Γιώργος Χριστόπουλος:
Από το βιβλίο μου: «ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΟΡΙΑ» – Δηλώσεις 2018 φυσικών και νομικών προσώπων.
……. Δίνουμε έμφαση στα τεκμήρια αφιερώνοντας πάνω από 30 παραδείγματα, και πάνω από 20 ερωτήσεις – απαντήσεις.
Φίλες και φίλοι συνάδελφοι,
Αξιολογώντας το αποτέλεσμα και τη θετική ανταπόκρισή σας στις δύο προηγούμενες εκδόσεις των βιβλίων μας, ανανεώνουμε το «ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΟΡΙΑ” και φέτος.
Κυκλοφορούν και τα δύο βιβλία:
«ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΟΡΙΑ Ι» Φορολογία φυσικών προσώπων – Δηλώσεις (έντυπα Ε1, Ε2,Ε3, Κατάσταση Φορολογικής Αναμόρφωσης).
«ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΟΡΙΑ ΙΙ» Φορολογία Νομικών προσώπων – δηλώσεις (έντυπα Ε2, Ε3, Ν, Κατάσταση Φορολογικής Αναμόρφωσης).
Και για τη φετινή έκδοση, (που κυριαρχεί το ΝΕΟ Ε3), κάνουμε πράξη «το πιο πρακτικά δεν γίνεται».
…….Με όλα τα παραπάνω ξεκαθαρίσαμε πολλά από την ασάφεια και σύγχυση που επικρατεί στο θέμα των τεκμηρίων, και με πρακτικό παράδειγμα είδαμε πως λειτουργούν τα τεκμήρια απέναντι στο σύνολο των οικογενειακών εισοδημάτων.
Έχουμε επιμείνει κατ’ επανάληψη σ’ αυτή την πρακτική απλούστευσης.
Και τούτο γιατί για να απαντήσει κανείς υπεύθυνα στο ερώτημα: «πιο ποσό κεφαλαίου προηγούμενων ετών, αναγνωρίζεται για κάλυψη τεκμαρτής δαπάνης» πρέπει να λάβει υπόψη του με προσοχή τις διατάξεις του άρθρου 34 του Κ.Φ.Ε-Ν. 4172/2013, όπως ισχύουν σήμερα:
Μείωση της διαφοράς (οι χρήσιμοι κωδικοί 781-782, 783-784, 787-788 στο πίνακα 6):
Η Φορολογική Διοίκηση κατά τον προσδιορισμό της διαφοράς, τεκμηρίων, υποχρεούται να λάβει υπόψη της τα αναγραφόμενα στη δήλωση χρηματικά ποσά που εισπράχθηκαν και τα οποία αποδεικνύονται με νόμιμα παραστατικά στοιχεία.
Προσοχή: Αν τα ποσά αυτά έχουν απλώς πιστωθεί, χωρίς να έχουν εισπραχθεί δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη κατά την εφαρμογή, αυτής της περίπτωσης, καθόσον δεν είναι δυνατόν, να χρησιμοποιηθούν εφόσον δεν εισπράχθηκαν.
Ο φορολογούμενος φέρει το βάρος της απόδειξης της συνδρομής των προϋποθέσεων για τα ποσά αυτά που περιορίζουν τη διαφορά μεταξύ συνολικού εισοδήματος και τεκμαρτού εισοδήματος. (βλ. σχ. την σημαντική εγκύκλιο πολ. 1076/26-3-2015 με τις οδηγίες για την εφαρμογή του εναλλακτικού τρόπου υπολογισμού της ελάχιστης φορολογίας εισοδήματος (άρθρα 30-34 Ν.4172/2013).
22.17.1 Κέρδη από λαχεία:
Στο νόμο αναφέρονται ενδεικτικά ορισμένες κατηγορίες εισοδημάτων ή εσόδων που περιορίζουν την πιο πάνω διαφορά.
Τονίζεται ότι και οποιοδήποτε άλλο έσοδο που δεν αναφέρεται ρητά στο νόμο (π.χ. κέρδη από λαχεία, ΠPOΠO, ΛOTTO, TZΟKEP, Προκαθορισμένο Στοίχημα κ.λπ. τυχερά παιχνίδια του Ο.Π.Α.Π.) λαμβάνεται υπόψη, εφόσον αποδεικνύεται η είσπραξη του, η φορολόγηση του ή η απαλλαγή του από τη φορολογία.
Προσοχή: Στην περίπτωση που δηλώνονται κέρδη από λαχεία. ΠΡΟΠΟ, ΛΟΤΤΟ κλπ. με ποσά μεγαλύτερα από 1.000 ευρώ η δήλωση θα οδηγείται στη Δ.0.Υ για έλεγχο μετά από ηλεκτρονικό μήνυμα.
