπεζών μέσω κεντρικών “κακών” τραπεζών» σημειώνει σχετικά.
Εν αναμονή των stress tests
Για το εγχώριο τραπεζικό σύστημα τονίζει ότι θα πρέπει να αναμένουμε την ολοκλήρωση των stress tests, από τα αποτελέσματα των οποίων θα πάρουμε μία πρώτη καλή γεύση για το «κενό» που μπορεί να προκύψει στο μεσοβραχυπρόθεσμο μέλλον μεταξύ της αξίας των «κόκκινων» δανείων, όπως αυτή αποτυπώνεται στα βιβλία των πιστωτικών ιδρυμάτων και των πραγματικών τιμών που μπορούν να πιάσουν στην αγορά.
«Αν τα επόμενα δύο-τρία χρόνια η ελληνική οικονομία δεν εμφανίσει ρυθμούς ανάπτυξης ικανούς για να “καθαρίσουν” οι τέσσερις συστημικοί όμιλοι τους ισολογισμούς τους και οι διεθνείς αγορές δεν επιτρέπουν τη χρηματοδότηση αυτών των ελλειμμάτων από ιδιώτες επενδυτές, τότε ναι, θα τεθεί ξανά στο τραπέζι η σύσταση μιας bad bank στην Ελλάδα»υπογραμμίζει η ίδια κοινοτική πηγή.
Το θέμα βέβαια είναι, αν επαληθευτεί το δυσμενές σενάριο, πώς θα μπορέσει να χρηματοδοτηθεί ένα τέτοιο εγχείρημα. Τραπεζικοί κύκλοι τονίζουν ότι τα χρήματα θα μπορούσαν να προέλθουν από το μαξιλάρι ρευστότητας που θα διαθέτει εκείνη την περίοδο το Ελληνικό Δημόσιο.
Τα κεφάλαια
Θεωρούν δε ότι προς διασφάλιση της ευστάθειας του συστήματος, ΕΚΤ και Κομισιόν θα μπορούσαν να εγκρίνουν την κρατική ενίσχυση των τραπεζών μέσω μιας bad bank, χωρίς να επηρεαστεί ο ιδιωτικός τους χαρακτήρας και χωρίς φυσικά να υπάρξει κίνδυνος για κούρεμα καταθέσεων. Οπως χαρακτηριστικά τονίζουν, η κοινοτική οδηγία για το bail in μπορεί να ερμηνευτεί κατά το δοκούν για να αποφευχθεί η κρατικοποίηση των τραπεζών.
Επιπλέον, εκτιμούν ότι ανάλογα με την πρόοδο που θα έχουν επιτύχει οι τράπεζες έως τότε και την κατάσταση στην οποία θα βρίσκεται η ελληνική οικονομία, τα κεφάλαια που θα χρειάζονταν για την εξυγίανση του ενεργητικού των τραπεζών θα μπορούσαν να ήταν ακόμη και χαμηλότερα από τα 10 δισ. ευρώ. Βέβαια, προσθέτουν ότι κάθε πρόβλεψη σε αυτή τη συγκυρία είναι εξαιρετικά επισφαλής, καθώς δεν γνωρίζουμε τα δεδομένα που θα ισχύουν εκείνη την περίοδο.
Εξαγορά στεγαστικών μέσω του πλεονάσματος
Πολύ κοντά στη δημιουργία της πρώτης bad bank με κρατικά κεφάλαια, η οποία θα αγοράζει από τις τράπεζες προβληματικά στεγαστικά δάνεια οικονομικά αδύναμων πολιτών βρίσκεται η Κύπρος. Το όλο εγχείρημα θα χρηματοδοτηθεί από το υπερπλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού και αναμένεται να ανακουφίσει τόσο τις τράπεζες όσο και τους δανειολήπτες που βρίσκονται σε αδυναμία πληρωμής του χρέους τους.
