Δύο παγίδες υπερφορολόγησης τις οποίες πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα οι φορολογούμενοι οι οποίοι ήταν άνεργοι κατά τη διάρκεια του 2017 βρίσκονται στις διατάξεις για τη φορολογία εισοδήματος
Κάθε φορολογούμενος που ήταν άνεργος κατά τη διάρκεια του 2017 θα πρέπει να έχει υπόψη του ότι:
1) Επειδή κατά τη διάρκεια του 2017 απέκτησε πολύ χαμηλό πραγματικό εισόδημα, το τεκμαρτό ποσό φορολογητέου εισοδήματος που θα του προσδιορίσει η Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (Δ.ΗΛΕ.Δ.) της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης, κατά την εκκαθάριση της φορολογικής του δήλωσης, θα είναι υψηλότερο από το πραγματικό. Στην περίπτωση αυτή, η προστιθέμενη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος, που θα έχει προκύψει λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων διαβίωσης (του ελάχιστου τεκμηρίου διαβίωσης των 3.000 ευρώ αν είναι άγαμος ή των 2.500 ευρώ αν είναι έγγαμος και των τεκμηρίων διαβίωσης για τις κατοικίες, τα Ι.Χ. κ.λπ. που χρησιμοποίησε το 2017) θα φορολογηθεί με την κλίμακα φόρου εισοδήματος των μισθωτών, δηλαδή λαμβανομένου υπόψη αφορολογήτου ορίου 8.636-9.545 ευρώ, ανεξαρτήτως της διάρκειας της ανεργίας του εντός του προηγούμενου έτους.
Όμως η ευνοϊκή αυτή κλίμακα φορολόγησης θα εφαρμοστεί κατά την εκκαθάριση της φορολογικής δήλωσης, μόνο υπό την προϋπόθεση ότι το ταμείο ανεργίας στο οποίο υπάγεται, δηλαδή ο ΟΑΕΔ (Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού), ή το Γ.Ε.Ν.Ε. (Γραφείο Ευρέσεως Ναυτικής Εργασίας) ή το Ε.Τ.Α.Π. – Μ.Μ.Ε. (Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Προσωπικού Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης), έχει συμπεριλάβει τα στοιχεία του στις καταστάσεις με τα δεδομένα όλων των ανέργων του κατά το έτος 2017, τις οποίες έχει διαβιβάσει στη Δ.ΗΛΕ.Δ της Α.Α.Δ.Ε..
Αν τα στοιχεία του δεν περιλαμβάνονται στις καταστάσεις αυτές, τότε ο ίδιος δεν θα αναγνωριστεί ως άνεργος από το σύστημα TAXISnet, κατά την εκκαθάριση της φορολογικής του δήλωσης, και θα φορολογηθεί, για την προστιθέμενη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος που θα έχει προκύψει λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων διαβίωσης, με βάση την επαχθή φορολογική κλίμακα που ισχύει για τα εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα, δηλαδή με συντελεστή 22%.
Επιπλέον, επί του υπέρογκου ποσού φόρου που θα προκύψει με βάση την επαχθή αυτή κλίμακα θα υπολογιστεί και προκαταβολή φόρου 100%, με συνέπεια η τελική φορολογική επιβάρυνση να εκτοξευθεί στο 44% του ανύπαρκτου και ουσιαστικού εικονικού και εξωπραγματικού φορολογητέου εισοδήματος που θα έχει προσδιοριστεί με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης!
Συνεπώς, κάθε φορολογούμενος που ήταν άνεργος εντός του 2017, αλλά τα στοιχεία του δεν περιελήφθησαν σ’ αυτά που εστάλησαν, υπό μορφή ηλεκτρονικών αρχείων, από τα ταμεία ανεργίας στη Δ.ΗΛΕ.Δ. της Α.Α.Δ.Ε., με αποτέλεσμα να μην αναγνωρίζεται από το σύστημα ΤΑΧΙSnet ως «άνεργος», θα πρέπει, για να αποφύγει την άκρως δυσάρεστη εξέλιξη της υπερφορολόγησης με βάση τα τεκμήρια, να προσκομίσει ο ίδιος στη Φορολογική Διοίκηση (στην αρμόδια Δ.Ο.Υ.) βεβαίωση ανεργίας από τον ΟΑΕΔ ή τους λοιπούς αρμόδιους φορείς, που να αποδεικνύει ότι ήταν άνεργος κατά το έτος 2017 για το οποίο φορολογείται (ΠΟΛ.1109/2016 εγκύκλιος).
