Κάτοικοι εξωτερικού και ομογενείς: Όροι και προϋποθέσεις για τη σωστή συμπλήρωση και υποβολή της φορολογικής τους δήλωσης στην Ελλάδα (Για τα εισοδήματα που απέκτησαν στην Ελλάδα το 2017).
Ορέστης Σεϊμένης – Αλεξάνδρα Γεράγγελου
1. ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΤΟΙΚΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ θεωρείται ο φορολογούμενος που δεν έχει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα, αλλά στο εξωτερικό. Υποβάλλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος στην Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού που είναι αρμόδια σε κάθε Νομό της Χώρας.
2. ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ – Ο φορολογικός κάτοικος εξωτερικού υπόκειται σε φόρο στην Ελλάδα για τα εισοδήματα που προκύπτουν ΜΟΝΟ στην Ελλάδα.
Τέτοια εισοδήματα, για τα οποία φορολογείται στην Ελλάδα ο φορολογικός κάτοικος εξωτερικού, μπορεί να είναι:
– ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΜΙΣΘΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ που ασκείται στην Ελλάδα
– ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΜΙΣΘΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ που ασκείται στο εξωτερικό (αλλοδαπή) και καταβάλλεται από το Ελληνικό Δημόσιο,
– ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ που καταβάλλονται από το Ελληνικό Δημόσιο, από ημεδαπό κύριο και επικουρικό φορέα υποχρεωτικής ασφάλισης, καθώς και από επαγγελματικά ταμεία που έχουν συσταθεί με νόμο στην Ελλάδα
– ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ που παρέχονται στην Ελλάδα
– ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΑΚΙΝΗΤΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ και το εισόδημα από λοιπά δικαιώματα που προκύπτουν από την ακίνητη περιουσία, εφόσον τα ακίνητα βρίσκονται στην ημεδαπή
– ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΩΛΗΣΗ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ, η οποία βρίσκεται στην ημεδαπή
– ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΩΛΗΣΗ ΟΛΟΚΛΗΡΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ, εταιρικών μεριδίων ή ποσοστών συμμετοχής, μετοχών
– ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΩΛΗΣΗ ΟΜΟΛΟΓΩΝ εισηγμένων ή μη εφόσον οι παραπάνω τίτλοι έχουν εκδοθεί από ημεδαπή επιχείρηση
– ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΩΛΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ, εφόσον οι παραπάνω τίτλοι έχουν εκδοθεί από ημεδαπή επιχείρηση
– ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ή λοιπά διανεμόμενα ποσά που αποκτά από νομικό πρόσωπο που έχει τη φορολογική του κατοικία στην Ελλάδα
– ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ή λοιπά διανεμόμενα ποσά που αποκτά από νομικές οντότητες που έχουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα
– ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΤΟΚΟΥΣ καταβληθέντες ή πιστωθέντες που οφείλονται από φορολογικό κάτοικο Ελλάδας
– ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΤΟΚΟΥΣ καταβληθέντες ή πιστωθέντες που οφείλονται από αλλοδαπή επιχείρηση μέσω μόνιμης εγκατάστασης της στην Ελλάδα
– ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ που πιστώνεται ή καταβάλλεται από φορολογικό κάτοικο Ελλάδας
– ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ που πιστώνεται ή καταβάλλεται από αλλοδαπή επιχείρηση μέσω μόνιμης εγκατάστασης της στην Ελλάδα
3. ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ – Ο φορολογικός κάτοικος εξωτερικού ο οποίος υποβάλλει Δ.Φ.Ε. στην Ελλάδα, υποχρεούται, εφόσον κληθεί, να προσκομίσει το πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας (tax residence certificate) στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., προκειμένου να αποδείξει τη χώρα της φορολογικής του κατοικίας.
