Διαδικασία έκτισης της πειθαρχικής ποινής που επιβάλλεται σε αιρετούς της τοπικής αυτοδιοίκησης

Με έγγραφο του Υπουργείου Εσωτερικών παρέχονται διευκρινίσεις σχετικά με τη διαδικασία έκτισης της πειθαρχικής ποινής της αργίας και της έκπτωσης, που επιβάλλονται στους αιρετούς της τοπικής αυτοδιοίκησης, σύμφωνα με τη διαδικασία και τις προϋποθέσεις των άρθρων 233επ του ν.3852/2010.

Εφαρμοστέες Διατάξεις

i. Σύμφωνα με το άρθρο 214 παρ.1 του ν.3852/2010 στους δήμους και τις περιφέρειες, καθώς και στα νομικά πρόσωπα αυτών ασκείται εποπτεία από το Κράτος, η οποία συνίσταται αποκλειστικά σε έλεγχο νομιμότητας των πράξεών τους και σε πειθαρχικό έλεγχο των αιρετών.

ii. Σύμφωνα με τις διατάξεις των παρ. 1 και 2 του άρθρου 233 του ν.3852/2010 στους δημάρχους, δημοτικούς συμβούλους, συμβούλους τοπικών ή δημοτικών κοινοτήτων και εκπροσώπους τοπικών κοινοτήτων, επιβάλλονται οι πειθαρχικές ποινές της αργίας έως έξι μηνών και της έκπτωσης.

Ο Ελεγκτής Νομιμότητας μπορεί να επιβάλλει τις πειθαρχικές ποινές στους αιρετούς:

α. αν έχουν διαπράξει σοβαρή παράβαση των καθηκόντων τους ή υπέρβαση της αρμοδιότητας τους από δόλο ή βαριά αμέλεια,

β. αν έχουν διαπράξει παραβάσεις των καθηκόντων που τους έχουν ανατεθεί σύμφωνα με ειδικές νομοθετικές ρυθμίσεις.

iii. Περαιτέρω, στο άρθρο 234 του ν.3852/2010 περιγράφεται η πειθαρχική διαδικασία επί των πράξεων των προαναφερόμενων αιρετών και ειδικότερα στην παρ. 6 ορίζεται ότι «Ο ενδιαφερόμενος μπορεί μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από την κοινοποίηση της απόφασης του Ελεγκτή Νομιμότητας να προσφύγει κατά αυτής στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο κρίνει την υπόθεση και κατ` ουσίαν. Η προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής αναστέλλει την εκτέλεση της απόφασης που επιβάλλει την ποινή. Αν ασκηθεί η προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, η επιτροπή αναστολών του δικαστηρίου, ύστερα από αίτηση του προσφεύγοντος, κρίνει για τη χορήγηση αναστολής εκτέλεσης της ποινής σταθμίζοντας και τη συνδρομή του δημόσιου συμφέροντος. Σε περίπτωση κατάθεσης αίτησης αναστολής, η ποινή που έχει επιβληθεί δεν εκτελείται μέχρι να εκδοθεί η απόφαση της επιτροπής αναστολών.».

iv. Τέλος, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 238 του ν.3852/2010 τις Αρμοδιότητες του Ελεγκτή Νομιμότητας που προβλέπονται στα άρθρα 233 και 234, μεταξύ άλλων άρθρων, του ν.3852/2010 ασκεί ο Συντονιστής της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης.

III. Τρόπος εφαρμογής των διατάξεων

Κατά την εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων, ερμηνευομένων αυτοτελώς και σε συνδυασμό μεταξύ τους, συνάγονται τα ακόλουθα:

