Σημαντική βελτίωση καταγράφεται μετά την έναρξη των πλειστηριασμών από τον περασμένο Δεκέμβριο στη συναλλακτική συμπεριφορά των δανειοληπτών, και ειδικά εκείνων που έχουν τη δυνατότητα, αλλά έως σήμερα δεν πλήρωναν τις δόσεις τους.
Tο γεγονός αυτό αποτυπώνεται τόσο στις μηνιαίες εισπράξεις των τραπεζών από ρυθμισμένα και ενήμερα δάνεια, όσο και στην αύξηση των διακανονισμών με οφειλέτες που ακόμη και για χρόνια ήταν …εξαφανισμένοι.
Υπό τον κίνδυνο απώλειας της ακίνητης περιουσίας τους, ουσιαστικά για πρώτη φορά μετά το ξέσπασμα της κρίσης, προσήλθαν οι ίδιοι στον πιστωτή τους, ζητώντας μία συμφωνία αποπληρωμής του χρέους τους.
Είναι χαρακτηριστικό, ότι από τους 1.773 πλειστηριασμούς που έχουν πραγματοποιηθεί έως σήμερα, περίπου οι 340, δηλαδή 1 στους 5, έχουν ανασταλεί με πρωτοβουλία του ίδιου του δανειολήπτη, στην πλειονότητα των περιπτώσεων.
Οι παραπάνω τάσεις καταγράφηκαν για πρώτη φορά στα τέλη του 2017 και ενισχύονται την εφετινή χρονιά, όσο περνούν οι μήνες και οι τράπεζες γίνονται πιο επιθετικές στην ανάκτηση των ανοιγμάτων τους.
Μαστίγιο και καρότο
Από τη μία πλευρά προχωρούν σε πολύ γενναίες ρυθμίσεις σε όσους αντιμετωπίζουν πραγματικά ανάγκη, αλλά από την άλλη δεν …αστειεύονται καθόλου με τους στρατηγικούς κακοπληρωτές.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι κυριολεκτικά αμείλικτες, βάζοντας το μαχαίρι στο λαιμό του οφειλέτη, ώστε να πάρουν όσο το δυνατόν περισσότερα. Αν υπάρχουν μετρητά, τα δέχονται, αν όχι ρευστοποιούν την ακίνητη περιουσία του για να βγάλουν τα …σπασμένα.
Ακόμη και αν ο δανειολήπτης προσέλθει στην τράπεζα οικιοθελώς, μετά την αναγγελία του εκπλειστηριασμού του ακινήτου του, του ζητούν …τα πάντα.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την πρακτική που ακολουθούν έως σήμερα τα πιστωτικά ιδρύματα, η «ταρίφα» για να μη βγει στο σφυρί η περιουσία του δανειολήπτη κυμαίνεται μεταξύ 5% και 10% της τιμής πρώτης προσφοράς, της εμπορικής δηλαδή αξίας του ακινήτου.
Μόνο, εφόσον καταβληθεί εφάπαξ και εξ ολοκλήρου αυτό το ποσό, αναστέλλεται προσωρινά η προγραμματισμένη ρευστοποίηση και η τράπεζα ξεκινά συζητήσεις για τον τρόπο εξόφλησης της εναπομένουσας οφειλής.
Στη συνέχεια, υποχρεώνει τον οφειλέτη σε εξονυχιστικό έλεγχο για να αποκτήσει την πλήρη εικόνα της οικονομικής του κατάστασης και υποβάλλει πρόταση ρύθμισης της μορφής «take it or leave it».
Η τράπεζα δεν… ανέχεται σε αυτό το στάδιο διαπραγματεύσεις ή ελιγμούς από τον δανειολήπτη αλλά καταρτίζει ένα σχέδιο αποπληρωμής ουσιαστικά μόνη της, με στόχο να πάρει πίσω τουλάχιστον την τρέχουσα αξία του ακινήτου που έχει ως ενέχυρο.
Αν η πρότασή της δεν γίνει αποδεκτή, τότε προχωρεί κανονικά ο πλειστηριασμός.
Το ίδιο συμβαίνει και στην περίπτωση που ο ρυθμισμένος οφειλέτης παρουσιάσει εκ νέου καθυστέρηση στην πληρωμή των δόσεων που θα συμφωνηθούν.
