Νέες παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας αλλά και νέες μειώσεις στις συντάξεις από το 2026 και μετά προβλέπει το ”ολιστικό σχέδιο” της κυβέρνησης, για την μετά μνημονίων εποχή
Το Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης έχει αναμορφωθεί πλήρως, με την ενοποίηση των κυριότερων συνταξιοδοτικών ιδρυμάτων στον «Ενιαίο Οργανισμό Κοινωνικής Ασφάλισης» (ΕΦΚΑ) και όλων των επικουρικών συνταξιοδοτικών ταμείων στο «Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών» (ΕΤΕΑΕΠ). Αυτή η σημαντική διοικητική αναδιάρθρωση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης είναι μια από τις πιο επιτυχημένες πρόσφατες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα.
Η αναζωογόνηση της σχέσης μεταξύ των Ελλήνων πολιτών και της Κοινωνικής Ασφάλισης θα είναι καθοριστικής σημασίας για τη βελτίωση της λειτουργίας της Κοινωνικής Ασφάλισης και τη βελτιστοποίηση τόσο των εσόδων όσο και των παροχών. Ο νόμος 4387/2016, ο οποίος εισήγαγε το Ενιαίο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης, αποτελεί μια ριζική αλλαγή στη δομή οργάνωσης, λειτουργίας και ωφέλειας της κοινωνικής ασφάλισης.
Στόχος αυτών των παρεμβάσεων είναι η διασφάλιση της βιωσιμότητας του συστήματος, καθώς και ο εξορθολογισμός του κόστους με σκοπό την αύξηση των εσόδων του ΕΦΚΑ.
Από δημοσιονομική άποψη, η μεταρρύθμιση του 2016 ήταν εμπροσθοβαρής. Μαζί με την συμπληρωματική νομοθεσία, οι εξοικονομήσεις πόρων αναμένεται να φτάσουν το 2,8% του ΑΕΠ έως το 2020 και να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη οικονομική βιωσιμότητα. Οι δαπάνες για τις συντάξεις αναμένεται να μειωθούν από 17,3% του ΑΕΠ το 2016 σε 13,4% έως το 2020 και σε 12,9% το 2040 -λαμβάνοντας υπόψη και την αυξηση του ΑΕΠ-, σε σύγκριση με το 13% του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Από το 2025 και μετά, η κρατική χρηματοδότηση θα καλύπτει μόνο την εθνική σύνταξη (4,8% του ΑΕΠ) και δεν θα είναι απαραίτητη πρόσθετη χρηματοδότηση, δεδομένου ότι το έλλειμμα θα έχει εξαλειφθεί.
Οι εισφορές των εργαζομένων και των εργοδοτών θα αντιπροσωπεύουν σχεδόν όλες τις εισφορές του συστήματος από το 2026 και μετά. Κατά συνέπεια, η εφαρμογή της μεταρρύθμισης διασφαλίζει τη μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη οικονομική βιωσιμότητα του ελληνικού συνταξιοδοτικού συστήματος. Αυτό σημαίνει ότι η μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης θα συνεχιστεί, από το 2026.
Ένα βιώσιμο και λειτουργικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης θα εξασφαλίσει δίκαιη κατανομή των βαρών μεταξύ των ασφαλισμένων και θα τους αποζημιώσει για τις απώλεις που προκάλεσε η οικονομική κρίση κρίση. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος εγγυάται την μακροπρόθεσμη βιωσιμωτητά του διασφαλίζοντας ένα αξιοπρεπές επίπεδο παροχών παρά τους υπάρχοντες περιορισμούς.
Η μεταρρύθμιση αντιμετωπίζει ειδικά προβλήματα για το ελληνικό συνταξιοδοτικό σύστημα: το χρηματοδοτικό κενό, τον μεγάλο κατακερματισμό, την αδικία που προκύπτει από τους διαφορετικούς κανόνες εισφορών και παροχών, το υψηλό ποσοστό αδήλωτης εργασίας, την αναποτελεσματική διοίκηση. Συνολικά, αυτές οι βελτιώσεις θα βοηθήσουν στην άμβλυνση των επιπτώσεων της πρόσφατης κρίσης (υψηλά ποσοστά ανεργίας, μείωση των μισθών και αύξηση της μη δηλωμένης απασχόλησης).
Άλλοι βασικοί στόχοι του Υπουργείου Εργασίας για την αύξηση της διοικητικής αποτελεσματικότητας και τη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών περιλαμβάνουν την ψηφιοποίηση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, καθώς και την απλούστευση και την τυποποίηση των διαδικασιών. Η χρήση των ψηφιακών εργαλείων θα καταστήσει τις διαδικασίες γρηγορότερες, πιο διαφανείς, εύχρηστες και αξιόπιστες. Η ψηφιοποίηση του ΕΦΚΑ θα βοηθήσει στην επιτάχυνση της απονομής των συντάξεων.
Ο στόχος είναι να περάσουμε από μια μέση περίοδο αναμονής μεγαλύτερης των δύο ετών σε αυτή των δύο μηνών, αρχής γενομένης από τον Αύγουστο του 2018. Η χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο χορηγήθηκε για να επιταχύνει την ψηφιοποίηση του ΕΦΚΑ αλλά και για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και των δράσεων όπως «Σύνταξη σε μια μέρα». Ο ΕΦΚΑ έχει δημιουργήσει ακόμη ένα σχέδιο δράσης για την συγχώνευση όλων των προηγούμενων Ταμείων Κοινωνικής Ασφάλισης, που προβλέπει δράσεις μέχρι και το 2020.
Τα κύρια εναπομείναντα ορόσημα είναι τα ακόλουθα: (α) συγχωνευμένα ταμεία που να λειτουργούν υπό ολοκληρωμένες οργανωτικές δομές, όπως προβλέπει ήδη η ΥΑ, (β) μείωση των ενοικιάσεων και των μισθώσεων, (γ) εξοικονόμηση σε προσωπικό και θέσεις διαχείρισης, (δ) μείωση του αριθμού των τοπικών γραφείων, (ε) ολοκληρωμένα ΙΤ συστήματα, (στ) αναδιάρθρωση των υπηρεσιών ελέγχου και είσπραξης. Όπως έχει προαναφερθεί, ένα από τα βασικά οφέλη του νέου συνταξιοδοτικού συστήματος είναι η απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών. Η ενσωμάτωση όλων των παλαιών οφειλών στο ΚΕΑΟ είναι μία ακόμη πτυχή αυτού, κάνοντας την διαχείριση του χρέους πιο δίκαιη και αποτελεσματική.
Τέλος μια ομάδα εργασίας έχει οριστεί με στόχο να αποσαφηνίσει τις διαδικασίες και τα εργαλεία είσπραξης μεταξύ της φορολογικής διοίκησης και του ΕΦΚΑ-ΚΕΑΟ με στόχο να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα και να μειωθεί το διοικητικό βάρος σε αυτούς που καταβάλουν εισφορές και αυτούς που έχουν χρέος. Ένα καλά λειτουργικό και οικονομικά βιώσιμο συνταξιοδοτικό σύστημα που ελαχιστοποιεί την αποφυγή ασφάλισης θα συμβάλει στη βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη.
«Η μεταρρύθμιση του 2016 εξασφαλίζει την αποτελεσματικότητα και τη μακροπρόθεσμη οικονομική βιωσιμότητα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και την πλήρη εφαρμογή του.» καταλήγει η κυβέρνηση στο ολιστικό σχέδιο
