Γράφει ο
Δημήτρης Προκοπίου
1. Άδεια τουριστικού σκάφους
Στο κεφάλαιο 2 του νομοσχεδίου, μπορεί να χαρακτηριστεί ένα πλοίο αναψυχής ως επαγγελματικό, εγγραφή σε νηολόγιο, αντιγραφεί πιστοποιητικού ασφαλείας, θεωρημένο αντιγραφή έναρξης εργασιών από ΔΟΥ, παράβολο, βεβαίωση από Ναυτικό Επιμελητήριο, η άδεια θεωρείται ανά τριετία . Η άδεια ανανεώνεται και εκδίδεται για ένα έτος.
Οι αλλαγές που προβλέπονται από το νέο νόμο είναι επίσης:
2. Ναυτολόγηση πληρωμάτων σε πλοία 12 ως 24 μετρα
Με απόφαση καθορίζεται η οργανική σύνθεση, ιστιοφόρα μέχρι 16 ή μηχανοκίνητο ως 12, ναυλώνονται χωρίς πλήρωμα και πλοίαρχο. Πρέπει ένας να έχει ναυτική εμπειρία. Με απόφαση του υπουργού και του ΝΕΕ καθορίζονται τα προσόντα των πληρωμάτων.
Στο άρθρο 75 του πολυνομοσχεδίου, το οποίο προβλέπει για τα ιστιοπλοϊκά σκάφη μεταφορικής ικανότητας άνω των 12 επιβατών, να εκναυλώνονται μονάχα όταν υπηρετεί σε αυτά πλοίαρχος και πλήρωμα, που βάσει του νόμου θα πρέπει να είναι ασφαλισμένοι και στο ΝΑΤ. Ο κυβερνήτης όταν δεν είναι επιβάτης πρέπει να έχει ασφαλιστική κάλυψη. Σημειώνεται πως με το ισχύον μέχρι σήμερα θεσμικό πλαίσιο, για τα ιστιοπλοϊκά σκάφη μήκους μέχρι 24 μέτρων, δεν απαιτείτο υποχρεωτικά πλήρωμα, ούτε ο χειριστής τους έπρεπε υποχρεωτικά να κατέχει το βαθμό του πλοιάρχου.
3. Απαγόρευση ξένων πλοίων να έχουν ελληνικούς λιμένες εκκίνησης ή να παραλαμβάνουν άτομα στην Ελλάδα με καταβολή ναύλου. Εκτός αν προμηθευτούν ειδική,άδεια.
Για την απαγόρευση που αφορά τα επαγγελματικά σκάφη αναψυχής με ξένη σημαία, όπως έχει επισημανθεί, μέχρι σήμερα σε αυτά που εκτελούσαν ναύλο που ξεκινούσε στο εξωτερικό ή ξεκινούσε από Ελλάδα με προορισμό το εξωτερικό επιτρεπόταν να αποβιβάζουν ή να επιβιβάζουν αντίστοιχα επιβάτες. Αυτό ήταν το ταξίδι one way, ενώ απαγορευόταν για την ίδια κλάση σκαφών το κυκλικό ταξίδι από και προς ελληνικά λιμάνια.
Πλοία σκάφη αναψυχής με ξένη σημαία δεν μπορούν να κινούνται στην Ελλάδα, δηλαδή δεν μπορούν να έχουν ελληνικούς λιμένες εκκίνησης ή να παραλαμβάνουν άτομα στην Ελλάδα με καταβολή ναύλου. Εκτός αν προμηθευτούν ειδική άδεια. Με τη νέα διάταξη δεν θα μπορούν να εκτελούν ούτε one way πλόες και άρα δεν θα μπορούν οι επιβάτες ούτε να επιβιβάζονται ούτε να αποβιβάζονται σε ελληνικό λιμένα. Η εξέλιξη αυτή εκτιμάται ότι θα διώξει μεγάλο αριθμό σκαφών από την Ελλάδα, αφού οι επιβάτες είναι λογικό να προτιμήσουν άλλα πακέτα ταξιδίων.