Από τη στιγμή που θα το αποφασίσει η τράπεζα, ο πλειστηριασμός ξεπαγώνει και η συνεδρίαση του Ειρηνοδικείου για την εκποίηση των εξασφαλίσεων πραγματοποιείται εντός διμήνου.
Πιάνουν τους στόχους
Τα στοιχεία που δημοσιοποίησε την περασμένη εβδομάδα η Τράπεζα της Ελλάδος για την εκτέλεση των επιχειρησιακών σχεδιασμών των τραπεζών στα κόκκινα δάνεια, είναι ενδεικτικά της μεταστροφής της κλίματος.
Στο τελευταίο τρίμηνο της περυσινής χρονιάς, όπου η επίδραση των πλειστηριασμών στις τάξεις των οφειλετών, αν και εμφανής, δεν ήταν ακόμη τόσο μεγάλη όσο σήμερα, η μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (ΜΕΑ) που προήλθε από εισπράξεις και ρευστοποιήσεις ήταν σημαντική.
Σε αυτό το διάστημα, οι εισπράξεις από ΜΕΑ προς το υπόλοιπο των ΜΕΑ, κινήθηκαν υψηλότερα σε σχέση με τα προηγούμενα τρίμηνα του έτους, ενώ διαμορφώθηκαν σε υψηλότερο επίπεδο και σε σχέση με το στόχο που είχε τεθεί (0,9% έναντι 0,6%).
Επιπρόσθετα και σε αντίθεση με την τάση που παρατηρήθηκε κατά το υπόλοιπο έτος, ο τριμηνιαίος ρυθμός αποκατάστασης της τακτικής εξυπηρέτησης δανείων (cure rate) εμφανίζεται βελτιωμένος στο 1,8% και ξεπερνά για πρώτη φορά τον τριμηνιαίο δείκτη αθέτησης (default rate), ο οποίος εμφανίζει μειωτική πορεία, αγγίζοντας το 1,7%.
Καλύτερες επιδόσεις παρατηρούνται στο καταναλωτικό και επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο, όπου η τριμηνιαία μείωση άγγιξε τo 14,8% και 4,4% αντίστοιχα.
Από την άλλη πλευρά, οι επιδόσεις στο στεγαστικό χαρτοφυλάκιο εμφανίζονται χαμηλές, καθώς σημειώθηκε τριμηνιαία μείωση μόλις 0,6%.
Το γεγονός αυτό συνδέεται, σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, με την νομική προστασία που έχει εξασφαλίσει μεγάλος αριθμός οφειλετών μέσω του Νόμου Κατσέλη, αλλά και με την πιο ήπια μέχρι στιγμής στάση που τηρούν οι τράπεζες στη συγκεκριμένη κατηγορία πίστης, για κοινωνικούς λόγους.
Υπενθυμίζεται ότι μέχρι πέρυσι, δεν προχωρούσαν σε πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας αντικειμενικής αξίας έως 300.000 ευρώ, όριο που μειώνεται σταδιακά όσο περνούν οι μήνες.
Από την άλλη πλευρά, το ποσοστό των ΜΕΑ που τελεί σε καθεστώς αίτησης για υπαγωγή σε νομική προστασία, ξεπερνά στα στεγαστικά δάνεια το 30%.
Το γεγονός αυτό δένει, μέχρι την εκδίκαση των συγκεκριμένων υποθέσεων στα Ειρηνοδικεία, τα χέρια των τραπεζών, οι οποίες αναμένουν την ελαστικοποίηση της σχετικής νομοθεσίας.
Οι σχετικές ρυθμίσεις, που περιλαμβάνονται στα προαπαιτούμενα της τέταρτης αξιολόγησης, θα συμβάλουν στην επίσπευση των σχετικών διαδικασιών και στον εντοπισμό όσων απολαμβάνουν προστασίας χωρίς να το δικαιούνται.
Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις υποθέσεις που έχουν φτάσει έως σήμερα στα Ειρηνοδικεία, τα πιστωτικά ιδρύματα κερδίζουν το 40%, καθώς αποδεικνύεται ότι ο δανειολήπτης μπορούσε να πληρώνει τις δόσεις του.
