Αλλάζει το νομικό πλαίσιο για την αναδοχή και την υιοθεσία Δείτε αναλυτικά το σχέδιο νόμου και την αιτιολογική του έκθεση .

Κατατέθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με τίτλο «Μέτρα για την Προώθηση των Θεσμών της Αναδοχής και Υιοθεσίας».

Μεταξύ άλλων, με το νομοσχέδιο προβλέπεται για πρώτη φορά η παροχή δυνατότητας απόκτησης της ιδιότητας του αναδόχου γονέα σε όσους έχουν υπογράψει σύμφωνο συμβιώσεως, ενώ τίθεται ως απαραίτητη προϋπόθεση απόκτησης της ως άνω ιδιότητας , η προηγούμενη εγγραφή των αναδοχών γονέων στο Εθνικό Μητρώο Υποψηφίων Αναδοχών Γονέων.

Παράλληλα, με το νομοσχέδιο θεσπίζεται για πρώτη φορά  ο θεσμός της επαγγελματικής αναδοχής για τις περιπτώσεις εκείνες των παιδιών, που καθίσταται δύσκολη η τοποθέτηση τους σε αναδοχή, όπως είναι παιδιά ΑμεΑ ή παιδιά με έντονα ψυχολογικά προβλήματα. Ο ανάδοχος γονέας των περιπτώσεων αυτών θα αμείβεται με μηνιαία αντιμισθία και θα του παρέχεται ασφαλιστική κάλυψη ασθένειας και συντάξεως.

Όπως επισημαίνεται στην αιτιολογική έκθεση, οι θεσμοί της υιοθεσίας και της αναδοχής ανηλίκων αποτελούν τους κυριότερους και σημαντικότερους θεσμούς παιδικής προστασίας, που ως απώτερο στόχο έχουν την οικογενειακή αποκατάσταση των παιδιών που χρήζουν ιδιαίτερης φροντίδας και μέριμνας εκ μέρους του Κράτους.

Βάσει των στοιχείων που τηρούνται, (Εθνική Στατιστική Υπηρεσία) οι υιοθεσίες στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια βαίνουν μειούμενες, όπως εμφαίνεται στον παρακάτω πίνακα:

Τα κυριότερα προβλήματα, τα οποία σχετίζονται με την διαδικασία εφαρμογής των θεσμών της Υιοθεσίας και Αναδοχής, συνοψίζονται στα εξής:

– Έντονες καθυστερήσεις ως προς τη διαχείριση των αιτήσεων των Υποψηφίων Θετών Γ ονέων

Η εξέταση των αιτήσεων, που υποβάλλονται από τους Υποψηφίους Γονείς στα Κέντρα Κοινωνικής Πρόνοιας των Περιφερειών (εφεξής ΚΚΠ) παρουσιάζει μεγάλες καθυστερήσεις, συχνά και εκτός των χρονικών ορίων που τάσσει η σχετική νομοθεσία (παρ 3 του αρ 7 του Ν 2447/96)

– Μη καταγραφή και «χαρτογράφηση» των παιδιών που φιλοξενούνται στα ΝΙΊΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.

Η πλημμελής καταγραφή των παιδιών που φιλοξενούνται στα ΝΠΙΔ, κατόπιν εισαγγελικών εντολών ή δικαστικών αποφάσεων, και η παράλειψη προώθησής τους για οικογενειακή αποκατάσταση αποτελεί ένα ακόμη πρόβλημα, καθώς στερεί από ένα μεγάλο αριθμό παιδιών το δικαίωμα να μεγαλώνουν σε ένα υγιές οικογενειακό περιβάλλον.

– Ύπαρξη πολλαπλών νομικών και διαδικαστικών κωλυμάτων, τα οποία αφορούν στο πρόσωπο των ανηλίκων , που διαβιούν σε δομές κλειστής φροντίδας.

– Απουσία εργαλείων παρακολούθησης των δράσεων της παιδικής προστασίας.

