Στόχος ένα πιο ανθρώπινο και πιο αποτελεσματικό νομικό πλαίσιο στην Ένωση – Ενισχυμένη προστασία για τους ανηλίκους
Οι αιτούντες άσυλο θα αποκτήσουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας της ΕΕ πιο γρήγορα, σύμφωνα με την προσωρινή συμφωνία που επετεύχθη μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ) και του Συμβουλίου των Υπουργών της ΕΕ (Συμβούλιο) την Πέμπτη, 14-06-2018, η οποία επιπλέον προβλέπει ενισχυμένη προστασία για τους ανηλίκους.
Ειδικότερα, η συμφωνία μεταξύ του ΕΚ και του Συμβουλίου για τις συνθήκες υποδοχής των αιτούντων άσυλο, προβλέπει τα εξής:
- Οι αιτούντες άσυλο θα επιτρέπεται να εργάζονται μετά από 6 μήνες από την ημέρα που κατέθεσαν την αίτηση ασύλου, αντί για 9 μήνες που ίσχυε μέχρι σήμερα
- Κανένας ανήλικος δε θα κρατείται σε φυλακή, και η όποια κράτηση των παιδιών θα γίνεται μόνο για τη διατήρηση της οικογενειακής ενότητας ή την προστασία τους
- Μαθήματα εκμάθησης της γλώσσας του κράτους υποδοχής από την πρώτη μέρα
- Οι ευρωβουλευτές και το Συμβούλιο συμφώνησαν ακόμα στις συνθήκες χορήγησης διεθνούς προστασίας
Ο βασικός σκοπός της αναθεωρημένης οδηγίας για τις συνθήκες υποδοχής είναι να διασφαλίσει ισότιμα πρότυπα υποδοχής σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, με στόχο τη μείωση «δευτερογενών μεταναστευτικών ρευμάτων» εντός της ΕΕ και, κατά συνέπεια, να εγγυηθεί μία δικαιότερη κατανομή των αιτούντων μεταξύ των κρατών μελών.
Μέτρα προς βελτίωση των προοπτικών ενσωμάτωσης
Προκειμένου να αυξήσουν τις ευκαιρίες για ανεξαρτησία τους και ενσωμάτωσή τους, οι αιτούντες άσυλο θα μπορούν να εργάζονται 6 μήνες μετά την καταχώριση της αίτησής τους, αντί για τους 9 μήνες που προβλέπονται σήμερα. Θα πρέπει να μπορούν να συμμετάσχουν σε μαθήματα εκμάθησης της γλώσσας του κράτους υποδοχής τους από την πρώτη κιόλας ημέρα.
Οι αιτούντες για τη χορήγηση διεθνούς προστασίας θα δικαιούνται ακόμα πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένης της ψυχολογικής καθώς και της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής περίθαλψης και υποστήριξης. Επιπλέον, τα παιδιά θα πρέπει να εντάσσονται στο σχολικό σύστημα όχι αργότερα από 2 μήνες από την άφιξή τους.
Προστασία των ανηλίκων
Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι κάθε ασυνόδευτος ανήλικος αποκτά έναν κηδεμόνα από τη στιγμή που φθάνει στην ΕΕ.
Η κράτηση ανηλίκων θα είναι δυνατή μόνο για να διατηρηθεί η οικογενειακή ενότητα ή για λόγους προστασίας αυτών, σε περίπτωση που υπάρχει κίνδυνος, για παράδειγμα, να εξαφανιστούν και να μετατραπούν έτσι σε αγνοούμενους. Ωστόσο, τα παιδιά δε θα μπορούν σε καμία περίπτωση να εγκλειστούν σε σωφρονιστικά καταστήματα, αλλά μόνο σε ειδικά σχεδιασμένες εγκαταστάσεις.
Συμφωνία για τις συνθήκες χορήγησης διεθνούς προστασίας και τα δικαιώματα των δικαιούχων
Οι διαπραγματευτικές ομάδες του ΕΚ και του Συμβουλίου κατέληξαν επίσης την Πέμπτη σε προσωρινή συμφωνία για ένα νέο κανονισμό που αφορά στις απαιτήσεις για την αναγνώριση των υπηκόων τρίτων χωρών ή των απάτριδων ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας, όπου θεσπίζονται κανόνες σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για την χορήγηση διεθνούς προστασίας και τα δικαιώματα των δικαιούχων διεθνούς προστασίας.
Σύμφωνα με αυτή τη νομοθετική πρόταση, η οποία θα τεθεί σε ισχύ άμεσα, τα άτομα με αναγνωρισμένο καθεστώς πρόσφυγα θα πρέπει να λαμβάνουν ανανεώσιμη άδεια παραμονής που να ισχύει για τουλάχιστον 3 χρόνια, ενώ οι δικαιούχοι επικουρικής προστασίας θα έχουν το δικαίωμα να λάβουν άδεια παραμονής για ένα χρόνο, ανανεώσιμη για τουλάχιστον δύο χρόνια. Μέσα σε 15 μέρες από την χορήγηση προστασίας, θα πρέπει να λάβουν ένα προσωρινό έγγραφο που να αποδεικνύει τα δικαιώματά τους.
