Καθώς πληθαίνουν οι πληροφορίες ότι η Ελληνική κυβέρνηση έχει προχωρήσει σε ένα λεπτομερή σχεδιασμόμε στόχο οσονούπω τηνανακήρυξη ΑΟΖ με ταυτόχρονη επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια, αξίζει να δούμε πως διαμορφώνεται η όλη κατάσταση. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ των τελευταίων ημερών,υπάρχουν τρεις σημαντικές δηλώσεις κορυφαίων κυβερνητικών αξιωματούχων Ελλήνων και Κυπρίων πίσω από τις οποίες κρύβεται πλούσιο διπλωματικό παρασκήνιο που μας προϊδεάζει για τις επερχόμενες σημαντικές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. (Εστία,9-10 Ιουνίου) Η πρώτη δήλωση διετυπώθη από τον υπουργό Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη
Η δεύτερη δήλωση έγινε από τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά σε πρόσφατη συνέντευξη του στον ΣΚΑΪ. Η τρίτη έγινε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο,ο οποίος συνέδεσε το θέμα των προγραμμάτων Naturaστις βραχονησίδες μας με την ευρωπαϊκή προστασία της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδος.
Ακόμη, όπως αποκάλυψε πρόσφατα κορυφαίο στέλεχος του Υπουργείου Εξωτερικών, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με την Αλβανία για την οριοθέτηση της ΑΟΖ στο Ιόνιο, «είμαστε στη φάση που κλείνουμε κόλπους για να αρχίσουμε να μετράμε το εύρος της αιγιαλίτιδος ζώνης στο πέλαγος αυτό με προοπτική την επέκταση των χωρικών μας υδάτων στα 12 μίλια».
Από την πλευρά μας οφείλουμε για μια ακόμη φορά να τονίσουμε ότι για την Ελλάδα, στην παρούσα συγκυρία και με δεδομένη την επεκτατική τουρκική πολιτική στο Αιγαίο, αυτό που έχει απείρως μεγαλύτερη σημασία από την ανακήρυξη ΑΟΖ είναι η επέκταση των χωρικώνμας υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια όπως έχουμε κάθε νόμιμο δικαίωμα να πράξουμε βάση των προβλέψεων του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας(UNCLOS). Όπως σημειώναμε στο energia.grστις 18/12/2017
«Δεν είναι λίγοι αυτοί που (μάλλον αφελώς) υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα δεν έχει μέχρι σήμερα προχωρήσει σε έρευνες υδρογονανθράκων επειδή δεν έχει ανακηρύξει ΑΟΖ ,παραθέτοντας μάλιστα το παράδειγμα της Κύπρου η οποία ήδη από το 2007 έχει οριοθετήσει τα θαλάσσια σύνορα της με τις πέριξ χώρες, πράγμα που της επέτρεψε να προχωρήσει στην οργάνωση τριών μέχρι σήμερα επιτυχών διεθνών διαγωνισμών (International rounds). Όμως η γεωγραφία και γεωμορφολογία της Κύπρου, που περιβάλλεται από μια ανοικτή θάλασσα, είναι τελείως διαφορετική από αυτήν του Αιγαίου η οποία παραμένει μια περίκλειστη θάλασσα με εκατοντάδες νησιά, νησίδες και βραχονησίδες. Η ανοικτή πέριξ θάλασσα στην περίπτωση της Κύπρου την διευκόλυνε στην διευθέτηση των θαλάσσιων της συνόρων ενώ η Ελλάδα, πέρα από τις γνωστές Τουρκικές αξιώσεις περί «γκρίζων ζωνών», έχει να αντιμετωπίσει επιπλέον την πολυπλοκότητα της αιγιαλίτιδας ζώνης πληθώρας νήσων».
Ναι μεν η Ελλάδα προχώρησε μέσω του 2ου Διεθνούς Γύρου Παραχωρήσεων (το 2014) στη Δυτική Ελλάδα και νοτίως της Κρήτης στον επίσημο καθορισμό των ορίων των θαλάσσιων τεμαχίωνχωρίς επίσημηανακήρυξη ΑΟΖ αλλά με κατάθεση στη Γραμματεία του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη των γεωγραφικών συντεταγμένων κάθε περιοχής παραχώρησης (ουσιαστικά πρόκειται για μία de facto υιοθέτηση όριων ΑΟΖ). Όμως, δεν έχει κάνει απολύτως τίποτα για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων της για έρευνες στην υπόλοιπη χώρα συμπεριλαμβανομένου και του Αιγαίου. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα σήμερα δεν μπορεί να διεξαγάγει έρευνες ακόμα και σε περιοχές πλησίον των παραλίων της όπως λ.χ. στον Θερμαϊκό Κόλπο, στην περιοχή Ανατολικά της Θάσου (όπου έχουν εντοπισθεί αξιόλογα κοιτάσματα), στον Κόλπο του Ορφανού,στη Βόρεια Εύβοια, ανατολικά της Σκύρου, στον Μεσσηνιακό Κόλπο, για να αναφέρουμε λίγες μόνο τοποθεσίες.
