Η Τουρκία, μέσω του Συμβουλίου της Ευρώπης, πλήρωσε το ποσό που επιδίκασε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην Ανδριανή Ιωάννου για την αναποτελεσματικότητα της επιτροπής ακίνητης περιουσίας στα κατεχόμενα, περιλαμβανομένων των δικηγορικών εξόδων της αιτήτριας και του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας.
Αυτό, σύμφωνα με τον δικηγόρο της κ. Ιωάννου Αχιλλέα Δημητριάδη, ο οποίος μίλησε στο ΚΥΠΕ, από τη μια ανοίγει τον δρόμο για να πληρωθούν και τα υπόλοιπα €50 εκατ. που εκκρεμούν από άλλες 33 υποθέσεις ιδιωτών, αλλά και από την άλλη, με την πράξη αυτή, της πληρωμής του ΦΠΑ, «στην πραγματικότητα η Τουρκία επιβεβαιώνει την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας».
Απαντώντας σε ερωτήσεις του ΚΥΠΕ, ο κ. Δημητριάδης υπενθυμίζει ότι η απόφαση εκδόθηκε το Δεκέμβριο του 2017 και η υπόθεση κατέστη τελεσίδικη τον Μάρτιο του 2018.
«Όταν τελεσιδικήσει μια υπόθεση, η χώρα εναντίον της οποίας εκδίδεται η απόφαση έχει τρεις μήνες να συμμορφωθεί. Η Τουρκία είχε ως τις 12 Ιουνίου να συμμορφωθεί», εξηγεί.
Σύμφωνα με την απόφαση, αναφέρει ο δικηγόρος της κ. Ιωάννου, «διαπιστώθηκε παραβίαση του δικαιώματος της περιουσίας, διότι η επιτροπή ακίνητης περιουσίας στα κατεχόμενα θεωρήθηκε ότι δεν ήταν αποτελεσματική θεραπεία σε αυτή την περίπτωση».
Το δικαστήριο, σημειώνει, «επιδίκασε αποζημιώσεις €7.000 για ηθική βλάβη, έξοδα και οποιοδήποτε ΦΠΑ υπάρχει».
Ο κ. Δημητριάδης προσθέτει ότι «ένα από τα προβλήματα που έχει η Τουρκία με αυτές τις υποθέσεις των Ελληνοκυπρίων στο ΕΔΑΔ, είναι ότι δεν θέλει να πληρώνει κατευθείαν τους Ελληνοκύπριους».
Το ενδιαφέρον εδώ, επισημαίνει ο ίδιος, «είναι ότι η Τουρκία βρήκε την ακόλουθη διαδικασία, όπως φαίνεται, για να κάνει την πληρωμή υπό το φως της πίεσης του χρονοδιαγράμματος για συμμόρφωση με την απόφαση». Φαίνεται, συνεχίζει, «ότι η Τουρκία πλήρωσε το Συμβούλιο της Ευρώπης, και το Συμβούλιο της Ευρώπης, στις 21 Μαΐου, έκανε κατάθεση στον λογαριασμό της αιτήτριας το συνολικό ποσό των €14.526,75».
«Το σημαντικό εδώ είναι ότι η Τουρκία, για πρώτη φορά μετά από το 2003, δηλαδή από τότε που πλήρωσε την Τιτίνα Λοϊζίδου, πλήρωσε αποζημιώσεις σε υπόθεση περιουσιών», τονίζει.
Αυτό, εξηγεί ο κ. Δημητριάδης, «είναι τεράστιας σημασίας, διότι ήδη εκκρεμούν 33 υποθέσεις ιδιωτών, ύψους περίπου €50 εκατ.».
«Για αυτές τις υποθέσεις, κατά διάφορα διαστήματα από το 2006 ως σήμερα, επιδικάστηκαν αποζημιώσεις εναντίον της Τουρκίας, τις οποίες η Τουρκία πεισματικά αρνείται να πληρώσει», συμπληρώνει.
Τώρα, αναφέρει, «με αυτή την διαδικασία των δύο σταδίων, δηλαδή να πληρώνει το Συμβούλιο της Ευρώπης και αυτό να πληρώνει την αιτήτρια, βλέπουμε ότι φαίνεται να σπάει το αδιέξοδο».
«Είναι μια καινοτομία αυτό το πράγμα, το οποίο πιστεύω ότι ανοίγει τον δρόμο και για άλλους αιτητές να πληρωθούν», λέει.
Διευκρινίζει, παράλληλα, ότι το ζήτημα αυτό αφορά τις ιδιωτικές αγωγές και δεν έχει να κάνει με τα ποσά που έχει επιδικάσει το ΕΔΑΔ στο πλαίσιο της 4ης Διακρατικής για τους αγνοούμενους και τους εγκλωβισμένους.
Ο κ. Δημητριάδης αναφέρει, ακόμη, ότι «είναι επίσης σημαντικό, πέραν από τη νέα διαδικασία, ότι είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που είδα εγώ, η Τουρκία να πληρώνει Φόρο Προστιθέμενης Αξίας πάνω στα δικηγορικά έξοδα», προσθέτοντας ότι «€7.000 η ηθική βλάβη, €6.325 τα έξοδα που επιδικάστηκαν και €1.201,07 είναι το ΦΠΑ».
Άρα, σημειώνει, «έρχεται η Τουρκία και πληρώνει τα έξοδα δικηγόρου στα οποία υπάρχει ΦΠΑ και στην πραγματικότητα η Τουρκία επιβεβαιώνει την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας».
