Συμφωνία των 28 αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ επί των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για το μεταναστευτικό ανακοίνωσε στις 4:35 τα ξημερώματα της Παρασκευής (5:35 ώρα Ελλάδας) ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τουσκ, έπειτα από τουλάχιστον 7 ώρες συνεχών διαπραγματεύσεων.
Οι 28 της ΕΕ συμφωνούν στη δημιουργία κλειστών κέντρων αποβίβασης μεταναστών “σε εθελοντική βάση” σε χώρες της Μεσογείου, από όπου θα γίνεται το “φιλτράρισμα” των αιτούντων άσυλο, αλλά δεσμεύθηκαν εξίσου να ολοκληρωθεί η αναθεώρηση του ίδιου του κανονισμού του Δουβλίνου για το άσυλο ως το τέλος του χρόνου. Μετά από απαίτηση των τεσσάρων χωρών της τάσης του Βίζεγκραντ, έγινε προσπάθεια να συμπεριληφθεί η πρόβλεψη πως αυτή η αναθεώρηση του Δουβλίνου, θα πρέπει να γίνει με ομοφωνία.
Τα κέντρα αποβίβασης θα βρίσκονται όχι μόνο σε χώρες της ΕΕ, αλλά και τις χώρες της Β.Αφρικής. Οι 28 δεσμεύονται μάλιστα στη χρηματοδότηση αυτών των κινήσεων.
Τα Κράτη Μέλη συμφώνησαν σε ενίσχυση της προστασίας των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, αλλά και την επιτάχυνση των διαδικασιών διαχωρισμού δικαιούχων ασύλου και μεταναστών, επιστρέφοντας άμεσα τους δεύτερους στις χώρες καταγωγής τους. Υποσχέθηκαν δε να αναθεωρήσουν τους κανόνες ανακατανομής μεταναστών, όταν μια χώρα πρώτης εισόδου βρίσκεται σε πίεση – κάτι που ζητούσε επιτακτικά η Ιταλία.
Το τελικό κείμενο σύμφωνα με πληροφορίες περιλαμβάνει την πρόβλεψη για “σαφείς κατευθυντήριες γραμμές για τις ΜΚΟ στη Μεσόγειο”, μετά από απαίτηση της Αυστρίας.
“Όλα τα σκάφη που επιχειρούν στη Μεσόγειο, οφείλουν να σέβονται την κείμενη νομοθεσία και να μην παρεμποδίζουν τις επιχειρήσεις της ακτοφυλακής της Λιβύης”, αναφέρει το τελικό κείμενο των συμπερασμάτων, σύμφωνα με τον Πρωθυπουργό της Μάλτας Ζόζεφ Μουσκάτ.
Τουλάχιστον έντεκα χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι έτοιμες να λάβουν στο έδαφός τους μετανάστες που θα φτάνουν σε “κέντρα αποβίβασης”.
Η Ιταλία, που νωρίτερα μπλόκαρε την έκδοση συμπερασμάτων, συμφώνησε με την τελική διατύπωση για το μεταναστευτικό, ξεμπλοκάροντας και τα υπόλοιπα συμπεράσματα της πρώτης ημέρας της Συνόδου Κορυφής των 28, στις 01:30 τα ξημερώματα της Παρασκευής (τοπική ώρα), μετά από αρκετές ώρες διαβουλεύσεων και διμερών επαφών του Πρωθυπουργού Κόντε, κυρίως με τον Γάλλο Πρόεδρο Μακρόν.
Σημειώνεται ότι η στάση της Ιταλίας είχε οδηγήσει στην αναβολή της ενημέρωσης των Προέδρων Τουσκ και Γιούνκερ προς τον Τύπο για τα αποτελέσματα της πρώτης ημέρας πριν από το δείπνο, καθώς ο Τζ.Κόντε αρνήθηκε να δώσει τη συγκατάθεσή του στο ως τότε κείμενο των συμπερασμάτων (που αφορούσε την άμυνα, τις σχέσεις με το ΝΑΤΟ, τη διεύρυνση και την κατάσταση στο παγκόσμιο εμπόριο), ώστε να πετύχει καλύτερες διατυπώσεις στο κείμενο του μεταναστευτικού, που δεν είχε ακόμα συζητηθεί.