Τα κέρδη που πιθανόν αποκομίσατε από ΚΑΖΙΝΟ δεν καλύπτουν το τεκμήριο, καθόσον δεν υπάρχει το αποδεικτικό στοιχείο που βεβαιώνει την ακριβή διαφορά μεταξύ κέρδους και ζημίας από τυχερά παίγνια.
Τα ποσά που ιδίως λαμβάνονται υπόψη για την κάλυψη ή τον περιορισμό της υπόψη διαφοράς είναι τα εξής:
22.17.2 Πραγματικά εισοδήματα τα οποία αποκτήθηκαν από τον ίδιο το φορολογούμενο, τη σύζυγο του και τα εξαρτώμενα μέλη του και τα οποία απαλλάσσονται από το φόρο ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
Αν τα εισοδήματα αυτά αποκτήθηκαν στην αλλοδαπή αναγνωρίζονται εφόσον έχουν φορολογηθεί στην Ελλάδα ή απαλλάσσονται νομίμως από τη φορολόγηση αυτή. Προς απόδειξη της φορολογίας ή της νόμιμης απαλλαγής πρέπει τα εισοδήματα αυτά να έχουν περιληφθεί σε δήλωση φορολογίας εισοδήματος εφ’ όσον υπήρχε σχετική υποχρέωση.
Στην περίπτωση που αγορά περιουσιακού στοιχείου (όπως π.χ. αυτοκινήτου) γίνει στο εξωτερικό από φυσικό πρόσωπο που είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδος τότε στον υπολογισμό της δαπάνης απόκτησης λαμβάνεται υπόψη το τίμημα που καταβλήθηκε στο εξωτερικό.
Αν για την κάλυψη της δαπάνης αυτής που έγινε στο εξωτερικό γίνει επίκληση εισοδήματος που αποκτήθηκε στην αλλοδαπή θα αναγνωριστεί σύμφωνα με τα ανωτέρω εφόσον έχει περιληφθεί σε δήλωση φορολογίας εισοδήματος στην Ελλάδα, εφ’ όσον βέβαια υπήρχε υποχρέωση.
Διευκρινίζεται ότι οι κάτοικοι της αλλοδαπής που δεν έχουν τη φορολογική κατοικία τους στην Ελλάδα και πραγματοποιούν δαπάνες στην αλλοδαπή, δεν υπάγονται στις διατάξεις του άρθρου 32 ανεξάρτητα του αν αποκτούν πραγματικό εισόδημα στην Ελλάδα.
22.17.3 Χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα κατά τις ισχύουσες διατάξεις και αποκτήθηκαν από το φορολογούμενο.
Θυμίζουμε εδώ την παρ. 2.3 (στην αρχή του βιβλίου μας) με την βασική αρχή ότι σε φόρο υπόκεινται μόνον τα εισοδήματα που εμπίπτουν σε μία από τις τέσσερις κατηγορίες.
Σύμφωνα με τη εισηγητική έκθεση του νόμου «διευκρινίζεται ότι σε φόρο υπόκεινται μόνον τα εισοδήματα που εμπίπτουν σε μία από τις τέσσερις κατηγορίες που αναγνωρίζονται στο άρθρο 7 του παραπάνω ΚΦΕ και συνεπώς, ότι δεν εμπίπτει στο εννοιολογικό πεδίο κανενός από τα αναφερόμενα εισοδήματα δεν υπόκειται σε φόρο».
Ομοίως, (προστίθεται στην εισηγητική έκθεση) τα κέρδη των αμοιβαίων κεφαλαίων του ν.3283/2004 και του ν.2778/1999, καθώς και η υπεραξία που αποκτούν οι μεριδιούχοι αυτών από την εξαγορά των μεριδίων τους δεν εμπίπτουν σε κάποια από τις προβλεπόμενες κατηγορίες εισοδημάτων και για το λόγο αυτό δεν θεωρούνται εισόδημα και συνεπώς δεν υπόκεινται σε φόρο.
Παράδειγμα: οι υποτροφίες ή τα χρηματικά βραβεία που χορηγούνται από το Δημόσιο ή άλλους φορείς, η αποζημίωση για ηθική βλάβη, τα κέρδη από λαχεία, ΠΡΟ-ΠΟ, ΛΟΤΤΟ, κλπ, που γράφονται στους κωδικούς 781-782, δεν υπάγονται σε καμία από τις αναγνωριζόμενες πηγές εισοδήματος και κατά τούτο δεν υπόκεινται σε φόρο.
