Παναγιώτης Τσιμπούκης
Δεν έχουν ωράριο εργασίας – Δεν δικαιούνται υπερωρίες – Δεν έχουν αργίες κατά τις Κυριακές και γιορτές. Δικαιούνται όμως θερινή άδεια και επίδομα αδείας, καθώς επίσης και δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα
Οι εσωτερικοί οικόσιτοι οικιακοί βοηθοί, που κατά κανόνα φροντίζουν άτομα μεγάλης ηλικίας και επιμελούνται τη διατροφή, την καθαριότητά τους κ.λπ., μπορεί να μην έχουν κατώτατο μισθό παρά μόνο τον συμφωνηθέντα, να μην έχουν ωράριο εργασίας, να μη δικαιούνται υπερωρίες, να μην έχουν αργίες κατά τις Κυριακές και γιορτές, αλλά δικαιούνται θερινή άδεια και επίδομα αδείας, όπως και δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα, αποφάνθηκε ο Αρειος Πάγος και δικαίωσε 51χρονη Αλβανίδα.
Ειδικότερα, 85χρονη χήρα προσέλαβε εσωτερική οικόσιτη οικιακή βοηθό η οποία διανυκτέρευε στο διαμέρισμα όπου διέμενε η υπερήλικη. Συμφωνήθηκε ως αμοιβή αρχικά το ποσό 440 ευρώ μηνιαίως, χωρίς ασφάλιση στο ΙΚΑ. Η αμοιβή με την πάροδο των ετών αυξήθηκε στα 600 και εν συνεχεία στα 700 ευρώ μηνιαίως. Η 51χρονη επί εννέα χρόνια φρόντιζε την ηλικιωμένη, καθάριζε το σπίτι της, τη βοηθούσε στην παρασκευή του φαγητού, καθώς η ηλικιωμένη τα πρώτα χρόνια ήταν σε θέση να μαγειρεύει, τη συνόδευε στις μετακινήσεις της εκτός σπιτιού, κυρίως στην εκκλησία, στους γιατρούς και σε επισκέψεις στον αδελφό της, τη βοηθούσε κατά την καθημερινή περιποίησή της και τις προσωπικές της ανάγκες και της κρατούσε συντροφιά.
Στο διάστημα αυτό των εννέα ετών η οικιακή βοηθός μετέβαινε κατά διαστήματα στην Αλβανία για οικογενειακές εκδηλώσεις συγγενών της (αρραβώνες, γάμους, βαφτίσεις κ.λπ.), αλλά και για τη νομιμοποίηση των ταξιδιωτικών της εγγράφων. Κατά την απουσία της ερχόταν και έμενε στο σπίτι της 85χρονης η ανιψιά της ή, αν η τελευταία δεν μπορούσε, πήγαινε συμπατριώτισσα της οικιακής βοηθού, η οποία πληρωνόταν από τη χήρα.
Μάλιστα, κατά τα τέσσερα πρώτα χρόνια τα καλοκαίρια η οικόσιτη οικιακή βοηθός λάμβανε άδεια δύο μηνών με πλήρεις αποδοχές, καθώς η ηλικιωμένη παραθέριζε σε συγγενείς της. Οταν όμως η ηλικιωμένη συμπλήρωσε το 90ό έτος της ηλικίας της, τη συνόδευε στις διακοπές της σε ξενοδοχείο προσφέροντας εν μέρει τις υπηρεσίες της (δεν είχε τη φροντίδα της καθαριότητας και της παρασκευής φαγητού). Μετά τον θάνατο της χήρας, η οικιακή βοηθός προσέφυγε στα δικαστήρια διεκδικώντας από τον μοναδικό κληρονόμο της θανούσας, τον αδελφό της, αποζημίωση για μη λήψη άδειας, τα επιδόματα αδείας και τα δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα της τελευταίας πενταετίας.