Μετά τη συμφωνία της Ιταλίας, οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν, αυτή τη φορά με τις τέσσερις χώρες του Βίζεγκραντ – Τσεχία, Σλοβακία, Πολωνία και Ουγγαρία μέχρι τις 04:30.
Οι “V4” με πρωτοβουλία Β. Ορμπάν απαίτησαν να συμπεριληφθεί ο όρος της “εθελοντικής αλληλεγγύης” στο κείμενο.
Αναλυτικά, σύμφωνα με το τελικό κείμενο των συμπερασμάτων το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο “επιβεβαιώνει εκ νέου ότι μια προϋπόθεση για μια λειτουργική πολιτική της ΕΕ βασίζεται σε μια συνολική προσέγγιση της μετανάστευσης που συνδυάζει τον αποτελεσματικότερο έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, την αυξημένη εξωτερική δράση και τις εσωτερικές πτυχές, σύμφωνα με τις αρχές και τις αξίες μας”.
“Πρόκειται για μια πρόκληση όχι μόνο για ένα μόνο κράτος μέλος, αλλά για ολόκληρη την Ευρώπη”, αναφέρει το κείμενο των συμπερασμάτων, όπου επισημαίνεται ότι “από το 2015 έχουν τεθεί σε εφαρμογή ορισμένα μέτρα για την επίτευξη αποτελεσματικού ελέγχου των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ” και “ως αποτέλεσμα, ο αριθμός των εντοπισμένων παράνομων διασυνοριακών διελεύσεων στην ΕΕ μειώθηκε κατά 95% από την αιχμή τους τον Οκτώβριο του 2015, ακόμη και αν πρόσφατα ανέβηκαν οι ροές στα δρομολόγια της Ανατολικής και της Δυτικής Μεσογείου”.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο “είναι αποφασισμένο να συνεχίσει και να ενισχύσει αυτή την πολιτική για την αποτροπή της επιστροφής στις ανεξέλεγκτες ροές του 2015 και για την περαιτέρω εξάλειψη της παράνομης μετανάστευσης σε όλες τις υφιστάμενες και αναδυόμενες διαδρομές”.
Όσον αφορά την Κεντρική Μεσογειακή Διαδρομή, οι 28 δηλώνουν ότι “πρέπει να εντατικοποιηθούν περαιτέρω οι προσπάθειες για την παύση των λαθρεμπόρων που λειτουργούν εκτός Λιβύης ή αλλού”. “Η ΕΕ θα συνεχίσει να υποστηρίζει την Ιταλία και άλλα κράτη μέλη πρώτης άφιξης σε αυτό το πλαίσιο”, αναφέρουν οι 28 και συμπληρώνουν ότι η ΕΕ “θα ενισχύσει την υποστήριξή της προς την περιοχή του Σαχέλ, την ακτοφυλακή της Λιβύης, τις παράκτιες και τις νότιες κοινότητες, όσον αφορά τις ανθρώπινες συνθήκες υποδοχής, τις εθελοντικές ανθρωπιστικές επιστροφές, τη συνεργασία με άλλες χώρες προέλευσης και διέλευσης, καθώς και την εθελοντική επανεγκατάσταση”.
“Όλα τα σκάφη που επιχειρούν στη Μεσόγειο πρέπει να σέβονται τους ισχύοντες νόμους και να μην παρεμποδίζουν τις επιχειρήσεις της ακτοφυλακής της Λιβύης”, ξεκαθαρίζουν οι 28.
Όσον αφορά τη διαδρομή της Ανατολικής Μεσογείου, οι 28 αναφέρουν ότι “απαιτούνται πρόσθετες προσπάθειες για την πλήρη εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, για την πρόληψη νέων αφίξεων από την Τουρκία και για την παύση των όποιων ροών”. “Η συμφωνία επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας και οι διμερείς συμφωνίες επανεισδοχής θα πρέπει να εφαρμοστούν πλήρως χωρίς διακρίσεις έναντι όλων των κρατών μελών”, αναφέρεται – σημείο το οποίο άλλωστε επισήμανε και ο Πρόεδρος Αναστασιάδης στην παρέμβασή του, σύμφωνα με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Πρόδρομο Προδρόμου.