Επίσης τέτοια ποσά που καλύπτουν τεκμήρια (όπως θα δούμε και κατά την ανάλυση του πίνακα 6) είναι διάφορα επιδόματα – βοηθήματα που δεν φέρουν τα απαραίτητα γενικά εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος, αλλά δίδονται ως κοινωνική παροχή, για την αντιμετώπιση και κάλυψη συγκεκριμένων ειδικών δαπανών στις οποίες υποβάλλονται ευπαθείς ομάδες φορολογούμενων, δίδονται χωρίς αντάλλαγμα παροχής εργασίας, χωρίς να αποτελούν καρπό περιουσιακών στοιχείων.
Παραδείγματα επιδομάτων που σύμφωνα με την θέση της Διοίκησης (σχ. βλ. την πολ.1149/2013) δεν αποτελούν εισόδημα, είναι το διατροφικό επίδομα, το επίδομα τυφλότητας, το επίδομα τοκετού, τα επιδόματα λουτροθεραπείας, εισπευσοθεραπείας, αεροθεραπείας, ενεσοθεραπείας κ.λπ.
22.17.4 Χρηματικά ποσά που προέρχονται από την διάθεση περιουσιακών στοιχείων.
Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει ο φορολογούμενος που επικαλείται τίμημα από διάθεση περιουσιακού στοιχείου να αποδεικνύει με επίσημα στοιχεία ότι αυτός είναι ο κύριος του περιουσιακού στοιχείου, καθώς και το τίμημα της πώλησης του στοιχείου αυτού.
Τέτοια ποσά την διάθεση περιουσιακών στοιχείων (κατοικίες, διαμερίσματα, οικόπεδα, αγροί, πώληση της επικαρπίας ή της ψιλής κυριότητας, κινητών πραγμάτων, αυτοκινήτων, κ.λ.π.) θα τα γράψει στους κωδικούς 781-782 του πίνακα 6.
Και βέβαια δεν αρκεί μόνο το γεγονός της πώλησης αλλά θα πρέπει η πώληση του περιουσιακού στοιχείου, να αποδεικνύεται με παραστατικά, όπως συμβόλαιο, τιμολόγιο αγοράς κ.λ.π., καθώς και το πρόσωπο στο οποίο ανήκαν τα εν λόγω περιουσιακά στοιχεία και να έχει πραγματοποιηθεί και η είσπραξη των χρηματικών ποσών.
22.17.5 Εισαγωγή συναλλάγματος που δεν είναι υποχρεωτικά εκχωρητέο στην Τράπεζα της Ελλάδος, εφόσον δικαιολογείται η απόκτησή του στην αλλοδαπή.
Για τα ποσά που εισάγονται, απαιτείται πρωτότυπο παραστατικό που εκδίδει η τράπεζα με το οποίο θα μπορεί να εξακριβωθεί ότι ο φορολογούμενος είναι ο δικαιούχος του εισαγόμενου χρηματικού κεφαλαίου, το ύψος του εισαγόμενου ποσού, το νόμισμα, η ευρωποίηση του και η χώρα προέλευσης.
Προσοχή: όταν πρόκειται για κάλυψη δαπάνης απόκτησης περιουσιακού στοιχείου από εκείνα που αναφέρονται στο άρθρο 32 πρέπει να αποδεικνύεται ότι η εισαγωγή χρηματικών κεφαλαίων και η ευρωποίησή τους, αν είναι σε ξένο νόμισμα, έγινε πριν από την πραγματοποίηση της σχετικής δαπάνης.
Επισημαίνεται ότι το Μοναδικό Δελτίο εισαγόμενων μετρητών και αξιών που εκδίδεται από το Τμήμα Ασφαλείας αερολιμένων – τελωνείων της ΕΛΑΣ δεν αποτελεί πλέον αποδεικτικό στοιχείο εισαγωγής χρηματικών κεφαλαίων στην Ελλάδα για κάλυψη δαπανών. (πολ. 1076/26-3-2015).
Για τη δικαιολόγηση της απόκτησης των εισαγόμενων χρηματικών κεφαλαίων από το εξωτερικό απαιτούνται επίσημα στοιχεία από τα οποία να προκύπτει η απόκτησή τους, όπως π.χ. η βεβαίωση της αρμόδιας φορολογικής αρχής της αλλοδαπής, αντίγραφα φορολογικών δηλώσεων που είχαν υποβληθεί κ.τ.λ.
