Τα οφέλη που φέρνει μία δικαστική απόφαση με τη σφραγίδα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου είναι πολλά για τον προσφεύγοντα, ο οποίος έχοντας κερδίσει τη «μάχη » στο Στρασβούργο μπορεί να συνεχίσει και μάλιστα με αξιώσεις το δικαστικό αγώνα που είχε ξεκινήσει στα ελληνικά δικαστήρια.
Α. EΠΑΝΑΛΗΨΗ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ
Οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως «γέφυρα» για την επιστροφή στα εθνικά δικαστήρια, τα μέλη των οποίων δεν μπορούν ούτε να αγνοήσουν, ούτε να προσπεράσουν την κρίση των Ευρωπαίων συναδέλφων τους, ακόμα κι αν αυτή είναι αντίθετη στη δική τους «ετυμηγορία». Το ως άνω γεγονός ανοίγει ένα νέο παράθυρο ελπίδας για όσους έχουν στα χέρια τους μία θετική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Πρακτικά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κρατά το κλειδί της τελικής κρίσης και μάλιστα για σημαντικές υποθέσεις, οι οποίες επανεξετάζονται με βάση πλέον την καταδικαστική απόφαση του ΕΔΔΑ.
Σε περίπτωση που γίνει δεκτή η ατομική προσφυγή στο ΕΔΔΑ, εφόσον προβλέπεται από την εθνική νομοθεσία ξαναδικάζεται η υπόθεση από τα εθνικά δικαστήρια (επανάληψη διαδικασίας ή αναψηλάφηση) με βάση την εκδοθείσα απόφαση του Στρασβούργου.
Στην Ελλάδα ήδη έχει θεσμοθετηθεί η επανάληψη διαδικασίας στις ποινικές, διοικητικές υποθέσεις, στις υποθέσεις ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Β. ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΦΕΥΓΟΝΤΟΣ
Μια άλλη σημαντική πτυχή οφέλους για τον προσφεύγοντα σε περίπτωση που γίνει δεκτή η προσφυγή του είναι και η αποκατάσταση της παραβίασης του δικαιώματός του. Το ΕΔΔΑ ζητά με την απόφασή του να αποκατασταθεί η βλάβη, όπως π.χ. αποφυλάκιση του προσφεύγοντα σε περίπτωση που η κράτησή του κριθεί παράνομη, αποκατάσταση επικοινωνίας μεταξύ γονέων και τέκνων σε περιπτώσεις που αυτή έχει διακοπεί, καταβολή της αποζημίωσης λόγω απαλλοτρίωσης που τα εθνικά δικαστήρια έχουν ορίσει, όμως δεν έχει καταβληθεί λόγω μη συμμόρφωσης της Διοίκησης, επαναφορά του δικαιώματος κυριότητας στους ιδιοκτήτες, ανάκληση της ισόβιας απέλασης που παραβίασε την οικογενειακή ζωή του προσφεύγοντος – απελαθέντος.
Γ. ΧΡΗΜΑΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ
Εάν το Δικαστήριο εκδώσει καταδικαστική απόφαση σε βάρος του Κράτους και διαπιστώσει ότι ο προσφεύγων έχει υποστεί ζημία, κατά κανόνα επιδικάζει στον προσφεύγοντα εύλογη δίκαιη ικανοποίηση, δηλαδή χρηματική ικανοποίηση ως αποζημίωση για την υλική και ηθική βλάβη που υπέστη.
Η καταβολή πρέπει να γίνεται εντός χρονικού διαστήματος τριών μηνών, ενώ προβλέπεται η καταβολή τόκων υπερημερίας σε περίπτωση εκπρόθεσμης καταβολής.
Η Επιτροπή των Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης διασφαλίζει ότι η επιδικασθείσα αποζημίωση θα καταβληθεί άμεσα και εμπρόθεσμα στον προσφεύγοντα.
Η Ελλάδα μέχρι και πρότινος υπήρξε «πρωταθλήτρια» στην καταβολή ιδιαιτέρως υψηλών ποσών ως δίκαιη ικανοποίηση, κυρίως στο πλαίσιο των παραβιάσεων του δικαιώματος στην ιδιοκτησία.
Δ. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ
Σε επείγουσες περιπτώσεις προβλέπεται διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων και το Δικαστήριο του Στρασβούργου αποφασίζει εξαιρετικά σύντομα (από 1-3 μέρες).
Ε. ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ
Σε περίπτωση διαπίστωσης παραβίασης από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το εγκαλούμενο Κράτος πρέπει επιμελώς να διασφαλίσει ότι τέτοιες παραβιάσεις δε θα συντελεσθούν ξανά στο μέλλον. Αν το κράτος –μέλος δεν εφαρμόσει, όπως έχει υποχρέωση, την επίμαχη απόφαση του ΕΔΔΑ τότε εκ των πραγμάτων εκτίθεται σε κίνδυνο να επιβληθούν μελλοντικά νέες καταδικαστικές αποφάσεις από το Δικαστήριο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν υποθέσεις για τις οποίες το Κράτος θα υποχρεωθεί να τροποποιήσει το νομοθετικό του πλαίσιο ή να μεταστραφεί η νομολογία των Δικαστηρίων του σύμφωνα προς τις διαπιστώσεις του Δικαστηρίου, με σκοπό την πρόληψη τέλεσης παρόμοιων παραβιάσεων με εκείνες που διαπίστωσε το Δικαστήριο.
