Σε περισσότερους από 250.000 υπολογίζονται οι Έλληνες επιστήμονες που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό.
Σε περισσότερους από 250.000 υπολογίζονται οι Έλληνες επιστήμονες που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό, αριθμός που αντιστοιχεί στο 12% των πτυχιούχων της χώρας, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία που παρουσίασε ενώπιον της ειδικής μόνιμης κοινοβουλευτικής επιτροπής Ελληνισμού της Διασποράς, ο Θεολόγος Λαμπριανίδης, γενικός γραμματέας Στρατηγικών και Ιδιωτικών Επενδύσεων του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης ο οποίος είχε κληθεί να ενημερώσει την επιτροπή για τις «προϋποθέσεις αναστροφής του brain drain και των νεομεταναστών».
«Επιδίωξη μας δεν είναι απλά να περιορίσουμε τη φυγή, αλλά κατά το δυνατόν, να έχουμε και επιστροφή εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού το οποίο έχει φύγει. Το φαινόμενο αυτό δεν είναι φαινόμενο της κρίσης, αλλά φαινόμενο που είχε ξεκινήσει πολύ νωρίτερα, ήδη από τη δεκαετία του 70, αλλά στην περίοδο της κρίσης πήρε εκρηκτικές διαστάσεις», είπε ο κ. Λαμπριανίδης και ενημέρωσε τους βουλευτές: «Σήμερα εκτιμάται ότι είναι πάνω από 250.000 οι επιστήμονες οι οποίοι ζούνε και εργάζονται στο εξωτερικό, είναι δηλαδή, περίπου το 12% των πτυχιούχων της χώρας. Αυτό οφείλεται στην αναντιστοιχία που υπάρχει, μεταξύ προσφοράς και ζήτησης επιστημόνων στην ελληνική οικονομία και ο λόγος αυτής της αναντιστοιχίας, βρίσκεται στο γεγονός ότι η ελληνική οικονομία είναι προσανατολισμένη να παράγει προϊόντα και υπηρεσίες οι οποίες δεν είναι υψηλής προστιθέμενης αξίας, άρα δεν δημιουργείται υψηλή ζήτηση για εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό».
Όπως εξήγησε ο γενικός γραμματέας Στρατηγικών και Ιδιωτικών Επενδύσεων, στο φαινόμενο του brain drain, η απάντηση σε μεσομακροπρόθεσμο επίπεδο είναι η εθνική αναπτυξιακή στρατηγική για την αλλαγή του αναπτυξιακού υποδείγματος και μετακίνηση στην οικονομία της γνώσης».
Βραχυπρόθεσμα όμως και μεσοπρόθεσμα, πρέπει να προχωρήσουν δράσεις για την ενίσχυση της ακαδημαϊκής και ερευνητικής αριστείας με υποτροφίες για υποψήφιους διδάκτορες και μεταδιδάκτορες, υποτροφίες για απόκτηση ακαδημαϊκής διδακτικής εμπειρίας από νέους διδάκτορες, στήριξη νέων ερευνητών με ερευνητικά προγράμματα. Για την ανάσχεση του φαινομένου θα πρέπει επίσης να ενισχυθεί η απασχόληση, η επιχειρηματικότητα και η καινοτομία, με δράσεις ενίσχυσης της αυτοαπασχόλησης πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, των νεοφυών επιχειρήσεων, της εξωστρέφειας των ελληνικών μεταποιητικών επιχειρήσεων, της έρευνας και της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας στα πανεπιστήμια.
Ο κ. Λαμπριανίδης αναφέρθηκε στη δράση «Επιλέγουμε Ελλάδα χτίζοντας γέφυρες γνώσης και συνεργασίας» η οποία στοχεύει να διασυνδέσει τους Έλληνες επιστήμονες σε οποιοδήποτε σημείο του κόσμου και αν βρίσκονται. Αρωγός σε αυτή την προσπάθεια είναι η ηλεκτρονική κοινότητα των Ελλήνων επιστημόνων παγκοσμίως, προκειμένου αυτή να συνδεθεί με την ελληνική οικονομία.
«Στόχος είναι η διαδικασία αυτή να αποδειχθεί αμοιβαία επωφελής και για τα δύο μέρη, δηλαδή εκείνους που βρίσκονται στο εξωτερικό και εκείνους στο εσωτερικό. Η ηλεκτρονική αυτή πλατφόρμα, υποβοηθά τη σύνδεση αυτών των ανθρώπων, ενημερώνει για τις διαθέσιμες ευκαιρίες πρόσβασης σε χρηματικούς πόρους και δίνει έμφαση στη σύνδεση με την οικονομία. Επίσης, επιδίωξη είναι μια καταγραφή των Ελλήνων επιστημόνων, όχι τόσο με την αριθμητική έννοια, αλλά για μια καταγραφή περισσότερο με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους», εξήγησε ο κ. Λαμπριανίδης.