4. ΠΟΤΕ ΥΠΟΒΑΛΛΟΥΝ ΔΦΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΟΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ
Ο φορολογικός κάτοικος εξωτερικού, εφόσον είναι υπόχρεος σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος στην Ελλάδα, για τα εισοδήματα που αποκτά στην Ελλάδα, δύναται να την υποβάλει, ως φορολογικός κάτοικος εξωτερικού, το αργότερο μέχρι τη λήξη του φορολογικού έτους που ακολουθεί το έτος αναχώρησης (π.χ. όσοι μετέβαλαν τη φορολογική τους κατοικία για το φορολογικό έτος 2017 (και έχουν μεταφέρει την φορολογική τους κατοικία στην Δ.Ο.Υ Κατοίκων Εξωτερικού) μπορούν να υποβάλουν δήλωση φορολογίας εισοδήματος στην Ελλάδα το αργότερο έως τις 31.12.2018).
5. Η ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΤΩΝ ΚΩΔΙΚΩΝ 319-320
Ο φορολογικός κάτοικος εξωτερικού πρέπει να μην ξεχάσει να συμπληρώσει στην φορολογική του δήλωση στην Ελλάδα (ΝΑΙ) στους κωδικούς 319-320 του ΠΙΝΑΚΑ 2 του Ε1 (Είσθε φορολογικός κάτοικος αλλοδαπής ; ΝΑΙ )
6. Η ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΤΩΝ ΚΩΔΙΚΩΝ 781-782 ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ (νυν και πρώην που έκαναν μετοικεσία)
Το συνάλλαγμα που εισάγουν στην Ελλάδα οι φορολογικοί κάτοικοι Εξωτερικού πρέπει να γίνεται μέσω τραπέζης. Δεν έχουν υποχρέωση να δικαιολογήσουν στον Έλληνα έφορο την προέλευση του συναλλάγματος αυτού. Το συνάλλαγμα αυτό, που εισήχθη στην Ελλάδα το έτος 2017 συμπληρώνεται στους κωδικούς 781-782 του πίνακα 6 της φορολογικής δήλωσης με σκοπό να δικαιολογηθούν τα τεκμήρια της αγοράς περιουσιακών στοιχείων στην Ελλάδα από τον ίδιο.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Και οι πρώην κάτοικοι αλλοδαπής που έχουν κάνει νόμιμα την μετοικεσία τους από το άλλο κράτος στην Ελλάδα, αναγράφουν το συνάλλαγμα που εισάγουν στην Ελλάδα στους κωδικούς 781-782 του πίνακα 6 της φορολογικής δήλωσης ως εξής:
– είχαν διαμείνει τουλάχιστον επί 3 χρόνια στην αλλοδαπή και η εισαγωγή συναλλάγματος από το εξωτερικό θα γίνει μέσα σε 2 χρόνια από τη μετοικεσία τους
– είχαν διαμείνει τουλάχιστον 5 συνεχή χρόνια στην αλλοδαπή και τα και το εισαγόμενο συνάλλαγμα από το εξωτερικό προέρχεται από καταθέσεις στο όνομά τους ή στο όνομα του άλλου συζύγου σε τραπεζικό λογαριασμό ανοιγμένο σε χώρα της Ε.Ε./ΕΟΧ ή σε υποκατάστημα Ελληνικής τράπεζας στο εξωτερικό κατά το χρόνο που διέμεναν στην αλλοδαπή ή από καταθέσεις τους μέσα σε 1 χρόνο από τη μετοικεσία τους στην Ελλάδα χωρίς τα χρηματικά κεφάλαια αυτά να έχουν επανεξαχθεί στην αλλοδαπή.
Και οι παραπάνω δεν έχουν υποχρέωση να δικαιολογήσουν στον Έλληνα έφορο την προέλευση των παραπάνω εισαγομένων ποσών (δηλαδή πώς αποκτήθηκαν στο εξωτερικό).