Τα κράτη μέλη θα εξακολουθούν να έχουν την δυνατότητα να χορηγούν άδειες μεγαλύτερης διάρκειας και στις δυο κατηγορίες (πρόσφυγες και δικαιούχοι επικουρικής προστασίας), εφόσον το επιθυμούν. Στην περίπτωση που δεν υπάρχει πλέον η ανάγκη προστασίας, οι αρχές μπορούν να την αποσύρουν. Αυτό ισχύει και στις περιπτώσεις που ο δικαιούχος εμπλακεί σε τρομοκρατικά ή άλλα σοβαρά εγκλήματα.
Οι ευρωβουλευτές πέτυχαν, κατά τις διαπραγματεύσεις, να αποσυρθεί η υποχρεωτική επανεξέταση του καθεστώτος πρόσφυγα σε περίπτωση που υπάρχει «σημαντική αλλαγή στην χώρα καταγωγής», όπως το τέλος ένοπλης σύγκρουσης, και άφησαν ανοιχτή την επιλογή αυτή για τις εθνικές αρχές.
Οικογενειακή ενότητα
Ο ορισμός των μελών της οικογένειας, σημαντικός για την οικογενειακή ενότητα, θα περιλαμβάνει τα εξαρτημένα ενήλικα τέκνα και τις οικογένειες που έχουν σχηματιστεί πριν την άφιξή τους σε έδαφος της ΕΕ, και όχι μόνο αυτούς που έρχονται από την χώρα καταγωγής. Τα άγαμα ζεύγη θα αντιμετωπίζονται ισότιμα με τα παντρεμένα στα κράτη μέλη όπου η εθνική νομοθεσία τους προβλέπει σχετικά. Όσον αφορά τα αδέρφια, τα κράτη μέλη θα έχουν την διακριτική ευχέρεια να τα συμπεριλάβουν ή όχι στον ορισμό.
Δηλώσεις των εισηγητριών
Η εισηγήτρια Sophia in ‘t VELD (Συμμαχία Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη, Ολλανδία)δήλωσε τα εξής: «Άνθρωποι προσπαθούν να ξεφύγουν από τη βία και τις συγκρούσεις ανά τον κόσμο. Με το να κλείνουμε τα μάτια μας και τα αυτιά μας, δεν θα αλλάξουμε αυτή την πραγματικότητα. Μπορούμε να διαχειριστούμε αυτές τις προσφυγικές ροές μόνο αν δράσουμε συλλογικά. Με τη σημερινή συμφωνία, ξεπερνάμε ένα αδιέξοδο και είμαστε ένα βήμα πιο κοντά σε μία πολιτική ασύλου της Ένωσης που θα είναι πιο ανθρώπινη και πιο αποτελεσματική. Έχουμε δείξει ότι η ΕΕ είναι ικανή να βρίσκει συμφωνία σε ευαίσθητα και περίπλοκα ζητήματα όπως αυτά της πολιτικής ασύλου και της μεταναστευτικής πολιτικής».
«Με αυτή τη συμφωνία, οι κανόνες για την εξασφάλιση διεθνούς προστασίας γίνονται πιο ξεκάθαροι και πιο συνεκτικοί σε όλη την ΕΕ, βελτιώνοντας σημαντικά την παρούσα οδηγία. Διασφαλίζοντας υψηλά πρότυπα για τους δικαιούχους, τους παρέχουμε μια αληθινή ευκαιρία ένταξης, αποτρέποντας παράλληλα οικονομικές και διοικητικές επιβαρύνσεις για τα κράτη μέλη. Είναι μια μεγάλη νίκη για το κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου», δήλωσε η εισηγήτρια Tanja Fajon (Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, Σοσιαλιστές, Σλοβενία).
Επόμενα βήματα
Η αναδιατύπωση της οδηγίας σχετικά με τις απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία και ο νέος κανονισμός που αφορά στις απαιτήσεις για την αναγνώριση των υπηκόων τρίτων χωρών ή των απάτριδων ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της συνολικής μεταρρύθμισης του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου, του οποίου ο ακρογωνιαίος λίθος είναι ο κανονισμός του Δουβλίνου και στον οποίο προσδιορίζεται ποιο κράτος μέλος επεξεργάζεται μια αίτηση άσυλου.
Οι ανεπίσημες αυτές συμφωνίες θα τεθούν σε ψηφοφορία στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών (LIBE) του ΕΚ, και στην συνέχεια στην ολομέλεια, μόλις υπάρξει σαφής πρόοδος προς την επίτευξη συμφωνίας για τον κανονισμό του Δουβλίνου. Τα κράτη μέλη πρέπει να καταλήξουν σε μια κοινή θέση σ’ αυτή τη σημαντική νομοθεσία στην επικείμενη σύνοδο κορυφής της ΕΕ (28-29 Ιουνίου) προκειμένου να προχωρήσουν σε διαπραγματεύσεις με το ΕΚ το συντομότερο δυνατόν.
Ο επικαιροποιημένος κανονισμός για τις διαδικασίες ασύλου, το καινούργιο ενωσιακό πλαίσιο επανεγκατάστασης, το ενισχυμένο σύστημα Eurodac και η δημιουργία ενός Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Άσυλο αποτελούν τους υπόλοιπους φακέλους της δέσμης μέτρων για τον άσυλο, για τους οποίους οι συν-νομοθέτες θέλουν να καταλήξουν σε συμφωνία πριν το τέλος της τρέχουσας κοινοβουλευτικής περιόδου.