2) Στους κωδικούς 661-662 του πίνακα 6 της φετινής φορολογικής δήλωσης (του βασικού φορολογικού εντύπου Ε1) πρέπει να αναγράψει το επίδομα ανεργίας που έλαβε εντός του έτους αυτού από το ταμείο ανεργίας του, δηλαδή από τον ΟΑΕΔ ή το ΓΕΝΕ ή το ΕΤΑΠ-ΜΜΕ.Με βάση τις διατάξεις της περ. στ’ της παρ. 2 του άρθρου 14 του ν.4172/2013, το επίδομα ανεργίας απαλλάσσεται από τον φόρο εισοδήματος, μόνο εφόσον το άθροισμα των λοιπών εισοδημάτων του άνεργου φορολογούμενου δεν υπερέβη κατά τη διάρκεια του 2017 τις 10.000 ευρώ. Εάν δηλώνεται επίδομα ανεργίας στους ανωτέρω κωδικούς και τα λοιπά εισοδήματα του άνεργου φορολογουμένου (πραγματικό, τεκμαρτό, απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο) υπερβαίνουν τις 10.000 ευρώ, τότε το ποσό του επιδόματος ανεργίας θα προστίθεται στο φορολογητέο εισόδημά του και θα υπόκειται σε φόρο εισοδήματος και σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης.
Ειδικότερα:
α) Αν τα ετήσια εισοδήματα του ανέργου φορολογουμένου τα οποία υπερέβησαν τα 10.000 ευρώ το 2017 προέρχονται αποκλειστικά από επιχειρηματικές δραστηριότητες τότε θα αθροίζονται με το επίδομα ανεργίας και θα φορολογούνται ενιαία με βάση την κλίμακα φόρου εισοδήματος των μισθωτών, δηλαδή λαμβανομένου υπόψη αφορολογήτου ορίου 8.636-9.545 ευρώ και κατόπιν με συντελεστές φόρου κλιμακούμενους από 22% έως 45%.
β) Αν τα άνω των 10.000 ευρώ ετήσια εισοδήματα του ανέργου προέρχονται αποκλειστικά από αγροτικές δραστηριότητες, τότε θα φορολογούνται αυτοτελώς με την κλίμακα φόρου των εισοδημάτων από επιχειρηματικές δραστηριότητες, δηλαδή από το πρώτο ευρώ και με συντελεστές κλιμακούμενους από 22% έως 45%, ενώ το επίδομα ανεργία θα υπόκειται σε φόρο ξεχωριστά με βάση την κλίμακα φόρου εισοδήματος των μισθωτών, οπότε θα είναι αφορολόγητο μέχρι το επίπεδο των 8.636-9.545 ευρώ σε ετήσια βάση.
γ) Αν τα άνω των 10.000 ευρώ ετήσια εισοδήματα του ανέργου προέρχονται αποκλειστικά από εκμετάλλευση ακινήτων, τότε θα φορολογούνται αυτοτελώς με την κλίμακα φόρου των εισοδημάτων από ακίνητα, δηλαδή από το πρώτο ευρώ και με συντελεστές κλιμακούμενους από 15% έως 45%, ενώ το επίδομα ανεργίας θα υπόκειται σε φόρο ξεχωριστά με βάση την κλίμακα φόρου εισοδήματος των μισθωτών, δηλαδή θα είναι αφορολόγητο μέχρι το επίπεδο των 8.636-9.545 ευρώ σε ετήσια βάση.
δ) Αν τα άνω των 10.000 ευρώ ετήσια εισοδήματα του ανέργου προέρχονται από πολλές και διαφορετικές πηγές, τότε για κάθε επιμέρους ποσό θα ισχύει ο προβλεπόμενος από τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος τρόπος φορολόγησης (είτε αυτοτελώς βάσει κλίμακας συντελεστών, είτε εξαντλουμένης της φορολογικής υποχρέωσης από την παρακράτηση του φόρου στην πηγή κ.λπ.)
ε) Το άθροισμα του επιδόματος ανεργίας και του των άνω των 10.000 ευρώ συνολικού ποσού των ετησίων εισοδημάτων του ανέργου, κατά το τμήμα που τυχόν υπερβαίνει τις 12.000 ευρώ θα υπόκειται και σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης με συντελεστές κλιμακούμενους από 2,2% έως 10%.