i. Η γενική αρχή που διέπει το καθεστώς της εποπτείας των ΟΤΑ και των νομικών τους προσώπων από το Κράτος, και η οποία απορρέει ρητώς από τις διατάξεις της παρ.4 του άρθρου 102 του Συντάγματος και του άρθρου 214 παρ.1 του ν.3852/2010, είναι ότι συνίσταται αποκλειστικά σε έλεγχο νομιμότητας επί των πράξεων τους και σε πειθαρχικό έλεγχο των αιρετών οργάνων της. Τα κρατικά όργανα υποχρεούνται να ασκούν διοικητική εποπτεία επί των πράξεων και των οργάνων των Ο.Τ.Α., με βάση την αρχή της νομιμότητας, καθώς και πειθαρχικό έλεγχο στα αιρετά όργανα της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Με τις διατάξεις του άρθρου 233 «Πειθαρχική ευθύνη» του ν.3852/2010 προβλέπεται η πειθαρχική ευθύνη των αιρετών προσώπων των δήμων και προσδιορίζονται περιοριστικά τα αιρετά όργανα των Ο.Τ.Α. που υπόκεινται σε πειθαρχική ευθύνη. Επιπλέον, προσδιορίζονται και περιγράφονται περιοριστικώς και με σαφήνεια τα παραπτώματα που διώκονται πειθαρχικά (παρ. 2), και ορίζονται οι πειθαρχικές ποινές που μπορεί ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης να επιβάλει σε βάρος των αιρετών οργάνων (παρ.1). Με τις διατάξεις δε του άρθρου 234 του ως άνω νόμου προσδιορίζεται η διαδικασία αναζήτησης πειθαρχικής ευθύνης που πρέπει να τηρείται, και η οποία περατώνεται πάντοτε με την έκδοση από τον Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης αιτιολογημένης απόφασης, με την οποία ο αιρετός είτε απαλλάσσεται από οποιαδήποτε πειθαρχική ευθύνη είτε του επιβάλλεται πειθαρχική ποινή.

ii. Επισημαίνεται ότι οι πράξεις με τις οποίες ασκείται πειθαρχική εξουσία είναι δεκτικές ουσιαστικού δικαστικού ελέγχου ως επί πλέον εγγύηση που διασφαλίζει την συνταγματικά κατοχυρωμένη θέση των αιρετών οργάνων της τοπικής αυτοδιοικήσεως έναντι της κρατικής εξουσίας (ΣτΕ 3376/2013) Ειδικότερα, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 234 του ν.3852/2010, κατά της απόφασης επιβολής πειθαρχικής ποινής, δύναται ο πειθαρχικά διωκόμενος αιρετός να ασκήσει προσφυγή ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ). Η προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής στην περίπτωση αυτή αναστέλλει την εκτέλεση της απόφασης που επιβάλλει την ποινή. Αν ασκηθεί η προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, η Επιτροπή Αναστολών του δικαστηρίου, ύστερα από αίτηση του προσφεύγοντος, κρίνει για τη χορήγηση αναστολής εκτέλεσης της ποινής σταθμίζοντας και τη συνδρομή του δημόσιου συμφέροντος. Σε περίπτωση κατάθεσης αίτησης αναστολής, η ποινή που έχει επιβληθεί δεν εκτελείται μέχρι να εκδοθεί η απόφαση της επιτροπής αναστολών1. Επισημαίνουμε, ότι η άσκηση της προσφυγής κατά της πράξης επιβολής πειθαρχικής ποινής δεν έχει αυτοδίκαια ανασταλτικό αποτέλεσμα, καθόσον για την χορήγηση της αναστολής κρίνει η Επιτροπή Αναστολών του δικαστηρίου ύστερα από την κατάθεση σχετικής αίτησης αναστολής.

Δείτε αναλυτικά το έγγραφο εδώ.

• 1. Όπως παγίως γίνεται δεκτό, η αναστολή εκτελέσεως πράξεων που επιβάλλουν πειθαρχικές κυρώσεις δεν είναι κατ’ αρχήν επιτρεπτή, διότι η άμεση εκτέλεση των πράξεων αυτών επιβάλλεται για λόγους δημοσίου συμφέροντος (βλ. ΣτΕ Ε.Α. 242/2013, 532/2012 κ.ά.). Η Επιτροπή Αναστολών του ΣτΕ απορρίπτει τις αιτήσεις για αναστολή της πειθαρχικής ποινής, σταθμίζοντας αφενός τους λόγους δημοσίου συμφέροντος και αφετέρου την ηθική βλάβη, που επιφέρεται στον πειθαρχικώς διωκόμενο αιρετό από την εκτέλεση της πειθαρχικής απόφασης, η οποία θα αποκατασταθεί πλήρως σε περίπτωση αποδοχής της προσφυγής του αιρετού (ΣτΕ ΕΑ 56/2014)