Το έγκλημα δεν επιβραβεύεται: Το Συμβούλιο της ΕΕ εγκρίνει νέους κανόνες για την αμοιβαία αναγνώριση των αποφάσεων δέσμευσης και δήμευσης

Στις 20 Ιουνίου 2018, το Συμβούλιο, μετά από προσωρινή συμφωνία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενέκρινε νέους κανόνες σχετικά με την αμοιβαία αναγνώριση των αποφάσεων δέσμευσης και δήμευσης. Ο νέος κανονισμός έχει ως στόχο να εξασφαλίσει την αποτελεσματική δέσμευση και δήμευση περιουσιακών στοιχείων που προέρχονται από εγκληματικές δραστηριότητες σε ολόκληρη την ΕΕ.

Αυτό θα συμβάλει στο να καταστεί η ΕΕ πιο ασφαλής μέσω της καταπολέμησης της χρηματοδότησης του εγκλήματος, και ιδίως των τρομοκρατικών δραστηριοτήτων.

Σήμερα στέλνουμε ένα ισχυρό μήνυμα: το έγκλημα δεν θα επιβραβεύεται πλέον. Οι εγκληματίες δεν θα μπορούν πιά να εκμεταλλεύονται τα κενά στη νομοθεσία της ΕΕ προκειμένου να μετακινούν τα περιουσιακά τους στοιχεία και να αποφεύγουν αποφάσεις δέσμευσης ή δήμευσης. Έτσι θα μπορέσουμε να αποτρέψουμε τη χρήση αυτών των κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση νέων εγκληματικών δραστηριοτήτων, και ιδίως της τρομοκρατίας.

— κα Tsetska Tsacheva, Υπουργός Δικαιοσύνης της Βουλγαρίας

Τα κύρια χαρακτηριστικά των νέων κανόνων όπως συμφωνήθηκαν από τα δύο θεσμικά όργανα περιλαμβάνουν:

•Ενιαίο κανονισμό όσον αφορά τις αποφάσεις δέσμευσης και δήμευσης, άμεσα εφαρμόσιμο στην ΕΕ. Αυτό θα επιλύσει τα προβλήματα που συνδέονται με την εφαρμογή των υφισταμένων πράξεων, τα οποία έχουν οδηγήσει σε ανεπαρκή αμοιβαία αναγνώριση

• Τη γενική αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης, που σημαίνει ότι όλες οι δικαστικές αποφάσεις σε ποινικές υποθέσεις που λαμβάνονται σε μια χώρα της ΕΕ θα αναγνωρίζονται κανονικά άμεσα και θα εκτελούνται σε άλλο κράτος μέλος. Ο κανονισμός προβλέπει περιορισμένο μόνον αριθμό λόγων μη αναγνώρισης και μη εκτέλεσης. Τα θεσμικά όργανα συμφώνησαν να περιληφθεί λόγος μη αναγνώρισης που βασίζεται στα θεμελιώδη δικαιώματα, αλλά υπό πολύ αυστηρές προϋποθέσεις.

•Ευρύ φάσμα μορφών δήμευσης σε ποινικές υποθέσεις, όπως η δήμευση βάσει αξίας και η δήμευση που δεν βασίζεται σε καταδικαστική απόφαση, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων συστημάτων προληπτικής δήμευσης, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει σχέση με ποινικό αδίκημα.

• Τυποποιημένα πιστοποιητικά και διαδικασίες ώστε να καταστεί δυνατή η ταχεία και αποτελεσματική δέσμευση και δήμευση.

•Προθεσμία 45 ημερών για την αναγνώριση μιας απόφασης δήμευσης και, σε επείγουσες περιπτώσεις προθεσμία 48 ωρών για την αναγνώριση και 48 ωρών για την εκτέλεση των αποφάσεων δέσμευσης. Τα όρια αυτά μπορούν να παραταθούν υπό αυστηρές προϋποθέσεις που καθορίζονται λεπτομερώς στον κανονισμό.

•Διατάξεις που εξασφαλίζουν τον σεβασμό των δικαιωμάτων αποζημίωσης και αποκατάστασης των θυμάτων στις διασυνοριακές υποθέσεις.

Τα επόμενα στάδια

Μετά την επιβεβαίωση της πολιτικής συμφωνίας από το Κοινοβούλιο, το κείμενο θα υποβληθεί σε αναθεώρηση από τους γλωσσομαθείς νομικούς και εν συνεχεία θα εγκριθεί τυπικά από τα δύο θεσμικά όργανα. Οι νέοι κανόνες θα εφαρμοστούν 24 μήνες μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού.

Ιστορικό

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε την πρόταση κανονισμού σχετικά με την αμοιβαία αναγνώριση των αποφάσεων δέσμευσης και δήμευσης στις 21 Δεκεμβρίου 2016 . Ο νέος κανονισμός θα συμπληρώσει την οδηγία του 2014 σχετικά με τη δέσμευση και τη δήμευση των οργάνων και των προϊόντων του εγκλήματος. Η οδηγία αυτή καθιστά ευκολότερο για τις αρχές να κατάσχουν και να αφαιρούν περιουσιακά στοιχεία σε εθνικό επίπεδο, ενώ ο νέος κανονισμός θα βελτιώσει τη διασυνοριακή επιβολή των αποφάσεων δέσμευσης και δήμευσης.

Ο νέος κανονισμός θα αντικαταστήσει τις αποφάσεις-πλαίσια για την αμοιβαία αναγνώριση των αποφάσεων δέσμευσης και για την αμοιβαία αναγνώριση των αποφάσεων δήμευσης που χρονολογούνται από το 2003 και το 2006 και οι οποίες θεωρούνται πλέον ξεπερασμένες και μη ευθυγραμμισμένες με τους πλέον πρόσφατους εθνικούς και ενωσιακούς κανόνες για τη δέσμευση και τη δήμευση, δημιουργώντας έτσι κενά που εκμεταλλεύονται οι εγκληματίες.

Η δήμευση των περιουσιακών στοιχείων που αποκτώνται με εγκληματικές δραστηριότητες είναι ένα πολύ αποτελεσματικό εργαλείο για την καταπολέμηση του εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Επί του παρόντος, εκτιμάται ότι ποσοστό 98,9 % των πιθανών κερδών από εγκληματικές δραστηριότητες δεν δημεύεται αλλά παραμένει στη διάθεση των εγκληματιών.