Αν και ακόμη δεν έχουν γίνει γνωστοί οι όροι τής… ανταλλαγής, πόσα θα λάβουν δηλαδή οι τράπεζες για να παραχωρήσουν αυτές τις απαιτήσεις, εκτιμάται ότι θα βρεθεί η χρυσή τομή σχετικά εύκολα, με δεδομένο ότι τα στεγαστικά δάνεια καλύπτονται σε πολύ μεγάλο βαθμό από προβλέψεις και από τα ακίνητα που έχουν χρηματοδοτηθεί. Από εκεί και πέρα εναπόκειται στην κυπριακή πολιτική ηγεσία να αποφασίσει το είδος των διευκολύνσεων που θα παράσχει στους οφειλέτες και οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν κούρεμα, μεγάλη επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής και μειώσεις στα επιτόκια.
Τρεις φορές έχει πέσει στο τραπέζι έως τώρα
Η δημιουργία bad bank στην Ελλάδα, όπως συνέβη σε Ιρλανδία και Ισπανία τα προηγούμενα χρόνια, έχει τεθεί τρεις φορές από την ελληνική πλευρά, επίσημα ή ανεπίσημα, στις επαφές με τους θεσμούς. Η πρώτη ήταν το 2013 πριν από την ανακεφαλαιοποίηση που ακολούθησε το PSI, η δεύτερη ήταν έναν χρόνο αργότερα και η τρίτη πριν από τις τελευταίες αυξήσεις κεφαλαίου του 2015. Ωστόσο, και στις τρεις περιπτώσεις η απάντηση των δανειστών ήταν «όχι, όχι, όχι».
Γενικός διευθυντής συστημικού ομίλου σημειώνει ότι μέχρι σήμερα μία από τις βασικές αιτίες αυτής της άρνησης είναι ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα αντιμετωπίζει γενικευμένο πρόβλημα με τα «κόκκινα» δάνεια και όχι με συγκεκριμένες κατηγορίες πίστης, όπως στην Ισπανία και την Ιρλανδία, όπου κυρίαρχη πηγή του… κακού ήταν τα στεγαστικά δάνεια.
Επιπλέον, υπογραμμίζουν τη δυσπιστία των Ευρωπαίων στις δυνατότητες διαχείρισης ενός κρατικού φορέα. «Θα τους δώσουμε λεφτά για να χαρίσουν δάνεια στους φίλους τους;» ήταν ένα από το ζητήματα που απασχολούσε πάντοτε τους εταίρους μας στην ευρωζώνη, με δεδομένες τις φτωχές διοικητικές επιδόσεις του Ελληνικού Δημοσίου.
Τι έγινε σε Ιρλανδία – Ισπανία
Μετά το ξέσπασμα της δημοσιονομικής κρίσης στην Ευρώπη, Ιρλανδία και Ισπανία προχώρησαν στη δημιουργία bad banks για την αντιμετώπιση του προβλήματος των «κόκκινων» δανείων.
Στην Ιρλανδία τον Δεκέμβριο του 2009 συστάθηκε η ΝΑΜΑ, η οποία απέκτησε δάνεια real estate και ενεχυριασμένα ακίνητα ονομαστικής αξίας 74 δισ. ευρώ με μέση έκπτωση 57% από 5 πιστωτικά ιδρύματα, δαπανώντας περί τα 32 δισ. ευρώ.
Η εταιρεία χρηματοδοτήθηκε από το Δημόσιο, το οποίο τελικά δεν θα βγει χαμένο από την όλη υπόθεση, καθώς έχει ήδη πάρει πίσω τα περισσότερα από τα χρήματα που επένδυσε, ενώ θα πετύχει επιπλέον κέρδη που μπορεί να προσεγγίσουν τα 2 δισ. ευρώ.
Στην Ισπανία συστάθηκε το καλoκαίρι του 2012 η Sareb, η οποία απέκτησε από 8 τράπεζες στεγαστικά δάνεια ύψους 50,8 δισ. ευρώ με έκπτωση 63%, δαπανώντας 19 δισ. ευρώ περίπου. Με τη βοήθεια αυτήν οι ισπανικές τράπεζες έχουν καταφέρει μέσα σε 5 χρόνια να μειώσουν τους δείκτες επισφαλειών από το 22% στο 5%.