Αυτό, επισημαίνει ο κ. Δημητριάδης, «το θεωρώ τεράστιας σημασίας».
Σε σχετική ερώτηση του ΚΥΠΕ, απαντάει ότι σε ό,τι αφορά θέματα περιουσιών, είναι η πρώτη φορά που η Τουρκία πληρώνει εμπρόθεσμα.
Υπενθυμίζει, την ίδια ώρα, ότι η καταδίκη της Τουρκίας για την αναποτελεσματικότητα της επιτροπής ακίνητης περιουσίας στα κατεχόμενα είναι μόνο για τα γεγονότα αυτής της υπόθεσης.
Η επιτροπή συνεχίζει να λειτουργεί κανονικά και άτομα τα οποία έχουν παρόμοια προβλήματα με την κ. Ιωάννου, λέει, δηλαδή καθυστερήσεις, κοροϊδίες, προσφεύγουν στο ΕΔΑΔ. Ήδη, εξ όσων ο ίδιος γνωρίζει, εκκρεμούν άλλες 25 υποθέσεις ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, αναφέρει, προσθέτοντας ότι σίγουρα η υπόθεση Ιωάννου θα αποτελεί προηγούμενο.
Εξηγεί, επίσης, ότι όταν βγει μια απόφαση στο ΕΔΑΔ, υπάρχουν τρία επίπεδα συμμόρφωσης.
«Το πρώτο επίπεδο είναι τα λεφτά, η δίκαιη αποζημίωση, όπως λέγεται», λέει.
Το δεύτερο επίπεδο είναι τα ατομικά μέτρα, προσθέτει. Δηλαδή, αναφέρει, τι μέτρα εισηγείται να λάβει, ούτως ώστε η διαδικασία ενώπιον της επιτροπής ακίνητης περιουσίας να μην είναι χρονοβόρα και να είναι αποτελεσματική θεραπεία. Αυτό είναι θέμα για συζήτηση και, συνήθως, οι χώρες βάζουν ένα σχέδιο δράσης το οποίο συζητείται στην Επιτροπή Υπουργών, προσθέτει.
Σε ερώτηση πότε αναμένεται ότι θα μπορούσε να γίνει αυτό, απαντάει ότι συνήθως δίνεται ένα διάστημα περίπου έξι μηνών.
Το τρίτο επίπεδο είναι η επιτροπή ακίνητης περιουσίας γενικά, συνεχίζει, αναφέροντας ότι «η επιτροπή ακίνητης περιουσίας έγινε, οι διαδικασίες “τρέχουν”, απλώς πρέπει οι διαδικασίες της να έχουν μια ποιότητα που να συνάδει με τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Σε ερώτηση αν η κ. Ιωάννου θα επιστρέψει στην επιτροπή ακίνητης περιουσίας στα κατεχόμενα, απαντά «βεβαίως, η κ. Ιωάννου τώρα θα επιστρέψει, διαδικαστικά ομιλούντες, αφού η Τουρκία διορθώσει τη διαδικασία, για να δικάσει την υπόθεσή της».
«Στην υπόθεση η Τουρκία προσφέρει 60.000 στερλίνες ως αποζημίωση και η κ. Ιωάννου διεκδικεί περίπου 1,8 εκατ.», αναφέρει.
Τώρα, σημειώνει ο κ. Δημητριάδης, «η βοήθεια η οποία ζητείται από την Κυπριακή Δημοκρατία είναι η έκθεση του εμπειρογνώμονος του Κτηματολογίου, την οποία ζητήσαμε και πήραμε από τη Δημοκρατία για το ύψος των αποζημιώσεων, να παρουσιαστεί στην επιτροπή ακίνητης περιουσίας, αφού ο υπάλληλος του Κτηματολογίου δώσει την κατάλληλη επιφύλαξη».
Το ζητούμενο από όλη αυτή την ιστορία, είναι η Κυπριακή Δημοκρατία να βοηθήσει την κ. Ιωάννου στο θέμα του καθορισμού των αποζημιώσεων, με το να υποστηρίξει την έκθεση που έχει συντάξει, καταλήγει ο κ. Δημητριάδης.
Η κ. Ιωάννου είχε προσφύγει το 2008 στην επιτροπή, ζητώντας αποζημιώσεις για πέντε τεμάχια γης στην κατεχόμενη Κώμα του Γιαλού, που είχε λάβει ως δώρο από τη θεία της, με τις απαιτήσεις να ανέρχονται σε 1,8 εκ. στερλίνες ή €2.285.000 περίπου.
Μετά από αλλεπάλληλες καθυστερήσεις, προσέφυγε στο ΕΔΑΔ τον Οκτώβριο του 2014. Στις 12 Δεκεμβρίου του 2017, το Δικαστήριο στο Στρασβούργο χαρακτήρισε αναποτελεσματικές τις διαδικασίες της επιτροπής στην περίπτωση της κ. Ιωάννου και επιδίκασε αποζημίωση ύψους €7.000 για ηθική βλάβη και €6.325 πλέον φόρους για έξοδα και δαπάνες, που πρέπει να καταβληθούν εντός τριών μηνών από τη στιγμή που η απόφαση κατέστη τελεσίδικη.
Είναι η πρώτη φορά μετά την απόφαση Δημόπουλου του 2010 – η οποία κατ’ αρχήν έκρινε την επιτροπή ως αποτελεσματική θεραπεία – που το ΕΔΑΔ καταδικάζει την Τουρκία για την αναποτελεσματικότητα της επιτροπής.