Οι αρεοπαγίτες, επικυρώνοντας εφετειακή απόφαση, επισημαίνουν ότι «οικιακοί μισθωτοί είναι εκείνοι που με βάση σύμβαση εξαρτημένης εργασίας παρέχουν στον εργοδότη τους υπηρεσίες που αφορούν κατά κύριο λόγο στις οικιακές του ανάγκες, αλλά και στην προσωπική του περιποίηση, ιδίως όταν ο ίδιος αδυνατεί, λόγω ηλικίας ή ασθενείας, να επιμεληθεί τον εαυτό του».
Οταν οι εργαζόμενοι αυτοί διαμένουν και διατρέφονται στο σπίτι του εργοδότη, χαρακτηρίζονται «οικόσιτοι οικιακοί μισθωτοί». Ωστόσο, σημειώνει ο Αρειος Πάγος, «λόγω της ιδιάζουσας φύσεως των υπηρεσιών που παρέχουν οι οικιακοί μισθωτοί και των ειδικών περιστάσεων υπό τις οποίες τις παρέχουν (εντός του οικιακού περιβάλλοντος υπό συνθήκες σχέσεως εμπιστοσύνης και ειδικής μέριμνας για τον μισθωτό), η εργασιακή τους σχέση δεν διέπεται από τις ειδικές διατάξεις για τον χρόνο εργασίας των μισθωτών, για εργασία κατά τις Κυριακές, αργίες, ημέρες αναπαύσεως, υπερεργασία και υπερωριακή εργασία, επιπλέον δε δεν ισχύουν γι’ αυτούς τα κατώτατα όρια μισθών και ημερομισθίων των εκάστοτε εθνικών γενικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας, αλλά ο μισθός τους ρυθμίζεται με συμφωνία και, σε περίπτωση που δεν συμφωνήθηκε, οφείλεται ο συνηθισμένος μισθός».
Αντίθετα, κατά τους αρεοπαγίτες, για τους οικόσιτους οικιακούς βοηθούς ισχύουν οι νομοθετικές εκείνες διατάξεις που αφορούν την παροχή θερινής άδειας με αποδοχές και το επίδομα αδείας, καθώς και οι διατάξεις για την παροχή επιδομάτων εορτών (δώρων) Χριστουγέννων και Πάσχα. Μάλιστα, η άδεια πρέπει να χορηγείται οπωσδήποτε ενιαία μέσα στο έτος στο οποίο αφορά και επιτρέπεται η κατάτμησή της σε δύο χρονικές περιόδους. Αν δεν χορηγηθεί η άδεια μέχρι τη λήξη του έτους, ο εργοδότης υποχρεούται στην καταβολή των αποδοχών άδειας αυξημένων κατά 100%, προσθέτουν οι αρεοπαγίτες.
Πάντως, ο Αρειος Πάγος δεν δέχτηκε τους ισχυρισμούς του αδελφού της αποβιώσασας, ότι η οικιακή βοηθός τμήμα της άδειάς της το είχε λάβει σπαστά όταν πήγαινε στην Αλβανία για οικογενειακούς λόγους, καθώς αυτό δεν συνιστά λήψη κανονικής άδειας αναψυχής (θερινής) σύμφωνα με τη νομοθεσία περί αδειών (Α.Ν. 539/1945). Ούτε θεωρείται χορήγηση άδειας αναψυχής η παραμονή τα καλοκαίρια σε ξενοδοχείο μαζί με την υπερήλικα.
Τελικά, οι αρεοπαγίτες επιδίκασαν στην οικιακή βοηθό το ποσό των 14.358 ευρώ, συν τους νόμιμους τόκους, για τη μη χορήγηση άδειας, επιδόματος αδείας και δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα. Πάντως, οι αρεοπαγίτες δεν ασχολήθηκαν με τη μη ασφάλισή της, καθώς αποκλείεται η ασφάλιση των οικιακών βοηθών εκ των υστέρων.