Οι 28 αναφέρουν ότι “χρειάζονται επειγόντως μεγαλύτερες προσπάθειες για την εξασφάλιση ταχείας επιστροφής και για την πρόληψη της ανάπτυξης νέων θαλάσσιων ή χερσαίων οδών”. “Η συνεργασία με τους εταίρους στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων και η στήριξή τους εξακολουθούν να είναι βασικές για την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τα μεταναστευτικά ρεύματα, την πρόληψη της παράνομης μετανάστευσης, την αύξηση των ικανοτήτων για προστασία των συνόρων και τη βελτίωση των διαδικασιών επιστροφής και επανεισδοχής”, τονίζουν.
“Υπό το πρίσμα της πρόσφατης αύξησης των ροών στη Δυτική Μεσόγειο, η ΕΕ θα στηρίξει, από οικονομική και άλλη άποψη, όλες τις προσπάθειες των κρατών μελών, ιδίως της Ισπανίας, και των χωρών προέλευσης και διέλευσης, ιδίως του Μαρόκου, για την πρόληψη της παράνομης μετανάστευσης”, υπόσχονται οι 28 της ΕΕ.
Επιπλέον και “προκειμένου να σπάσει οριστικά το επιχειρηματικό μοντέλο των λαθρεμπόρων, αποτρέποντας έτσι τις τραγικές απώλειες της ζωής”, είναι απαραίτητο “να εξαλειφθεί το κίνητρο για την επιβίβαση σε επικίνδυνα ταξίδια”. Αυτό απαιτεί μια “νέα προσέγγιση βασισμένη σε κοινές ή συμπληρωματικές δράσεις μεταξύ των κρατών μελών για την αποβίβαση εκείνων που σώζονται σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης”.
“Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί το Συμβούλιο και την Κομισιόν να διερευνήσουν ταχέως την έννοια των περιφερειακών πλατφορμών αποβίβασης, σε στενή συνεργασία με τις σχετικές τρίτες χώρες, καθώς και με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες και τον ΔΟΜ”, αναφέρουν. “Τέτοιες πλατφόρμες θα πρέπει να λειτουργούν σε εξαιρετικές καταστάσεις, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου και χωρίς να δημιουργούν παράγοντα έλξης”, ξεκαθαρίζουν.
Οι 28 αποφάσισαν ότι “σε ό,τι αφορά την επικράτεια της ΕΕ, και όσους μετανάστες διασώζονται, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, “θα πρέπει να αναληφθούν, βάσει κοινής προσπάθειας, μέσω της μεταφοράς του σε ελεγχόμενα κέντρα εγκατεστημένα στα κράτη μέλη, μόνο σε εθελοντική βάση, όπου η ταχεία και ασφαλή η μεταφορά θα επέτρεπε, με πλήρη στήριξη της ΕΕ, να γίνει διάκριση μεταξύ των παράνομων μεταναστών, οι οποίοι θα επιστραφούν και εκείνων που χρήζουν διεθνούς προστασίας, για τους οποίους θα εφαρμοζόταν η αρχή της αλληλεγγύης”. “Όλα τα μέτρα στο πλαίσιο αυτών των ελεγχόμενων κέντρων, συμπεριλαμβανομένης της μετεγκατάστασης και της επανεγκατάστασης, θα γίνουν σε εθελοντική βάση, με την επιφύλαξη της μεταρρύθμισης του Δουβλίνου”, ξεκαθαρίζουν οι 28 της ΕΕ.
Επιπλέον “το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφωνεί να ξεκινήσει το δεύτερο τμήμα της διευκόλυνσης για τους πρόσφυγες στην Τουρκία και συγχρόνως να μεταφέρει 500 εκατομμύρια ευρώ από το αποθεματικό του 11ου ΕΤΑ στο Καταπιστευματικό Ταμείο της ΕΕ για την Αφρική”, ενώ τα κράτη μέλη καλούνται να συμβάλουν περαιτέρω στο εν λόγω ταμείο.
“Η αντιμετώπιση του προβλήματος της μετανάστευσης στο επίκεντρό της απαιτεί μια εταιρική σχέση με την Αφρική που στοχεύει σε έναν ουσιαστικό κοινωνικοοικονομικό μετασχηματισμό της αφρικανικής ηπείρου βάσει των αρχών και των στόχων που ορίζονται από τις αφρικανικές χώρες στην Ατζέντα 2063”, αναγνωρίζουν οι 28 της ΕΕ.