22.17.6 Δεν απαιτείται η δικαιολόγηση της απόκτησης χρηματικών κεφαλαίων από το εξωτερικό για τα πρόσωπα:
1ον) που είναι φορολογικοί κάτοικοι άλλου κράτους,
2ον) που είχαν διαμείνει τουλάχιστον επί 3 χρόνια στην αλλοδαπή και η εισαγωγή χρηματικών κεφαλαίων από το εξωτερικό γίνεται μέσα σε 2 χρόνια από τη μετοικεσία τους,
3ον) που είχαν διαμείνει 5 τουλάχιστον συνεχή χρόνια στην αλλοδαπή και τα επικαλούμενα χρηματικά κεφάλαια από το εξωτερικό προέρχονται από καταθέσεις στο όνομά τους ή στο όνομα του άλλου συζύγου σε τραπεζικό λογαριασμό ανοιγμένο σε χώρα της Ε.Ε./ΕΟΧ ή σε υποκατάστημα Ελληνικής τράπεζας στο εξωτερικό κατά το χρόνο που διέμεναν στην αλλοδαπή ή από καταθέσεις τους μέσα σε 1 χρόνο από τη μετοικεσία τους στην Ελλάδα χωρίς τα χρηματικά κεφάλαια αυτά να έχουν επανεξαχθεί στην αλλοδαπή.
Τέτοια ποσά θα τα γράψει στους κωδικούς 781-782 του πίνακα 6.
22.17.7 Δάνεια τα οποία έχουν ληφθεί και αποδεικνύονται με έγγραφα στοιχεία ότι φέρουν βέβαιη χρονολογία.
Εδώ σημειώνουμε και λαμβάνουμε υπόψη τα ακόλουθα σχετικά:
– Απαιτείται συμβολαιογραφικό έγγραφο ή ιδιωτικό έγγραφο με βέβαιη χρονολογία, που να αποδεικνύει τη σύναψη δανείου και την καταβολή των χρηματικών ποσών που καταβλήθηκαν το κρίσιμο φορολογικό έτος.
– Η θεώρηση του εγγράφου του δανείου από το αστυνομικό τμήμα προσδίδει στο έγγραφο αυτό βέβαιη χρονολογία και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για φορολογικούς σκοπούς (βλ. σχ. έγγραφο 1089537/2280/Α0012/31 -1-2005).
– Σύμβαση δανείου που έχει καταρτιστεί στο εξωτερικό, απαιτείται επίσημη μετάφρασή της στα ελληνικά. Επίσης, απαιτείται βεβαίωση εισαγωγής συναλλάγματος για τα εν λόγω ποσά και πιστοποιητικό ευρωποίησης αν είναι σε ξένο νόμισμα. (σχ. πολ. 1076/26-3-2015).
– Όταν πρόκειται για κάλυψη δαπάνης απόκτησης περιουσιακού στοιχείου, πρέπει να αποδεικνύεται ότι το δάνειο λήφθηκε πριν από την πραγματοποίηση της σχετικής δαπάνης.
– Αν η σύναψη δανείου προκύπτει από λογιστικά βιβλία, τότε απαιτείται σχετική βεβαίωση από την επιχείρηση.
– Τα δάνεια που λαμβάνονται για αγορά, ανέγερση ή επισκευή κατοικίας δε λαμβάνονται υπόψη για την κάλυψη της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης.
– Τα καταναλωτικά δάνεια δεδομένου ότι δεν λαμβάνονται για συγκεκριμένο σκοπό, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη τεκμηρίου διαβίωσης κατοικίας (βλ. σχ. το έγγραφο 1118087/2184/Α0012/2.12.2008). Επίσης, για να ληφθεί υπόψη το δάνειο για κάλυψη τεκμηρίου δεν πρέπει να έχει ληφθεί για άλλο σκοπό από αυτόν που αφορά το τεκμήριο. (σχ. βλ. παρ. 8 της ΠΟΛ.1094/23.3.1989 διαταγής).
– Ο ένας σύζυγος μπορεί να επικαλεστεί δάνειο (εκτός του στεγαστικού), για κάλυψη τεκμηρίου, που έχει ληφθεί από τον άλλο σύζυγο, δεδομένου ότι η προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων καλύπτεται σε οικογενειακή βάση (1118794/2312/28.12.2007).
– Αν έχει συνταχθεί ιδιωτικό συμφωνητικό, θα πρέπει το συμφωνητικό να έχει κατατεθεί στην αρμόδια Δ Ο Υ.
