Υπό τη βαριά σκιά του προσφυγικού προβλήματος, η Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. υποχρεώθηκε να δρομολογήσει με λιγότερο θετικό “θόρυβο”, από όσο αρχικά είχαν σχεδιάσει το Βερολίνο και το Παρίσι, τις επόμενες αλλαγές στην αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης.
Οι ηγέτες της Ε.Ε. αναθέτουν πλέον στους υπ. Οικονομικών και στο Eurogroupνα προωθήσουν τις παρεμβάσεις στις οποίες τελικά μπορούσε να επιτευχθεί μία συμφωνία που να “δείχνει” ότι η Ευρώπη, παρά το Brexit και τα ισχυρά προβλήματα που έχει θέσει πλέον το προσφυγικό πρόβλημα, μπορεί να συνεχίσει τον βηματισμό της.
Τα σημεία αυτά είναι βασικά τρία:
1o – Ο ESM παίρνει το πράσινο φως να επεκτείνει την ισχύ και την αρμοδιότητά του και πέραν των ορίων που είχε προσδιορίσει η ελληνική κρίση χρέους. Μπορεί πλέον ως Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας να καλύψει με ένα ειδικό σκέλος του τη χρηματοδότηση του SRF ήτοι του Μηχανισμού για την Αναδιάρθρωση και Εκκαθάριση των τραπεζών. Το ποσό που κατ’ αρχήν μπορεί να χρηματοδοτήσει το Fund αυτό είναι 60 δισ. ευρώ και θα λειτουργεί στο πλαίσιο της Οδηγίας για το Bail-In (με ελάχιστες εξαιρέσεις) της Κομισιόν.
2o – Ο ESM ως Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας θα εξακολουθεί να αποτελεί το σωσίβιο για τις χώρες-μέλη που θα αντιμετωπίσουν στο μέλλον προβλήματα, με εργαλεία χρηματοδότησης που θα εμπλουτισθούν πέραν των ήδη υπαρχόντων (PCCL, ECCL). Το νέο εργαλείο με το οποίο θα ενισχυθεί ο Μηχανισμός θα αποτελεί μία πιο ελαφρά εκδοχή των PCCL και ECCL, όσο αφορά τις προϋποθέσεις παροχής χρηματοδότησης για περιπτώσεις που εμφανίζεται κρίση ρευστότητας σε μία χώρα χωρίς δική της υπαιτιότητα. Όπως, π.χ., θα μπορούσε να συμβεί στην Ιρλανδία λόγω των συνεπειών τουBrexit.
3o – O περιβόητος προϋπολογισμός της Ευρωζώνης “περνάει” αλλά με μία μορφή που δεν ταυτίζεται με τον ρόλο “προϋπολογισμού”. Δρομολογείται η δημιουργία ενός επενδυτικού Ταμείου το οποίο θα έχει στόχο να ενισχύσει τις επενδύσεις και να ενισχύσει τις μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις για την προώθηση της ανταγωνιστικότητας. Ταυτόχρονα όμως το ίδιο Ταμείο θα μπορεί να χρηματοδοτήσει και τα προγράμματα επιδότησης ανέργων σε μία χώρα η οποία θα έχει υποστεί ένα σοκ στην οικονομία της. Με άλλα λόγια, ενσωματώνεται στο επενδυτικό Ταμείο η πρόβλεψη για ένα Ταμείο ενάντια στην ανεργία που είχε προταθεί στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της Ευρωζώνης…
Όχι στο Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων
Μετατίθεται, όμως, για αργότερα οποιαδήποτε συζήτηση για την ενοποίηση του Μηχανισμού Εγγύησης Καταθέσεων στο πλαίσιο της ολοκλήρωσης της τραπεζικής ενοποίησης. Η συζήτηση για το θέμα αυτό θα “ανοίξει” και πάλι όταν τα ποσοστά των “κόκκινων” δανείων θα έχουν περιορισθεί σε επίπεδα που να μην αποτελούν πρώτης τάξης κίνδυνο για το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα.