Και τονίζουν ότι “αυτό δεν απαιτεί μόνο αυξημένη χρηματοδότηση για την ανάπτυξη, αλλά και βήματα προς τη δημιουργία ενός νέου πλαισίου που θα επιτρέψει τη σημαντική αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων τόσο από τους Αφρικανούς όσο και από τους Ευρωπαίους”.
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί “στην εκπαίδευση, την υγεία, τις υποδομές, την καινοτομία, τη χρηστή διακυβέρνηση και τη χειραφέτηση των γυναικών”.
“Η Αφρική είναι ο γείτονάς μας και αυτό πρέπει να εκφράζεται με την αύξηση των ανταλλαγών και των επαφών μεταξύ των λαών και των δύο ηπείρων σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας των πολιτών”, ξεκαθαρίζουν.
“Η συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Αφρικανικής Ένωσης αποτελεί σημαντικό στοιχείο της σχέσης μας και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητεί την περαιτέρω ανάπτυξη και προώθηση του”.
Στο πλαίσιο του επόμενου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει την ανάγκη για “ευέλικτα μέσα που να επιτρέπουν την ταχεία εκταμίευση για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης”. Επομένως, τ”α ταμεία εσωτερικής ασφάλειας, διαχείρισης των συνόρων, ασύλου και μετανάστευσης θα πρέπει να περιλαμβάνουν ειδικά και σημαντικά στοιχεία για τη διαχείριση της εξωτερικής μετανάστευσης”.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει ότι είναι ανάγκη τα κράτη μέλη “να εξασφαλίσουν τον αποτελεσματικό έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ με χρηματοδοτική και υλική υποστήριξη από την ΕΕ.” Υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη “να ενισχυθεί σημαντικά η αποτελεσματική επιστροφή των παράνομων μεταναστών”.
“Από αμφότερες τις απόψεις, ο υποστηρικτικός ρόλος του FRONTEX, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας με τρίτες χώρες, θα πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω με αυξημένους πόρους και ενισχυμένη εντολή”, τονίζουν οι 28 και χαιρετίζουν την πρόθεση της Κομισιόν να υποβάλει νομοθετικές προτάσεις για μια πιο αποτελεσματική και συνεκτική ευρωπαϊκή πολιτική επιστροφής.
Όσον αφορά την εσωτερική κατάσταση στην ΕΕ, “οι δευτερογενείς μετακινήσεις αιτούντων άσυλο μεταξύ των κρατών μελών κινδυνεύουν να θέσουν σε κίνδυνο την ακεραιότητα του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου και του κεκτημένου του Σένγκεν”, αναφέρουν οι 28 και ζητούν από τα κράτη μέλη πρέπει να λάβουν “όλα τα αναγκαία εσωτερικά νομοθετικά και διοικητικά μέτρα για την αντιμετώπιση αυτών των μετακινήσεων και για να συνεργαστούν στενά μεταξύ τους για το σκοπό αυτό”.
Όσον αφορά τη μεταρρύθμιση για ένα νέο κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου, οι 28 αναφέρουν ότι “σημειώθηκε μεγάλη πρόοδος χάρη στις ακούραστες προσπάθειες της Βουλγαρίας και των προηγούμενων Προεδριών”. Αρκετά αρχεία βρίσκονται “κοντά στην ολοκλήρωση”, αναφέρουν και δηλώνουν ότι “πρέπει να επιτευχθεί συναίνεση σχετικά με τον κανονισμό του Δουβλίνου για τη μεταρρύθμισή του με βάση την ισορροπία ευθύνης και αλληλεγγύης, λαμβάνοντας υπόψη τα άτομα που αποβιβάστηκαν μετά από επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης”.
“Απαιτείται περαιτέρω εξέταση σχετικά με την πρόταση για τη διαδικασία ασύλου”, αναφέρουν. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει την ανάγκη να βρεθεί “μια ταχεία λύση σε ολόκληρη τη δέσμη μέτρων και καλεί το Συμβούλιο να συνεχίσει τις εργασίες του με στόχο τη σύναψη το συντομότερο δυνατό”. Θα υπάρξει έκθεση σχετικά με την πρόοδο κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Οκτωβρίου.