– Στην περίπτωση που ιδιωτικό συμφωνητικό δανείου μεταξύ ιδιωτών που προσκομίζεται για θεώρηση ή για χαρτοσήμανση εκπρόθεσμα (και θεωρείται ή χαρτοσημαίνεται) μετά την πραγματοποίηση της σχετικής δαπάνης δεν μπορεί να θεωρηθεί έγγραφο στοιχείο που φέρει βέβαιη χρονολογία, από τα οποία μάλιστα να αποδεικνύεται ότι το αναφερόμενο ποσό του δανείου έχει ληφθεί πριν από την πραγματοποίηση της σχετικής δαπάνης και κατά συνέπεια δεν λαμβάνεται υπόψη για την κάλυψη ή τον περιορισμό της διαφοράς κατά την εφαρμογή του άρθρου 34 του ΚΦΕ-Ν. 4172/2013. (έχει γίνει δεκτό από τη διοίκηση με το υπ’ αριθμ. 1108739/1772/Α0012/15.2.2002 έγγραφο)
– Επιπρόσθετα όταν ο φορολογούμενος επικαλείται δάνειο για τον περιορισμό της τεκμαρτής διαφοράς εισοδήματος, η φορολογούσα αρχή ερευνά σε κάθε περίπτωση την τυχόν εικονικότητα του δανείου. Ειδικότερα, ερευνά αν ο δανειστής είχε τη δυνατότητα να χορηγήσει το δάνειο, αν έγινε η ανάληψη του ποσού του δανείου σε προηγούμενο έτος ή κατά τη διάρκεια του έτους στο οποίο ο φορολογούμενος το επικαλείται, αν εκπληρώθηκαν εκτός της χαρτοσήμανσης και οι τυχόν άλλες φορολογικές υποχρεώσεις που απορρέουν από τη σχετική σύμβαση, καθώς επίσης και ο τρόπος εξόφλησης του δανείου, δεδομένου ότι οι τοκοχρεολυτικές δόσεις απόσβεσης των δανείων συνιστούν τεκμήρια για τον καταβάλλοντα (περ. στ΄ του άρθρου 32του ΚΦΕ-Ν.4172/2013).
(σχετ. 1108739/1772/Α0012/15.5.2002 έγγραφο και 1020969/405/Α0012/28.3.2007).
– Δάνεια τα οποία είχαν ληφθεί τα έτη 2010-2014, για αγορά ή ανέγερση ακινήτων και αναγράφονταν στον κωδ. 781-782 των δηλώσεων που υποβλήθηκαν για τα έτη αυτά, δεν μπορούν όμως να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη μελλοντικών τεκμηρίων ως ανάλωση κεφαλαίου προηγούμενων ετών, καθόσον σύμφωνα με τις διατάξεις της περ, ζ’ της παρ.2 του άρθρου 34 του Ν. 4172/2013 προβλέπεται ότι για τον προσδιορισμό του κεφαλαίου αυτού ανά έτος, εκπίπτουν οι δαπάνες που προσδιορίζονται στα άρθρα 31 και 32 του Κ.Φ.Ε ανεξάρτητα αν απαλλάσσονται της εφαρμογής των άρθρων αυτών. Σε κάθε περίπτωση, όμως το τυχόν δανειστικό συμβόλαιο επισυνάπτεται στη δήλωση.
22.17.8 Δωρεά χρηματικών ποσών ή γονική παροχή χρημάτων για τις οποίες η σχετική φορολογική δήλωση (δωρεάς ή γονικής παροχής) ή το συμβόλαιο, έχει υποβληθεί στην αρμόδια Δ Ο.Υ, μέχρι τη λήξη του 2017, στο οποίο πραγματοποιήθηκε η σχετική δαπάνη.
Τέτοια ποσά θα τα γράψει στους κωδικούς 781-782 του πίνακα 6.
Απαιτείται να αναγράφεται και ο Α Φ Μ. του δωρητή ή ο αριθμός της δήλωσης δωρεάς και σε περίπτωση κληρονομιάς ο Α.Φ.Μ. του αποθανόντα ή ο αριθμός δήλωσης κληρονομιάς.
Τα ποσά των δωρεών ή γονικών παροχών μειώνονται με τα έξοδα που έγιναν για την απόκτησή τους, όπως οι φόροι, συμβολαιογραφικά έξοδα, κ.λπ..
Οι δωρεές από συγγενικά πρόσωπα είναι ένας κλασικός και νόμιμος τρόπος κάλυψης τεκμηρίων. Δωρεές που καταβλήθηκαν στο ανήλικο τέκνο από τρίτα πρόσωπα λαμβάνονται υπόψη για την κάλυψη αντικειμενικής δαπάνης του γονέα.
22.17.9 εφάπαξ παροχή από ταμεία προνοίας και ασφαλιστικών οργανισμών του Δημοσίου (περ. στ’ της παρ. 1, του άρθρου 14). Σύμφωνα με την ΠΟΛ.1045/13.3.2018, για την ηλεκτρονική αποστολή βεβαιώσεων από τους φορείς, για την εφάπαξ παροχή από ταμεία προνοίας και ασφαλιστικών οργανισμών του Δημοσίου, χρησιμοποιείται ο κωδικός 38.