Αυτά τα σημεία προσέγγισης αξιολογούνται ως ικανοποιητικά στις Βρυξέλλες –δεδομένων των συνθηκών– για την επόμενη ημέρα της Ευρωζώνης καθώς “χτίζουν” άλλο ένα επίπεδο “σύγκλισης” μέσω του νέου ενισχυμένου ESM και του Μηχανισμού Αναδιάρθρωσης και Εκκαθάρισης των τραπεζών.
Η αχίλλειος πτέρνα σύνδεσης του Δημόσιου με το ιδιωτικό χρέος, ήτοι των κρατικών ομολόγων με το τραπεζικό σύστημα, επιχειρείται να αντιμετωπισθεί με τη δημιουργία μιας “ασφάλειας”, που είναι ο ρόλος του νέου ESM ως back stop στις περιπτώσεις κατάρρευσης τραπεζών. Το Ταμείο αυτό θα μπορεί να συμβάλει στην εκκαθάριση ή αναδιάρθρωσή τους αφού έχει εφαρμοσθεί τοBail – In.
Το βασικό στοιχείο, βέβαια, για την ολοκλήρωση της τραπεζικής ενοποίησης στην Ευρωζώνη, παραμένει ο Ενιαίος Μηχανισμός Εγγύησης Καταθέσεων που θα μπορούσε να αποκλείσει τον κίνδυνο του “Bank Run“ σε περιπτώσεις που μία τράπεζα αντιμετωπίζει κίνδυνο κατάρρευσης παραμένει ζητούμενο. Και αυτό γιατί συναντά τη σαφή άρνηση της Γερμανίας και της Ολλανδίας όσο τα “κόκκινα” δάνεια παραμένουν στην πλειονότητα των χωρών της Ευρωζώνης η βασική απειλή για την σταθερότητα των τραπεζών της.
Η Ελλάδα στο νέο τοπίο
Η ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος στις 20 Αυγούστου αφήνει πλέον την οικονομία χωρίς την “προστασία” του.
Τα νέα εφόδια στήριξης είναι αυτά που έχουν ενσωματωθεί στις αποφάσεις για την περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους. Ήτοι αφενός η μετάθεση κατά δέκα έτη των πληρωμών τοκοχρεολυσίων του δανείου από το EFSF, που θα άρχιζαν το 2023 και αφετέρου η δημιουργία ενός “μαξιλαριού” διαθεσίμων που υπερβαίνει τα 24 δισ. ευρώ για τα πρώτα χρόνια.
Η κάλυψη που δημιουργούν οι δύο αυτές ρυθμίσεις επιτρέπουν στο ελληνικό Δημόσιο να διασχίσει τη μεταβατική –μέχρι την πλήρη μετατροπή του ESM σε Ευρωπαϊκό Μηχανσιμό Σταθερότητας– περίοδο, ήτοι μέχρι το 2023. Στο μεσοδιάστημα αυτό το ελληνικό Δημόσιο καλύπτεται χρηματοδοτικά ακόμα και αν δεν αντλήσει χρήματα από τις κεφαλαιαγορές. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο για το τραπεζικό σύστημα το οποίο πλέον για οποιαδήποτε κεφαλαιακή του ανάγκη θα πρέπει να στραφεί στον ιδιωτικό τομέα, αφού έτσι κι αλλιώς τα περισσευούμενα από το δάνειο των 86 δισ. ευρώ κεφάλαια, παύουν να είναι διαθέσιμα μετά την 20ή Αυγούστου. Το νέο αυτό περιβάλλον υποχρεώνει τις τράπεζες να στραφούν με περισσότερη πίεση στην επανάκτηση κεφαλαίων από τον χώρο των “κόκκινων” δανείων, πράγμα για το οποίο προειδοποιεί η ΤτΕ με μεγάλη έμφαση στην Έκθεσή της που παρουσιάζεται τη Δευτέρα.
