Οι τράπεζες το α’ τρίμηνο του 2018
Καλύτερες του αναμενόμενου επιδόσεις στη διαχείριση των επιχειρηματικών δανείων, αλλά χειρότερες στην αναδιάρθρωση των προβληματικών χαρτοφυλακίων λιανικής, εμφάνισαν οι τράπεζες στο α΄ τρίμηνο του 2018.
Μπορεί να μείωσαν σε αυτό διάστημα τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματά τους (ΜΕΑ) σε επίπεδα χαμηλότερα κατά 1,2 δισ. ευρώ από το στόχο των 93,6 δισ. ευρώ που είχε τεθεί για το τέλος Μαρτίου, ωστόσο αυτό κατέστη δυνατόν κυρίως χάρις στα υψηλά επίπεδα των διαγραφών, που ανήλθαν την ίδια περίοδο σε 1,7 δισ. ευρώ.
Από την άλλη πλευρά, η μείωση των κόκκινων χορηγήσεων με οργανικό τρόπο, δηλαδή με ρυθμίσεις, αλλά και με πωλήσεις σε τρίτους κινήθηκε σε χαμηλά επίπεδα.
Όπως επισημαίνουν τραπεζικές πηγές, η εξέλιξη αυτή είναι λογική και αναμενόμενη, με δεδομένο ότι οι πλειστηριασμοί ακινήτων, που αποτελούν το μεγαλύτερο μοχλό πίεσης για τους δανειολήπτες, ξεκίνησαν να «τρέχουν» ουσιαστικά στα τέλη του πρώτου τριμήνου.
Ως εκ τούτου, η διαπιστωμένη πλέον, αυξημένη διάθεση των οφειλετών για τακτοποίηση των χρεών τους δεν πρόλαβε να αποτυπωθεί στα πρώτα απολογιστικά στοιχεία της τρέχουσας χρονιάς.
Εξάλλου, οι διευθύνσεις διαχείρισης επισφαλειών των τεσσάρων συστημικών ομίλων ήταν απασχολημένες σε μεγάλο βαθμό με την παροχή στοιχείων στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM), στο πλαίσιο των stress tests που ολοκληρώθηκαν το Μάιο.
Ως εκ τούτου, είναι φυσιολογική η κοιλιά που καταγράφηκε τους πρώτους μήνες της χρονιάς στις εργασίες αναδιάρθρωσης.
Οι τρεις προκλήσεις
Ωστόσο, πλέον τα …ψέματα τελείωσαν. Οι τράπεζες πέρασαν με επιτυχία τις ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων της ΕΚΤ και καλούνται να επιταχύνουν τις δράσεις τους για την αναδιάρθρωση των κόκκινων ανοιγμάτων, με στόχο έως και το τέλος του 2019 να τα μειώσουν κατά επιπλέον 30 δισ. ευρώ.
Στο πλαίσιο αυτό, καθοριστικές για την εξέλιξη των επισφαλειών τα επόμενα τρίμηνα θα είναι οι επιδόσεις τους στα ακόλουθα «μέτωπα»:
– Ο ρυθμός υλοποίησης πλειστηριασμών, ο οποίος έχει ήδη επιταχυνθεί σημαντικά από τον περασμένο Απρίλιο και αναμένεται να κορυφωθεί μέχρι και τις αρχές του 2019.
Ήδη, ένα ποσοστό 15% – 20% των οφειλετών που είδαν το ακίνητό τους να φιγουράρει στην ηλεκτρονική πλατφόρμα των συμβολαιογράφων, έσπευσαν οι ίδιοι στην τράπεζα για να τακτοποιήσουν την υπόθεσή τους.
Όσο θα εμπεδώνεται το αίσθημα του φόβου έναντι των εκποιήσεων των ενεχύρων από τις τράπεζες, και θα αποκαθίσταται η συναλλακτική κουλτούρα, τόσο περισσότερο εκτιμάται ότι θα αυξάνεται ο αριθμός των στρατηγικών κατά κύριο λόγο κακοπληρωτών που θα επιδιώξουν μέσω ρυθμίσεων να σώσουν την περιουσία τους.
– Η βιωσιμότητα των ρυθμίσεων που θα συμφωνηθούν το επόμενο διάστημα.
Μετά την επίσκεψη της επικεφαλής του SSM Ντανιέλ Νουί στην Αθήνα τον περασμένο μήνα, έχουν δοθεί σαφείς κατευθύνσεις στις εσωτερικές bad banks των τραπεζών να αυξήσουν το ποσοστό των μακροπρόθεσμων ρυθμίσεων, με τη μέθοδο του διαχωρισμού του δανείου σε δύο μέρη, όπου το πρώτο θα εξυπηρετείται με στόχο να πρασινίσει και το δεύτερο θα παγώνει, με προοπτική να κουρευτεί.
Ήδη η πλειονότητα των ρυθμίσεων στη στεγαστική πίστη γίνονται με αυτόν τον τρόπο, ειδικά για οφειλέτες που έχουν υποστεί σημαντική μείωση εισοδημάτων και η εμπορική αξία του ακινήτου τους υπολείπεται κατά πολύ τους ύψους των δανείων.
– Σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των αποτελεσμάτων θα παίξει και η τιμολόγηση που θα πετύχουν οι τέσσερις συστημικοί όμιλοι στα πακέτα δανείων που θα βγάλουν προς πώληση το επόμενο διάστημα.
Ήδη έχουν ολοκληρωθεί οι πρώτες ρευστοποιήσεις δανείων με και χωρίς εξασφαλίσεις με τα έσοδα των τραπεζών να κινούνται σε ικανοποιητικά επίπεδα, δημιουργώντας προσδοκίες για τη συνέχεια.
Από την αποτελεσματικότητα των τραπεζών στους παραπάνω τομείς θα εξαρτηθεί η επίτευξη των στόχων μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων κατά περίπου 30 δισ. ευρώ μέχρι και το τέλος του 2019.
Τι έδειξαν τα στοιχεία της ΤτΕ
Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η Τράπεζα της Ελλάδος, οι ελληνικές τράπεζες πέτυχαν το στόχο μείωσης των ΜΕΑ στο α΄ τρίμηνο του 2018. Το συνολικό τους ύψος μειώθηκε κατά 2,1% συγκριτικά με το τέλος του Δεκεμβρίου του 2017, αγγίζοντας τα 92,4 δισ. ευρώ ή το 48,5% των συνολικών ανοιγμάτων
Ο δείκτης ΜΕΑ παραμένει υψηλός στα περισσότερα χαρτοφυλάκια. Στο τέλος του
Μαρτίου του 2018, ο δείκτης ΜΕΑ άγγιζε το 43,9% για το στεγαστικό, το 57,2% για το καταναλωτικό και το 49,6% για το επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο. Στο επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο, η μεγαλύτερη συγκέντρωση ΜΕΑ παρατηρείται στο χαρτοφυλάκιο των ελεύθερων επαγγελματιών και πολύ μικρών επιχειρήσεων (δείκτης ΜΕΑ: 69,5%), καθώς και στο χαρτοφυλάκιο των Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ – δείκτης ΜΕΑ: 62,9%).
Σε σχέση με το Μάρτιο του 2016, όταν τα ΜΕΑ έφθασαν στο υψηλότερο επίπεδο, παρατηρείται μείωση κατά 14% ή 14,8 δισ. ευρώ. Η μείωση των ΜΕΑ κατά το τελευταίο τρίμηνο οφείλεται κατά κύριο λόγο στις διαγραφές που άγγιξαν τα 1,7 δισ. ευρώ.
Ο τριμηνιαίος ρυθμός αποκατάστασης της τακτικής εξυπηρέτησης δανείων (cure rate) παρέμεινε στα ίδια επίπεδα με το τέταρτο τρίμηνο του 2017, στο 1,8%, ελαφρά χαμηλότερος από τον τριμηνιαίο δείκτη αθέτησης (default rate), ο οποίος εμφανίζει μια μικρή αυξητική πορεία σε τριμηνιαία βάση αντιστρέφοντας τη θετική τάση που παρατηρήθηκε το Δεκέμβριο του 2017 και αγγίζοντας το 1,9%.
Η μείωση των ΜΕΑ, που προήλθε από εισπράξεις, ρευστοποιήσεις και πωλήσεις, ήταν ελαφρά μειωμένη σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο. Στο μέλλον αναμένονται καλύτερες επιδόσεις, καθώς οι τράπεζες έχουν ήδη ανακοινώσει, και σε ορισμένες περιπτώσεις πραγματοποιήσει, πωλήσεις δανείων.
Καλύτερες επιδόσεις παρατηρούνται στο καταναλωτικό χαρτοφυλάκιο και στο χαρτοφυλάκιο ελεύθερων επαγγελματιών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, όπου η τριμηνιαία μείωση άγγιξε τo 5,1% και 6,6% αντίστοιχα.
Oι επιδόσεις στο στεγαστικό χαρτοφυλάκιο εμφανίζονται πάλι χαμηλές, καθώς σημειώθηκε τριμηνιαία μείωση μόλις 0,3%.
Σε ετήσια βάση (συγκριτικά με το Μάρτιο του 2017), η μείωση των ΜΕΑ στο επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο άγγιξε το 12,6%, στο καταναλωτικό το 23,4%, ενώ στο στεγαστικό χαρτοφυλάκιο σημειώθηκε μείωση των ΜΕΑ κατά μόλις 0,8%.
Εξάλλου, σταθερά καλύτερες επιδόσεις παρατηρούνται στο χαρτοφυλάκιο των μεγάλων επιχειρήσεων (δείκτης ΜΕΑ: 30,4%) και στα ναυτιλιακά δάνεια (δείκτης ΜΕΑ: 35,2%).
Αξιοσημείωτο είναι το ποσοστό των ΜΕΑ που τελεί σε καθεστώς αίτησης για υπαγωγή σε νομική προστασία, όπου όμως παρατηρείται μια σταδιακή μείωση. Στο σύνολο των χαρτοφυλακίων, το 13,7% των ΜΕΑ τελεί υπό καθεστώς αίτησης για υπαγωγή σε νομική προστασία σε σύγκριση με 13,9% και 14,4% το Δεκέμβριο και το Μάρτιο του 2017