Ποιες όμως μορφές μπορεί να πάρει η σχέση ενός Έλληνα επιστήμονα που ζει και εργάζεται στο εξωτερικό, με την ελληνική οικονομία; «Να μπορεί να στήσει μια επιχείρηση στην Ελλάδα, είτε μόνος του, είτε σε συνεργασία με κάποιον άλλον, να αναθέσει σε κάποιον ή σε μια εταιρεία στην Ελλάδα κάποιου είδους υπεργολαβία, να προωθήσει προϊόντα ελληνικών επιχειρήσεων στη χώρα που κατοικεί, ή να λειτουργήσει ως μέντορας για να βοηθήσει κάποιες ελληνικές επιχειρήσεις να μπορέσουν να αναπτυχθούν», είπε ο γ.γ. Στρατηγικών Επενδύσεων, και σημείωσε ότι η ελληνική διασπορά είναι σημαντικός αγωγός για τη σύνδεση της ελληνικής οικονομίας με παραγωγικά και καινοτόμα διεθνή κέντρα.
«Περιμένουμε ότι μπορεί να έρθουν και να επενδύσουν στην Ελλάδα. Η Ελλάδα διαθέτει σήμερα πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα για κάποιον που θέλει να επενδύσει. Το επενδυτικό κλίμα έχει βελτιωθεί σημαντικά, και μετά από 8 χρόνια ύφεσης, το ελατήριο της οικονομικής ανάπτυξης έχει συμπιεστεί αφόρητα και η απελευθέρωση της συμπιεσμένης αυτής ενέργειας μπορεί να οδηγήσει σε θεαματική αύξηση των οικονομικών δεικτών. Όποιος τοποθετηθεί τώρα, στην αρχή της αναστροφής της καθοδικής πορείας της χώρας, θα απολαύσει, όχι απλά κέρδη αλλά υπερκέρδη, με την έννοια ότι όλες οι κρίσιμες τιμές (μισθοί, τιμές ακινήτων κλπ) όλα είναι πολύ κάτω από τις μεσομακροχρόνιες τιμές ισορροπίας», είπε ο κ. Λαμπριανίδης.
Τέλος, για τις στρατηγικές επενδύσεις, τις καλούμενες «επενδύσεις fast truck», ο κ. Λαμπριανίδης, υπενθύμισε τα βήματα που έχουν γίνει για την επιτάχυνση διαδικασιών αδειοδότησης και τη δυνατότητα δημιουργίας ειδικού σχεδίου χωρικής ανάπτυξης στρατηγικών επενδύσεων.
Πόσο κοστίζει η φυγή των επιστημόνων;
Από τελευταία διαθέσιμα στοιχεία από την έρευνα οικογενειακών προϋπολογισμών (ΕΟΠ) της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) για το 2015 προκυπτουν τα εξής:
– 1.508 ευρώ ανά έτος είναι η μέση δαπάνη των νοικοκυριών για εκπαίδευση στον οικονομικό ενεργό πληθυσμό. Δεν συμπεριλαμβάνεται η δαπάνη για ιδιάιτερα ξένες γλώσσες ή άλλες υπηρεσίες που προσφέρονται χωρίς απόδειξη.
– 1.347 ευρώ ανά μαθητή ετησίως είναι η δαπάνη του κράτους για πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια δημόσια εκπαίδευση Μαζί με την ιδιωτική δαπάνη για εκπάιδευση ανέρχεται σε 2.855 ευρώ ανά μαθητή/έτος
– 16.164 ευρώ είναι η μέση ετήσια δαπάνη για τη δωδεκαετή φοίτησή τρου σε πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
– 3.571 ευρώ είναι η μέση δαπάνη φοιτητή στα ΑΕΙ
-17.855 ευρώ είναι η μέση δαπάνη για κάθε πτυχιούχο λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι ο μέσος χρόνος αποφοίτησης στα ΑΕΙ είναι πέντ χρόνια.
– 34.019 ευρώ είναι το κόστος για έναν επιστήμονα με βάση τις δημόσιες και ιδιωτικές δαπάνες σε τρεις εκπαιδευτικές βαθμίδες
– 15,3 δισ. μας στοίχισε η φυγή επιστημόνων την περίοδο 2008-2016