Γι’ αυτό, ηεπέκταση των χωρικών μας υδάτωνστα 12 ν.μ. αποτελεί μια κίνηση που αφ’ ενός διασφαλίζει τα κυριαρχικά μας δικαιώματα και αφ’ ετέρου θα επιτρέψει τη διεξαγωγή ερευνών σε μεγάλο τμήμα της επικράτειας. Θα πρέπει δε να τονιστεί ότι η επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ., από τα 6 ν.μ. που είναι σήμερα, μπορεί να γίνει τμηματικά ξεκινώντας από τη Δυτική Ελλάδα, την Πελοπόννησο την Κρήτη και σταδιακά να καλύψειτην υπόλοιπη Ηπειρωτική χώρα, συμπεριλαμβάνοντας τη Θεσσαλία, Μακεδονία και Θράκη (Ανατολική και Δυτική).
Προς αποφυγή, των τουρκικών αντιδράσεων βάσει του CasusBelli που έχει διατυπώσει η Άγκυρα σε περίπτωση που η Ελλάς ήθελε να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα (βλέπε απόφαση Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης το 1995), η επέκταση των χωρικών υδάτων στο νησιωτικό χώρο ( εκτός της Κρήτης) μπορεί να ακολουθήσει σε μεταγενέστερο χρόνο. Σε κάθε περίπτωση μια πιθανή επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια ενοχλεί σφόδρα την Άγκυρα διότι θα έχει καταλυτικά αποτελέσματα στις περισσότερες από τις τουρκικές διεκδικήσεις. Με την αύξηση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια, οι περισσότερες από τις τουρκικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο θα τερματισθούν ή θα καταστούν άνευ σημασίας.
Θα πρέπει δε να σημειωθεί ότι δεν χρειάζεται προηγούμενη συμφωνία με τα παράκτια κράτη της περιοχής για την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων. Αυτό ορίζεται σαφώς στο άρθρο 3 της Συμβάσεως για το Δίκαιο της Θάλασσας, το οποίο αναφέρει ρητά ότι «κάθε Κράτος έχει το δικαίωμα να καθορίσει το εύρος της χωρικής του θάλασσας». Επομένως, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων έως 12 μίλια με μονομερή εσωτερική πράξη της Ελληνικής Δημοκρατίας αποτελεί απολύτως νόμιμη ενέργεια.
Εάν δε η Τουρκία διατυπώσει αντιρρήσεις δεν έχει παρά να προσφύγει στα Ηνωμένα Έθνη, όπου η αρμόδια γραμματεία θα παραπέμψει την τουρκική κυβέρνηση στο Ναυτικό Δικαστήριο του Αμβούργου που είναι επιφορτισμένο να επιλύει διαφορές και να επιδικάζει θέματα που προκύπτουνβάσει του UNCLOS. Όμως η Άγκυρα δεν πρόκειται να προσφύγει στο Αμβούργο (αλλά ούτε στη Χάγη της οποίας η αρμοδιότητα υπερκαλύπτεται από το Αμβούργο) αφού αυτό στην πράξη θα σήμαινε αναγνώριση του Διεθνούς Δικαίου της θάλασσας (UNCLOS) το οποίο όμως δεν αναγνωρίζει η Τουρκία. Ως αποτέλεσμα του αδιεξόδου που θα δημιουργηθεί στην τουρκική διπλωματία εικάζεται ότι η Άγκυρα θα εντείνει τις παραβιάσεις του εναέριου χώρου και τις παρενοχλήσεις από τουρκικά πολεμικά πλοία εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων. Αλλά ως πότε;
Τέλος, όπως πολύ εύστοχα παρατηρεί ο καθηγητής κ. Άγγελος Συρίγος σε πρόσφατη μελέτη του:«Μετά τον Ιούνιο του 1995, και την αφορμή που προσέφερε η απόφαση της τουρκικής βουλής για casusbelli,η ελληνική εξωτερική πολιτική αντί να επικεντρωθεί στην άσκηση του δικαιώματος, έδωσε το βάρος στην άρση της αποφάσεως της τουρκικής βουλής, που σε τελική ανάλυση είναι και εντελώς παράνομη».
«Η διαχειριστικής αντιλήψεως ελληνική πολιτική ηγεσία και η απροθυμία της αρμόδιας γραφειοκρατίας του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών να υιοθετήσει την ιδέα περί επεκτάσεως των ελληνικών χωρικών υδάτων δεν έχουν επιτρέψει στην Ελλάδα να εκμεταλλευθεί τη δυνατότητα που της προσφέρει το διεθνές δίκαιο. Το αποτέλεσμα της ελληνικής κωλυσιεργίας είναι ότι από τα 152 παράκτια κράτη του πλανήτη, τα 148 έχουν επεκτείνει τα χωρικά τους ύδατα στα 12 μίλια. Η Ελλάδα αποτελεί ουσιαστικά τη μοναδική εξαίρεση, διότι τα άλλα τρία κράτη για γεωγραφικούς λόγους δεν έχουν δυνατότητα να επεκτείνουν τα χωρικά τους ύδατα. Η θλιβερή μοναξιά της Ελλάδος στη διεθνή κοινότητα δεν περιποιεί τιμή στην ελληνική διπλωματία