Το υπουργείο επισημαίνει ότι με τις διατάξεις του ν. 4504/2017 λήφθηκε μέριμνα για την απαγόρευση ολικής ναύλωσης των ιδιωτικών πλοίων αναψυχής και τη με οποιονδήποτε τρόπο διαφήμιση, σε οποιαδήποτε χώρα, της εκμετάλλευσής τους στην Ελλάδα, ανεξαρτήτως της σημαίας του πλοίου. Επίσης διευκρινίσθηκε η έννοια της επαγγελματικής δραστηριοποίησης των πλοίων αναψυχής που έχουν χαρακτηριστεί επαγγελματικά σύμφωνα με το Δίκαιο άλλης χώρας, διευκρινίζοντας ότι αυτή αφορά τη διενέργεια ταξιδίων όταν ο τόπος επιβίβασης και αποβίβασης των επιβατών βρίσκεται στην αλλοδαπή.
Σε κάθε άλλη περίπτωση, τα πλοία αντιμετωπίζονται από τις ελληνικές αρχές ως ιδιωτικά πλοία και υποχρεούνται να είναι εφοδιασμένα με ΔΕ.Κ.Π.Α. ή Transit Log. «Με την εν λόγω ρύθμιση εξασφαλίζεται η ενιαία αντιμετώπιση αυτής της κατηγορίας πλοίων από τις Λιμενικές, Φορολογικές και Τελωνειακές Αρχές, η καταπολέμηση πρακτικών που θίγουν το θεμιτό ανταγωνισμό, η διασφάλιση της ασφαλούς ναυσιπλοΐας» σημειώνει το υπουργείο.
3. Το φορολογικό τέλος πλοίων
Ένα ακόμα αγκάθι που απασχολεί κυρίως τις μαρίνες είναι η επιβολή του τέλους πλόων. Η ανησυχία αφορά τα ξένα ιδιωτικά σκάφη αναψυχής τα οποία κάνουν χρήση τους για λίγες ημέρες κάθε χρόνο.
Τα ιδιωτικά σκάφη στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι είναι το 75% του συνόλου των σκαφών αναψυχής. Το μεγαλύτερο κομμάτι του τουριστικού προϊόντος του τομέα. Τα περισσότερα εξ αυτών αφορούν κατοίκους του εξωτερικού. Χρεώνεται για όλο τον χρόνο ενώ κάνει χρήση λίγες ημέρες, και δεν έχει ανταποδοτικό χαρακτήρα προς τον ιδιοκτήτη του σκάφους.
Όσον αφορά τη διάταξη στο νομοσχέδιο για τη μη πληρωμή του τέλους όταν το σκάφος βρίσκεται σε κατάσταση ακινησίας, άνθρωποι της αγοράς σημειώνουν ότι πρέπει να ξεκαθαρίσει το πώς θα λειτουργήσει στην πράξη αυτή η διάταξη, από τη στιγμή που οι γενικοί και ειδικοί κανονισμοί τουριστικών λιμένων επιβάλλουν στα ελλιμενιζόμενα σκάφη στις ελληνικές μαρίνες να είναι αξιόπλοα κατά τη διάρκεια ελλιμενισμού τους. Πρόκειται για «συγκρουόμενες έννοιες» σημειώνουν χαρακτηριστικά και χρειάζεται να δοθεί ερμηνεία.
Με το άρθρο 66 θεσπίζεται ειδικό τέλος υπέρ του δημοσίου με την ονομασία “τέλος πλοίων αναψυχής και ημερόπλοιων” (ΤΕ.Π.Α.Η.), που βαρύνει τα ιδιωτικά και επαγγελματικά πλοία αναψυχής, καθώς και τα επαγγελματικά τουριστικά ημερόπλοια.
Το ΤΕ.Π.Α.Η. θα υπολογίζεται ανά τρέχον έτος, η τρέχοντα μήνα από την ημερομηνία πληρωμής, κάτι που θα αυξήσει με τη σειρά του το κόστος λειτουργίας όλων των σχετικών σκαφών που ανέρχονται περίπου σε 5.000 σε όλη την Ελλάδα.
Με διπλασιασμό των ήδη υψηλών φορολογικών επιβαρύνσεων που επιβάλλονται επί κάθε λογής σκαφών και αντικίνητρο για την προσέλκυση θαλάσσιου τουρισμού, ισοδυναμούν σύμφωνα με κύκλους της αγοράς τα τέλη πλόων που προβλέπει το νομοσχέδιο του υπουργείου Ναυτιλίας.