22.17.10 επίδομα αλλοδαπής των υπαλλήλων του Υπουργείου Εξωτερικών και των λοιπών δημόσιων πολιτικών υπηρεσιών (περ. γ’ της παρ.1 του άρθρου 14)
22.17.11 αποζημίωση που καταβάλλεται για ηθική βλάβη
22.17.12 Χρηματική αποζημίωση που καταβάλλεται με βάση τις διατάξεις της παρ. 1 άρθρου 168 του ν. 4001/2011 για την αποκατάσταση ζημιάς ή φθοράς που προκλήθηκε από την εγκατάσταση του αγωγού φυσικού αερίου (σχετ. το ΔΕΑΦ 1019566/5.2.2018 έγγραφό)
22.17.13 Υποτροφίες που δεν φέρουν τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος και της παρ. 6 του άρθρου 24 του ν. 4386/2016 (δαπάνες των υποτροφιών που χορηγούνται από τα ερευνητικά κέντρα ή ινστιτούτα)
22.17.14 Επιστροφές καταβεβλημένων κεφαλαίων/ δανείων
22.17.15 Κοινωνικό Μέρισμα
22.17.16 Εισπραττόμενα από συζύγους χρηματικά ποσά, δυνάμει του άρθρου 1400 του Α.Κ., λόγω αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου (σχετ. το ΔΕΑΦ 1017570/1.2.2018 έγγραφό μας)
22.17.17 Ποσό που προκύπτει από τον πλειστηριασμό κατοικιών, προκειμένου να καλυφθεί το τεκμήριο της ολοσχερούς τοκοχρεωλυτικής απόσβεσης του στεγαστικού δανείου (κωδικοί 727-728 του Πίνακα 5)
22.17.18 Λοιπές περιπτώσεις (στις περιπτώσεις αυτές συγκαταλέγονται και ποσά που δεν έχουν τα εννοιολογικά γνωρίσματα του εισοδήματος ήτοι δεν υπάρχει περιοδικότητα και μόνιμη πηγή προέλευσης)
22.17.19 Ανάλωση κεφαλαίου που αποδεδειγμένα έχει φορολογηθεί κατά τα προηγούμενα έτη ή νόμιμα είχε απαλλαγεί από το φόρο. (κωδικοί 787-788 του Πίνακα 6).
Εδώ θα σταθούμε ιδιαίτερα:
Μιλάμε για τους κρίσιμους κωδικούς 787-788 του Πίνακα 6 και για το ερώτημα πως υπολογίζεται το κεφάλαιο από δηλώσεις προηγουμένων ετών όταν μας χρειάζεται να καλύψουμε τεκμήρια.
22.18 Σημαντικές διευκρινήσεις για τη δημιουργία Κεφαλαίου Ανάλωσης (κωδικοί 787-788):
- Δεν έχουμε περιορισμό (προς τα πίσω) στο αριθμό των ετών, για να “μαζέψουμε” εισοδήματα που είχαμε δηλώσει είτε αυτά είχαν φορολογηθεί είτε ήσαν απαλλασσόμενα, είτε είχαν φορολογηθεί με ειδικό τρόπο.
- Κατά ρητή διατύπωση του νόμου, τα αρνητικά εισοδήματα (ζημίες) πρέπει να συμψηφίζονται με τα θετικά και η αφαίρεση των δαπανών (τεκμηρίων) που προσδιορίζονται στα άρθρα 31 και 32 πρέπει να γίνεται έστω και αν ο φορολογούμενος εξαιρείται από αυτά (π.χ. ανάπηρος για τη δαπάνη επιβατικού αυτοκινήτου, που απαλλάσσεται από τα τέλη κυκλοφορίας, αγορά επιβατικού αυτοκινήτου Ι.Χ., ειδικά διασκευασμένου από πρόσωπο με κινητική αναπηρία άνω του 67%).
- Τα προηγούμενα χρόνια πρέπει να είναι συνεχόμενα (π.χ. 2010-2016, όχι επιλεκτικά). και να φθάνουν μέχρι το προηγούμενο του κρινόμενου έτους.
Με τις ισχύουσες διατάξεις δεν προβλέπεται χρονικός περιορισμός για την κάλυψη των δαπανών με ανάλωση κεφαλαίου, συνεπώς για την κάλυψη της διαφοράς μπορεί να γίνει επίκληση ανάλωσης κεφαλαίου οσωνδήποτε προηγούμενων ετών.