Αναλυτικά τα άρθρα 8 και 9 σχετικά με τις προϋποθέσεις για την αναδοχή:

Άρθρο 8

Ανάδοχοι γονείς- προϋποθέσεις

1. Κατάλληλοι για να γίνουν ανάδοχοι σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις είναι οικογένειες που αποτελούνται από συζύγους ή έχοντες συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, με ή χωρίς παιδιά, ή μεμονωμένα άτομα, άγαμα, ή διαζευγμένα, ή σε χηρεία, με ή χωρίς παιδιά, που μπορεί να είναι συγγενείς εξ αίματος οποιουδήποτε βαθμού με το ανήλικο τέκνο (συγγενική αναδοχή). Μεταξύ περισσοτέρων υποψήφιων ανάδοχων γονέων η επιλογή γίνεται υποχρεωτικά σύμφωνα με τη σειρά αναφοράς του προηγούμενου εδαφίου. Η συγγενική αναδοχή πρέπει να προτιμάται.

2. Η τοποθέτηση ανηλίκου σε ανάδοχους γονείς επιτρέπεται εφόσον πληρούνται σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:

α. οι ανάδοχοι γονείς πληρούν τα όρια ηλικίας και έχουν διαφορά ηλικίας από τον αναδεχόμενο, σύμφωνα με όσα προβλέπονται από τη νομοθεσία για την υιοθεσία,

β. οι ανάδοχοι γονείς και οι συνοικούντες με αυτούς έχουν καλή ψυχική, διανοητική και σωματική υγεία, ιδίως μάλιστα δεν πάσχουν από χρόνια μεταδοτικά νοσήματα,

γ. οι ανάδοχοι γονείς και οι συνοικούντες με αυτούς δεν έχουν καταδικαστεί τελεσίδικα ή δεν εκκρεμεί σε βάρος τους ποινική δίωξη για τα αδικήματα που επισύρουν έκπτωση από τη γονική μέριμνα, σύμφωνα με το άρθρο 1537 ΑΚ, ή για κακοποίηση ή παραμέληση ανηλίκων για τα αδικήματα της πορνογραφίας ανηλίκων, μαστροπείας, σωματεμπορίας, ασέλγειας με ανήλικο έναντι αμοιβής, αποπλάνηση παιδιών καθώς και για όσα προβλέπονται από την νομοθεσία για τα ναρκωτικά ή την εμπορία οργάνων,

δ. οι ανάδοχοι γονείς έχουν αποδεδειγμένα τη δυνατότητα να καλύψουν τα βασικά έξοδα διατροφής, μόρφωσης και ιατρικής περίθαλψης του ανάδοχου τέκνου, διαθέτοντας επαρκείς προς τούτο οικονομικούς πόρους και καταβάλλοντας προσωπική φροντίδα,

ε. οι ανάδοχοι γονείς είναι εγγεγραμμένοι στο Εθνικό Μητρώο Υποψήφιων Ανάδοχων Γονέων της παρ. 1 του άρθρου 6. Σε εξαιρετικά απρόβλεπτες και επείγουσες περιπτώσεις, όπως ενδεικτικά αναφέρεται ο αιφνίδιος θάνατος των γονέων, η εγκληματική ενέργεια μεταξύ των γονέων, η απροειδοποίητη εγκατάλειψη της οικογενειακής εστίας από τους γονείς, η ως άνω προηγούμενη εγγραφή των αναδοχών γονέων στο Εθνικό Μητρώο Υποψηφίων Αναδοχών Γονέων της παρ. 1 του άρθρου 6 δύναται να παραλειφθεί.

Οι προϋποθέσεις που αναφέρονται στις περιπτ. β’, γ’ και δ’ πρέπει να συντρέχουν καθ’ όλη τη διάρκεια της αναδοχής.

Άρθρο 9

Απαιτούμενα δικαιολογητικά και διαδικασία εγγραφής στα Ειδικά Μητρώα Υποψήφιων Αναδοχών Γονέων και στο Εθνικό Μητρώο Υποψήφιων Αναδοχών Γονέων

1. Όσοι επιθυμούν να γίνουν ανάδοχοι γονείς υποβάλλουν στον αρμόδιο σύμφωνα με το άρθρο 13 φορέα τα εξής δικαιολογητικά:

α. αίτηση από την οποία προκύπτει το ονοματεπώνυμο, ο αριθμός ΑΜΚΑ, η διεύθυνση κατοικίας καθώς και η ηλικία τους και στην οποία αναφέρεται τεκμηριωμένα ο λόγος που τους ωθεί να γίνουν ανάδοχοι γονείς,

β. πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης,

γ. πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου εισοδήματος των τριών (3) τελευταίων φορολογικών ετών. Αν δεν έχει ακόμη εκδοθεί πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου εισοδήματος του τελευταίου φορολογικού έτους, αρκεί υπεύθυνη δήλωση του αιτούντος ότι έχει υποβάλλει τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του τελευταίου φορολογικού έτους και ότι αναλαμβάνει την υποχρέωση να προσκομίσει την εν λόγω πράξη όταν αυτή εκδοθεί, δ. πιστοποιητικό δημόσιου νοσηλευτικού ιδρύματος, από το οποίο προκύπτει ότι ο αϊτών και τα συνοικούντα με αυτόν πρόσωπα δεν πάσχουν από χρόνια μεταδοτικά νοσήματα,

ε. πιστοποιητικό δημόσιου νοσηλευτικού ιδρύματος, από το οποίο προκύπτει ότι ο αϊτών και τα συνοικούντα με αυτόν πρόσωπα δεν πάσχουν από ψυχικό νόσημα,

στ. πιστοποιητικό περί μη θέσης σε δικαστική συμπαράσταση ή κίνησης σχετικής διαδικασίας από το πρωτοδικείο του τόπου μόνιμης κατοικίας των αιτούντων και όσων συνοικούν με αυτούς,

ζ. αντίγραφο ποινικού μητρώου δικαστικής χρήσης των ιδίων και των συνοικούντων με αυτούς ενήλικων μελών, από το οποίο προκύπτει ότι δεν έχουν καταδικαστεί τελεσίδικα για αδικήματα που επισύρουν σύμφωνα με το άρθρο 1537 ΑΚ έκπτωση από τη γονική μέριμνα ή για τα αδικήματα της πορνογραφίας ανηλίκων, μαστροπείας, σωματεμπορίας, ασέλγειας με ανήλικο έναντι αμοιβής, αποπλάνηση παιδιών καθώς και για όσα προβλέπονται από την νομοθεσία για τα ναρκωτικά ή την εμπορία οργάνων, η. πιστοποιητικό ότι δεν έχει ασκηθεί ποινική δίωξη για όσα αδικήματα προβλέπονται στην περίπτ ζ’, καθώς και πιστοποιητικό που εκδίδεται από την εισαγγελία του τόπου μόνιμης κατοικίας τους ότι δεν είναι φυγόδικοι ή φυγόποινοι για τα ίδια αδικήματα

Τα πιστοποιητικά των περιπτ. β’, δ’ ε’ και η’ της παραγράφου 1, θα πρέπει να έχουν εκδοθεί εντός του προηγούμενου τριμήνου από την υποβολή τους. Τα πιστοποιητικά των περιπτ. στ’ και ζ’ αναζητούνται αυτεπάγγελτα, σε ετήσια βάση από τον αρμόδιο φορέα εποπτείας για όσο χρονικό διάστημα είναι εγγεγραμμένος ο υποψήφιος ή ο ανάδοχος στα μητρώα των άρθρων 6 και 7.

2. Μετά την υποβολή της αίτησης και την προσκόμιση των ανωτέρω δικαιολογητικών από τους υποψηφίους, ο αρμόδιος φορέας υποχρεούται να διεξαγάγει κοινωνική έρευνα για να διαπιστωθεί η καταλληλότητα των υποψήφιων αναδοχών γονέων για την εγγραφή τους στο Μητρώο της παρ. 2 του άρθρου 6. Η έρευνα διεξάγεται και περατώνεται μέσα σε τρεις (3) μήνες από την υποβολή όλων των παραπάνω δικαιολογητικών. Μετά την ολοκλήρωση της έρευνας, ο φορέας συντάσσει έκθεση καταλληλότητας, εγγράφει τους ενδιαφερομένους στο ειδικό μητρώο που τηρεί σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 6 και διεξάγει το πρόγραμμα εκπαίδευσης του άρθρου 14. Μετά και την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος εκπαίδευσης, ο φορέας εγγράφει τους ενδιαφερομένους στο Εθνικό Μητρώο Υποψήφιων Ανάδοχων Γονέων της παρ. 1 του άρθρου 6.

Σε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης τριετίας και μη τοποθέτησης ανηλίκου σε υποψήφιο ανάδοχο, αυτός διαγράφεται από το Εθνικό Μητρώο του άρθρου 6. Για την επανεγγραφή του ακολουθείται η διαδικασία του παρόντος.

Δείτε αναλυτικά το σχέδιο νόμου εδώ και την αιτιολογική του έκθεση εδώ.