Η ιδιοκτησία σκαφών, ακόμη και πλαστικών μικρών πέντε μέτρων, έχει καταστεί τεκμήριο, ενώ πλέον επιβάλλεται επί της αξίας του τεκμηρίου και φόρος πολυτελούς διαβίωσης (ΦΠΔ) 13%. Αυτό σημαίνει πως για μια καινούργια πλαστική βάρκα μήκους πέντε μέτρων και δέκα εκατοστών το τεκμήριο είναι 6.000 ευρώ και ο ΦΠΔ 780 ευρώ ετησίως. Εάν όμως το σκάφος είναι επτά μέτρα και δέκα εκατοστά το τεκμήριο είναι 12.000 ευρώ και ο ΦΠΔ 1.560 ευρώ.
Προσθέτουμε σε αυτό τον φόρο και το «Τέλος Πλοίων Αναψυχής και Ημερόπλοιων» (ΤΕΠΑΗ). Η εφαρμογή του ΤΕΠΑΗ μεταφράζεται σε πρόσθετες επιβαρύνσεις για δεκάδες χιλιάδες κατόχους μικρών σκαφών 7 μέτρων και άνω. Η εισαγωγή του νέου τέλους εκτιμάται πως θα μειώσει τον αριθμό πλοίων που ελλιμενίζονται στη χώρα, την ώρα που επιδιώκεται η ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού.
Το ΤΕΠΑΗ προβλέπεται πως θα υπολογίζεται ανά τρέχον έτος ή τρέχοντα μήνα ως εξής: Για πλοία 7 έως 8 μέτρα, σε 16 ευρώ ανά μήνα, για 8 έως 10 σε 25 ευρώ, και για άνω των 12 σε 8 ευρώ ανά μέτρο, υπολογιζόμενο από το πρώτο μέτρο. Προβλέπεται έκπτωση 25% μόνον για τα πλοία αποκλειστικής επαγγελματικής χρήσης. Το τέλος αυτό είχε νομοθετηθεί και το 2013 αλλά δεν εφαρμόστηκε και πηγές θέλουν να πιέζουν τώρα για αυτό και οι δανειστές.
«Ο επιδιωκόμενος σκοπός είναι σύμφωνα και με την αιτιολογική έκθεση 15 εκατ. έσοδα ετησίως. Εμείς πιστεύουμε ότι αντί της αύξησης των εσόδων για το Δημόσιο, θα έχει ως συνέπεια σημαντικότατες απώλειες, και μάλιστα μη αναστρέψιμες, λόγω της άμεσης αποχώρησης σκαφών σε άλλες περιοχές εκτός Ελλάδας», σημείωσε εξηγώντας παράλληλα πως «τόσο τα ελληνικά όσο και τα σκάφη αναψυχής ξένης ιδιοκτησίας, που εμπιστεύονται τις ελληνικές μαρίνες ως λιμένες μόνιμης φιλοξενίας, θα αναζητήσουν άλλους γειτονικούς λιμένες σε Κροατία, Τουρκία, ακόμη και Αλβανία, προκειμένου να αποφύγουν το ετήσιο τέλος».
Οι κίνδυνοι που πρέπει να ληφθούν υπό όψη για την επίλυση του προβληματος είναι:
1. Η αποχώρηση από την Ελληνική σημαία των σκαφών αναψυχής λόγω εξόδων και φορολογίας
2. Η μετακόμιση σκαφών ελληνοκτητων σε ξένες σημαίες και αγορές
3. Ο κίνδυνος βιωσιμότητας των μικρών επιχειρήσεων
Ο υπουργός και οι επαγγελματικοί φορέις
1. ΣΙΤΕΣΑΠ
Ο πρόεδρος του ΣΙΤΕΣΑΠ, Αλ. Μαζαράκης, δήλωσε η εφαρμογή του άρθρου για την φορολογία θα αυξήσει σε μεγάλο βαθμό το λειτουργικό κόστος στα σκάφη αυτά, που ανέρχονται περίπου σε 1000 σε όλη την Ελλάδα και αποτελούν μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις στα νησιά, και των οποίων πολλοί ιδιοκτήτες ήταν και κυβερνήτες, ασφαλισμένοι στο ΤΕΒΕ (και πλέον στον ΕΦΚΑ). Τόνισε εξάλλου, ότι ένα επιπλέον βάρος για τις επιχειρήσεις του θαλάσσιου τουρισμού, είναι ότι τα επαγγελματικά πλοία αναψυχής που διαθέτουν άδειες σε ισχύ και δεν χρειάζονταν έως σήμερα θεώρηση, πλέον θα υποχρεούνται σε θεώρηση.