- Τα εκκαθαριστικά σημειώματα για φορολογικά έτη για τα οποία έχει συμπληρωθεί ο χρόνος παραγραφής αποτελούν πλήρη απόδειξη για τα αναγραφόμενα σε αυτά ποσά χωρίς να απαιτείται η προσκόμιση λοιπών δικαιολογητικών.
22.18.1 Τα δεδομένα φορολογικών δηλώσεων που δεν αναγράφονται στο εκκαθαριστικό λαμβάνονται υπ’ όψη μόνο μετά από διασταύρωση.
- Ειδικά αν είχαμε ξεχάσει να γράψουμε σε δηλώσεις προηγούμενων ετών, εισοδήματα που απαλλάσσονται από το φόρο, π.χ. τόκους, μερίσματα ή χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα π.χ. πώληση περιουσιακού στοιχείου, εισαγωγή συναλλάγματος που δικαιολογείται η προέλευσή του, δάνειο που αποδεικνύεται νόμιμα κ.λπ., μπορούμε να υποβάλλουμε συμπληρωματική δήλωση μέχρι το τελευταίο μη παραγεγραμμένο οικονομικό έτος. Έτσι τα ποσά αυτά θα ληφθούν υπόψη στον σχηματισμό του κεφαλαίου προηγούμενων ετών, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί για την μείωση ή κάλυψη τεκμηρίων.
- στην περίπτωση που φορολογούμενος επικαλείται κεφάλαια προηγούμενων φορολογικών ετών με σκοπό την ανάλωση και τελικά δεν χρησιμοποιηθούν ή χρησιμοποιηθεί ένα μέρος αυτών, θεωρούνται αδιάθετα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν μελλοντικά ως κεφάλαια για κάλυψη προστιθέμενης διαφοράς τεκμηρίου.
22.18.2 Λύση με τροποποιητική-συμπληρωματική δήλωση για ξεχασμένα εισοδήματα:
Προσοχή: Αν στην πιο πάνω περίπτωση ο έφορος αρνηθεί να παραλάβει την συμπληρωματική δήλωση ή προβάλλει «την απειλή» προστίμου του άρθρου 4 του Ν. 2523/1997 (κώδικας φορολογικών κυρώσεων), (τώρα άρθρο 54 του ΚΦΔ-ν.4174/2013) μην κάνετε πίσω.
Επικαλεστείτε ότι η λύση αυτή είναι πάγια θέση της Διοίκησης και ορίζεται σαφώς στην εγκ. Πολ. 1174/14-7-2014, που αναφέρεται στην εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 19 του Κ.Φ.Δ. (ν.4174/2013) για την υποβολή εκπρόθεσμων τροποποιητικών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων οικονομικών ετών 2013 και προηγούμενα.
22.18.3 Πίσω ολοταχώς για τα περισσεύματα και καταγραφή τους σε πίνακα:
Πάμε λοιπόν στα προηγούμενα χρόνια και:
α. Παίρνουμε τα πραγματικά εισοδήματα που έχουν φορολογηθεί (μισθοί, κέρδη επιχείρησης, ενοίκια, κ.λπ.).
β. Παίρνουμε τα τυχόν άλλα έσοδα που τα είχαμε δηλώσει στον Πίνακα 6, κωδικοί 659-660, 431-432 (τόκοι, μερίσματα, κέρδη από πώληση μετοχών, κέρδη από συμμετοχή σε Ο.Ε., Ε.Ε., Ε.Π.Ε., κοινοπραξίες, κ.λπ.).
γ. Ακόμα παίρνουμε τα χρηματικά ποσά που ορίζει το άρθρο 34 του ΚΦΕ – Ν. 4172/2013, δηλαδή αυτά που είχαμε δηλώσει στους κωδικούς 781-782 του Πίνακα 6:
– Χρηματικά ποσά που δε θεωρούνται εισόδημα,
– Χρηματικά ποσά που προέρχονται από την διάθεση περιουσιακών στοιχείων,
– Εισαγωγή συναλλάγματος που δεν είναι υποχρεωτικά εκχωρητέο,
– Δάνεια τα οποία έχουν ληφθεί,
– Δωρεά χρηματικών ποσών ή γονική παροχή χρημάτων,
– καθώς και από οποιαδήποτε άλλο ποσό το οποίο αποδεδειγμένα έχει εισπραχθεί.