7. ΠΡΕΣΒΕΙΕΣ –ΠΡΟΞΕΝΕΙΑ: Η ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΤΩΝ ΚΩΔΙΚΩΝ 659-660 ή 619-620 και 015-026 ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΡΓΑΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΠΡΕΣΒΕΙΕΣ-ΠΡΟΞΕΝΕΙΑ
Το εισόδημα στην Ελλάδα των φορολογικών κατοίκων αλλοδαπής που εργάζονται στην Ελλάδα σε πρεσβείες, προξενεία κ.λπ. των τρίτων χωρών. Συμπληρώνεται στους κωδικούς 659-660 ή 619-620, ανάλογα με το αν υπάρχει ηλεκτρονική πληροφόρηση ή όχι
Οι αλλοδαποί εργαζόμενοι που εργάζονται σε Πρεσβείες ή Προξενεία δεν έχουν τεκμήρια διαβίωσης. Συμπληρώνουν όμως τους κωδικούς 015 και 016 του Ε1.
8. Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΑΓΟΡΑΣΘΕΝΤΟΣ ΑΚΙΝΗΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΚΑΤΟΙΚΟ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ
Το ακίνητο που θα αγοράσει στην Ελλάδα ο φορολογικός κάτοικος εξωτερικού πρέπει να δηλωθεί στα έντυπα Ε1, Ε2, Ε9 και στο κτηματολόγιο. Στο Ε1 θα δηλωθεί ως δευτερεύουσα κατοικία (όχι ως κυρία κατοικία). Στο Ε2 θα δηλωθεί μόνο εάν εκμισθωθεί και εισπράττει εισόδημα-μίσθωμα, ή όταν είναι κενό, ή όταν παραχωρηθεί δωρεάν σε κάποιο συγγενικό ή τρίτο πρόσωπο. Στο Ε9 θα δηλωθεί για να πληρώνει κάθε χρόνο τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. του ακινήτου.
9. ΠΩΣ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΙΣΧΥΟΥΝ ΟΙ ΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΥΠΟΒΑΛΛΟΥΝ ΔΗΛΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Οι φορολογούμενοι που διατηρούν τη φορολογική τους κατοικία σε άλλο κράτος – μέλος της Ε.Ε. ή του Ε. Ο. Χ. (και υποβάλλουν ΔΦΕ στην Ελλάδα), δικαιούνται τις μειώσεις του φόρου:
• Για το αφορολόγητο. (άρθρο 16 του ν. 4172/2013)
• Για τη μείωση του φόρου 200€ για τους ανάπηρους με ποσοστό αναπηρίας 67% έως 79%. (άρθρο 17 του ν. 4172/2013)
• Για μείωση του φόρου 10% στα ποσά των δωρεών μέχρι το 5% του φορολογητέου εισοδήματος. (άρθρο 19 του ν. 4172/2013)
με την προϋπόθεση ότι:
α) τουλάχιστον το 90% του παγκόσμιου εισοδήματός τους αποκτάται στην Ελλάδα. Συμπληρώνονται οι κωδικοί 385-386 στου πίνακα 2 στο Ε1
β) ή αποδεικνύουν ότι το φορολογητέο εισόδημά τους είναι τόσο χαμηλό ώστε θα δικαιούνταν της μείωσης του φόρου δυνάμει της φορολογικής νομοθεσίας του κράτους της κατοικίας τους
10. ΑΠΑΛΛΑΓΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΟΡΟ ΤΩΝ ΜΙΣΘΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΠΗΡΟΙ ΚΑΤΑ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ 80%
Οι μισθοί, οι συντάξεις και η πάγια αντιμισθία που χορηγούνται στην Ελλάδα σε αναπήρους φορολογικούς κατοίκους εξωτερικού με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 80%, απαλλάσσονται από το φόρο. (Απαλλάσσονται του φόρου, εφόσον προσκομίζουν τα οριζόμενα δικαιολογητικά).
11. ΑΠΑΛΛΑΓΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΟΡΟ ΤΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ και ΤΗΝ ΕΙΣΦΟΡΑ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΑΠΗΡΟΥΣ 80% ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΜΕ ΒΑΡΕΙΕΣ ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ, ΤΥΦΛΟΤΗΤΑ κ.λπ.
Το εισόδημα που αποκτούν οι παραπάνω ανάπηροι στην ΕΛΛΑΔΑ απαλλάσσεται από τον φόρο και την εισφορά αλληλεγγύης. Γράφεται στους κωδικούς 657-658 ή 617-618 του πίνακα 6 της φορολογικής δήλωσης.
12. ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΤΟΙΚΟΣ ΑΛΛΟΔΑΠΗΣ-ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΤΟΥ ΣΤΗ ΔΗΛΩΣΗ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ
Από φέτος, στις δηλώσεις για τα εισοδήματα του 2017, ο φορολογικός κάτοικος αλλοδαπής υποχρεούται να επιβεβαιώσει και τη χώρα φορολογικής κατοικίας του, όπως αυτή είναι καταχωρημένη στα στοιχεία μητρώου/φυσικού προσώπου, καθώς χρησιμοποιείται για σκοπούς ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών.
Στην περίπτωση που ο φορολογούμενος δεν συμφωνεί με τη χώρα φορολογικής κατοικίας που εμφανίζεται στην επιβεβαίωση στοιχείων ή το πεδίο της χώρας φορολογικής κατοικίας είναι κενό, θα πρέπει να τροποποιήσει/συμπληρώσει το σχετικό πεδίο.
Οι παραπάνω φορολογούμενοι υποχρεούνται σε κάθε περίπτωση, εφόσον κληθούν, να προσκομίσουν το πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας (tax residence certificate) στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., προκειμένου να αποδείξουν τη χώρα της φορολογικής τους κατοικίας.
13. ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΤΟΙΚΟΣ ΑΛΛΟΔΑΠΗΣ-ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΣΤΗ ΔΗΛΩΣΗ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ
Το εισόδημα από την μεταβίβαση τίτλων αποτελεί εισόδημα ημεδαπής (Ελληνικής) προέλευσης, εφόσον οι παραπάνω τίτλοι έχουν εκδοθεί από ημεδαπή επιχείρηση.
Στην περίπτωση αυτή το εισόδημα θεωρείται ότι αποκτάται στην Ελλάδα και δηλώνεται στην Ελλάδα. Ν. 4172/2013 άρθρο 5 παρ.1θ΄
14. ΜΕΙΩΣΗ-ΣΥΜΨΗΦΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ ΠΟΥ ΚΑΤΑΒΛΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΛΛΟΔΑΠΗ
Εάν κατά τη διάρκεια του φορολογικού έτους ένας φορολογούμενος που έχει φορολογική κατοικία στην Ελλάδα αποκτά εισόδημα στην αλλοδαπή, ο καταβλητέος φόρος εισοδήματος του εν λόγω φορολογούμενου, όσον αφορά στο εν λόγω εισόδημα, μειώνεται κατά το ποσό του φόρου που καταβλήθηκε στην αλλοδαπή για αυτό το εισόδημα. Η καταβολή του ποσού του φόρου στην αλλοδαπή αποδεικνύεται με τα σχετικά δικαιολογητικά έγγραφα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας.
Η μείωση αυτή του φόρου εισοδήματος δεν δύναται να υπερβαίνει το ποσό του φόρου που αναλογεί για το εισόδημα αυτό στην Ελλάδα.
15. Ο ΡΟΛΟΣ ΚΑΙ Η ΙΣΧΥΣ ΤΩΝ ΔΙΜΕΡΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΑΠΟΦΥΓΗΣ ΔΙΠΛΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΜΕ ΤΑ ΑΛΛΑ ΚΡΑΤΗ (Δ.Σ.Α.Δ.Φ.)
Κατά την σύνταξη της δήλωσης φορολογίας του κατοίκου εξωτερικού που υποβάλλεται στην Ελλάδα, θα πρέπει να ελέγχεται εάν υπάρχει τέτοια σύμβαση και πως αντιμετωπίζεται η αποφυγή της διπλής φορολογίας μεταξύ των δύο κρατών. Οι διατάξεις των συμβάσεων αυτών υπερισχύουν των εθνικών φορολογικών διατάξεων.
Ν. 4172/2013 άρθρα 1 έως 9,
ΠΟΛ.1058/19.3.2015,
ΠΟΛ.1068/2018