Τα σκάφη αναψυχής πέραν από τις δαπάνες ελλιμενισμού τους επισημαίνεται ότι, ξοδεύουν από 5 έως 12 φορές περισσότερα σε συναφείς δραστηριότητες, όπως είναι τροφοδοσίες, επισκευές, πρακτορεύσεις, πληρώματα και άλλα.
Εναντίον του τέλους έχει ταχθεί ο Σύνδεσμος Ιδιοκτητών Τουριστικών Επαγγελματικών Σκαφών άνευ Πληρώματος (ΣΙΤΕΣΑΠ), ο Σύνδεσμος Ελλήνων Κατασκευαστών Πολυεστερικών και Αλλών Σκαφών και η Ένωση Ναυπηγοεπισκευαστικών Εταιρειών Περάματος.
“Κάτι τέτοιο θα αυξήσει τις δαπάνες λειτουργίας, ενώ δεν πιστεύουμε ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Ναυτιλίας λόγω της γραφειοκρατίας θα μπορέσουν να εξυπηρετήσουν τους ιδιοκτήτες” δήλωσε ο κ. Μαζαράκης. Ως εκ τούτου Μαζαράκη αυξάνεται το εργασιακό κόστος και η φορολογία.
2. Ένωση Μαρίνων Ελλάδος
Είναι χαρακτηριστικό πως ο πρόεδρος της Ενωσης Μαρινών Ελλάδος δήλωσε στη σχετική συζήτηση της αρμόδιας επιτροπής της Βουλής, ότι το εν λόγω τέλος και η εφαρμογή της διάταξης θα φέρουν ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα από τον επιδιωκόμενο σκοπό.
Θα προκύψει ζημία που εκτιμάται ότι αφορά μαρίνες, ναυπηγεία, δημόσια έσοδα από φόρους, εργοδοτικές εισφορές και απώλεια θέσεων εργασίας και πληρωμάτων. Καθώς επίσης και θέσεις και έσοδα από συναφείς επαγγελματικές δραστηριότητες σε σκάφη αναψυχής γύρω από τις μαρίνες.
Σχετικά πρόσφατα παραδείγματα άλλων χωρών της Μεσογείου, όπως είναι η Ιταλία και ακόμη το πρόσφατο παράδειγμα της Σαρδηνίας, όπου εφαρμόστηκαν τέτοιου είδους τέλη, έδιωξαν τουριστικά σκάφη κατά χιλιάδες και οι κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να άρουν τις συγκεκριμένες διατάξεις.
3. Υπουργός Ναυτιλίας Παναγιώτης Κουρουπλής
Το υπουργείο το τελευταίο διάστημα έχει γίνει αποδέκτης της ανησυχίας που εκφράζουν οι φορείς για το τέλος πλόων, αφού με τα σημερινά δεδομένα κανείς δεν γνωρίζει με ακρίβεια τα ποσά που θα πρέπει να καταβάλλει αν επισκεφτεί με σκάφος τη χώρα μας. Ακόμα προβληματίζει και το «εμπάργκο» που επιβάλλεται με τις μέχρι τώρα διατάξεις στα επαγγελματικά σκάφη αναψυχής με σημαίες τρίτων χωρών.
Όπως εξήγησε χθες ο υπουργός Ναυτιλίας Παναγιώτης Κουρουμπλής, σε ημερίδα που διοργάνωσε η Γενική Γραμματεία Λιμένων του υπουργείου: «Μετά την τόσο εκτεταμένη διαβούλευση πριν από την ψήφιση του νόμου αυτού, του 4504/2017, σήμερα συζητάμε εκ νέου, ώστε όλοι οι συνεργάτες του υπουργείου και οι υπηρεσιακοί παράγοντες να καταγράψουν τα ερωτήματα και τις απορίες, να δώσουν απαντήσεις διευκρινιστικές, ώστε να ετοιμαστεί το απαραίτητο υλικό που θα συμπεριληφθεί στις υπουργικές αποφάσεις και στα διατάγματα».
Ο υπουργός τόνισε ότι «αν υπάρχουν σημεία που δεν έχουν διευκρινιστεί, να ερμηνευτούν στις υπουργικές αποφάσεις. Δεν θέλουμε γκρίζες ζώνες στον νόμο αυτό».
Από τη πλευρά του ο γ.γ. Λιμένων Χρήστος Λαμπρίδης κάλεσε όλους τους ενδιαφερομένους να συνεργαστούν τις επόμενες ημέρες με το υπουργείο, προκειμένου οι απαραίτητες εγκύκλιοι να εκδοθούν στην ώρα τους.