δ. Από το σύνολο των παραπάνω εισοδημάτων κάθε χρόνου, εκπίπτουν οι δαπάνες που προσδιορίζονται ως τεκμήρια (στα άρθρα 31 και 32 του ΚΦΕ), ανεξάρτητα αν απαλλάσσονται της εφαρμογής των άρθρων αυτών. Αν δεν υπάρχουν δαπάνες με βάση το άρθρο 31 ή αν το ποσό τους είναι μικρότερο από τις 3.000 ευρώ προκειμένου για άγαμο και 5.000 ευρώ προκειμένου για συζύγους, το ποσό που πρέπει να εκπέσει προσδιορίζεται με βάση την κοινωνική, οικονομική και οικογενειακή κατάσταση των φορολογουμένων και τις αποδεδειγμένες δαπάνες διαβίωσής τους και σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να είναι κατώτερο των 3.000 και 5.000 ευρώ, αντίστοιχα.
Το θετικό αλγεβρικό άθροισμα των ετών αυτών θα αποτελέσει το συνολικό κεφάλαιο που σχηματίστηκε αυτά τα έτη.
Προσοχή: Αν σε κάποιο έτος ο προσδιορισμός του εισοδήματος πραγματοποιηθεί με βάση την τεκμαρτή δαπάνη τότε θεωρείται ότι δεν απομένει κεφάλαιο προς επίκληση για το έτος αυτό (θεωρείται μηδενικό) και δεν επηρεάζει αρνητικά τα θετικά υπόλοιπα των προηγούμενων ετών.
Αν όμως σε κάποιο έτος προκύψει αρνητικό υπόλοιπο και υπάρχει απαλλαγή από τις αντικειμενικές δαπάνες των άρθρων 31 και 32 του Κ.Φ.Ε., τότε το έτος αυτό επηρεάζει αρνητικά τα θετικά υπόλοιπα των προηγούμενων ετών. (δηλαδή μειώνεται το μεταφερόμενο υπόλοιπο ανάλωσης στο έτος αυτό).
22.18.4 Οι επιχορηγήσεις για πραγματοποίηση επενδύσεων:
Στα παραπάνω ποσά που λαμβάνονται για τον προσδιορισμό του καφαλαίου ανάλωσης, δεν υπάγονται οι επιχορηγήσεις που λαμβάνει ο φορολογούμενος λόγω υπαγωγής σε αναπτυξιακό νόμο για πραγματοποίηση επενδύσεων (βλ. την ΠΟΛ.1076/26.3.2015).
22.18.5
22.18.6 Μείωση των ποσών κεφαλαίου με δαπάνες απόκτησής τους.
Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 34 κάθε ποσό που καταβλήθηκε για την απόκτηση των εσόδων που αναφέρονται στις περιπτώσεις της ίδιας παραγράφου τα μειώνει και το υπόλοιπο που προκύπτει είναι αυτό που περιορίζει ή καλύπτει τη συνολική ετήσια δαπάνη.
Για παράδειγμα, το έσοδο από την πώληση αυτοκινήτου θα πρέπει να είναι μειωμένο με το κόστος αγοράς του αν είχε αγοραστεί ή με το φόρο δωρεάς αν είχε αποκτηθεί από δωρεά ή το φόρο κληρονομιάς αν είχε αποκτηθεί με κληρονομιά.
Θεμελιώδης αρχή για την κάλυψη ή τον περιορισμό δαπάνης με χρηματικά ποσά που προέρχονται από τη διάθεση περιουσιακών στοιχείων είναι να μη γίνεται ξανά επίκληση κάποιου ποσού.
Εξαιρούνται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες το κόστος απόκτησης των εσόδων αυτών είχε ληφθεί υπόψη ως τεκμήριο κατά τον προσδιορισμό του εισοδήματος του έτους που καταβλήθηκε και ο φορολογούμενος επικαλείται ανάλωση κεφαλαίου του έτους αυτού.
Για παράδειγμα, αν ένας φορολογούμενος πούλησε στη χρήση 2017 ένα αυτοκίνητο το οποίο απέκτησε τη χρήση 2013 και επικαλείται το έσοδο από την πώληση του αυτοκινήτου αυτού, για την κάλυψη ή τον περιορισμό της συνολικής ετήσιας δαπάνης, θα πρέπει από το έσοδο της πώλησης να αφαιρέσει το κόστος αγοράς του, εκτός αν ο φορολογούμενος επικαλείται εκτός από το έσοδο της πώλησης το 2017 και ανάλωση κεφαλαίου προηγουμένων ετών στα οποία συμπεριλαμβάνεται και το έτος αγοράς 2013.
Περαιτέρω επισημαίνεται ότι στην περίπτωση πώλησης περιουσιακών στοιχείων τα οποία έχουν περιέλθει στο φορολογούμενο από χαριστική αιτία ή κληρονομιά λαμβάνεται υπόψη ολόκληρο το τίμημα της πώλησης, αφαιρουμένου του τυχόν επιβληθέντος φόρου (π.χ. αν πρόκειται για δωρεά του φόρου δωρεάς κ.λπ.).
