Πότε οι σύζυγοι και τα μέρη συμφώνου συμβίωσης υποβάλλουν χωριστά δήλωση φορολογίας εισοδήματος
του Ανδρέα Κοψιαύτη (Επίτιμος Γενικός Δ/ντής Υπ. Οικονομικών)
Υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος επί διακοπής έγγαμης συμβίωσης και επί λύσης του συμφώνου συμβίωσης
Οι σύζυγοι ή τα μέρη συμφώνου διαβίωσης, σύμφωνα με την περίπτ.α΄ του έκτου εδαφίου της παρ.4 του άρθρου 67 του ΚΦΕ και του τελευταίου εδαφίου της παρ.5 του άρθρου 1 της ΠΟΛ.1068/2018 ΑΔΑΑΔΕ, υποβάλουν χωριστή δήλωση φορολογίας εισοδήματος, ο καθένας για τα εισοδήματά του, εφόσον έχει διακοπεί η έγγαμη συμβίωση ή έχει λυθεί το σύμφωνο συμβίωσης κατά το χρόνο υποβολής της δήλωσης. Το βάρος της απόδειξης για τη διακοπή της έγγαμης συμβίωσης ή τη λύση του συμφώνου συμβίωσης φέρει ο φορολογούμενος. Για τη μεταβολή αυτή απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η ενημέρωση του τμήματος – γραφείου διοικητικής και μηχανογραφικής υποστήριξης της αρμόδιας ΔΟΥ.
Σε περίπτωση λύσης του γάμου από οποιαδήποτε αιτία, όπως π.χ. θάνατος, διαζύγιο, διακοπή συμφώνου συμβίωσης κ.λπ. θα υποβληθούν δύο ξεχωριστές δηλώσεις για όλο το εισόδημα του φορολογικού έτους, ανεξάρτητα από την ημερομηνία λύσης του γάμου ή του συμφώνου συμβίωσης. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι, εφόσον την 01.01. του οικείου οικονομικού έτους (επόμενου του φορολογικού έτους) έχει τελεστεί και υπάρχει γάμος ή σύμφωνο συμβίωσης, οι σύζυγοι έχουν υποχρέωση να υποβάλουν κοινή δήλωση για τα εισοδήματά τους που απέκτησαν μέσα στο φορολογικό (ημερολογιακό) έτος που έχει τελεστεί (ή συναφθεί σύμφωνο συμβίωσης).
Δηλαδή, αν ο γάμος έχει τελεστεί ή το σύμφωνο συμβίωσης έχει συναφθεί από 01/01/2017 μέχρι και 31/12/2017,θα υποβληθεί το έτος 2018 (έως 30 Ιουνίου 2018) μία μόνο κοινή δήλωση για τα εισοδήματα και των δύο συζύγων ή μερών, στα οποία (εισοδήματα) ο φόρος θα υπολογισθεί ξεχωριστά και ο καθένας από τους συζύγους ή τα μέρη θα ευθύνεται για το ποσό του φόρου κ.λπ. που αναλογεί στο εισόδημά του.
Αντίθετα, με τη λύση του γάμου ή του συμφώνου συμβίωσης των συζύγων ή μερών από οποιαδήποτε αιτία (θάνατος, διαζύγιο, λύση του συμφώνου συμβίωσης κ.λπ.), παύει η υποχρέωση υποβολής κοινής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος από τους συζύγους ή τα μέλη συμβίωσης. Συνεπώς, στις περιπτώσεις αυτές, τα εισοδήματα που απέκτησε ο ένας από τους συζύγους ή το ένα από τα μέρη στις δύο περιόδους πρέπει να συναθροιστούν και να φορολογηθούν ως συνολικό εισόδημα αυτού του χρόνου ( ΠΟΛ. 128/14-09-1983 εγκύκλιος Υπ. Οικονομικών και ΠΟΛ. 1040/19.02.2001 ΑΥΟ).
Υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος όταν ο ένας από τους συζύγους ή το ένα μέρος του συμφώνου συμβίωσης βρίσκεται σε κατάσταση πτώχευσης ή έχει υποβληθεί σε δικαστική συμπαράσταση
Ορίζεται ότι οι σύζυγοι και τα μέρη του συμφώνου συμβίωσης, σύμφωνα με την περίπτ.β΄ της παρ.4 του άρθρου 67 του ΚΦΕ και του τελευταίου εδαφίου της παρ.5 του άρθρου 1 της ΠΟΛ. 1068/2018 ΑΔΑΑΔΕ, υποβάλουν χωριστή δήλωση φορολογίας εισοδήματος, ο καθένας ή καθένα από τα μέρη για τα εισοδήματά του, εφόσον ο ένας από τους συζύγους ή ένα από τα μέρη είναι σε κατάσταση πτώχευσης ή έχει υποβληθεί σε δικαστική συμπαράσταση. Δικαστική συμπαράσταση είναι η κατάσταση στην οποία τίθεται με δικαστική απόφαση ένα πρόσωπο λόγω πνευματικών σωματικών ή χαρακτηρολογικών ανωμαλιών και κατά τη διάρκεια της οποίας το πρόσωπο αυτό είναι ανίκανο για ορισμένες ή όλες τις δικαιοπραξίες, είτε για να επιχειρήσει έγκυρα κάποιες από αυτές ή το σύνολό τους, οπότε χρειάζεται η συναίνεση του δικαστικού συμπαραστάτη. Όταν ο φορολογούμενος πάσχει από βαριάς μορφής εγκεφαλικό η δήλωση φορολογίας εισοδήματος θα πρέπει να υποβληθεί από δικαστικό συμπαραστάτη (1050546/26-03-2012 έγγραφο Υπ. Οικονομικών). Επίσης, όταν η σύζυγος έχει διορισθεί δικαστικός συμπαραστάτης του συζύγου της και της έχει ανατεθεί η επιμέλειά του, μπορεί να συμπεριλάβει στη δική της δήλωση το εξαρτώμενο τέκνο της και να τύχει όλων των φορολογικών ευεργετημάτων (1098792/1939/04-03-2008 έγγραφο Υπ. Οικονομικών). Προφανώς το τελευταίο αυτό έγγραφο ισχύει αναλόγως και για τα μέρη του συμφώνου συμβίωσης.
Δήλωση φορολογίας εισοδήματος των ανηλίκων τέκνων
Για τα εισοδήματα των ανηλίκων τέκνων, σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο της περίπτ.β΄ της παρ.4 του άρθρου 67 του ΚΦΕ προβλέπεται ότι υπόχρεος για την υποβολή της δήλωσης είναι ο γονέας ή το μέρος συμφώνου συμβίωσης που ασκεί τη γονική μέριμνα, με την επιφύλαξη όσων ορίζονται στην παρ.4 του άρθρου 11 του ίδιου ως άνω Κώδικα.
Ενήλικος είναι αυτός που έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του (άρθρο 127 του Αστικού Κώδικα – ΑΚ). Από το άρθρο αυτό του ΑΚ συνάγεται ότι, ανήλικος είναι αυτός που δεν έχει συμπληρώσει το έτος αυτό (18ο).
Πως φορολογούνται τα εισοδήματα των ανηλίκων τέκνων
Κατά κανόνα, το εισόδημα των ανηλίκων τέκνων, σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο της παρ.4 του άρθρου 4 του άρθρου 11 του ΚΦΕ, προβλέπεται ότι προστίθεται στα εισοδήματα και φορολογείται στο όνομα του γονέα ο οποίος ασκεί τη γονική μέριμνα και σε κάθε περίπτωση στο όνομα του συζύγου, ο οποίος θεωρείται κατ΄ αρχήν υπόχρεος, όπως αναφέραμε και στην προηγούμενη παρ. 63. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως αναφέρουμε στην επόμενη παρ. ο ανήλικος υπέχει δική του φορολογική υποχρέωση.
Πότε το ανήλικο τέκνο υποβάλλει δική του φορολογική δήλωση
Με τις διατάξεις των περιπτ. α΄ και β΄ του δεύτερου εδαφίου της παρ.4 του άρθρου 11 του ΚΦΕ, προβλέπεται ότι τα ανήλικα τέκνα έχουν υποχρέωση υποβολής δική τους ξεχωριστής δήλωσης για τα εισοδήματά τους, στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- όταν το ανήλικο τέκνο αποκτά εισόδημα από εργασιακή σχέση, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 12 του ίδιου ως άνω νόμου (περίπτ.α΄), και
- όταν αποκτά εισόδημα από συντάξεις οι οποίες περιήλθαν στο ανήλικο τέκνο λόγω θανάτου του πατέρα ή της μητέρας του (περίπτ.β΄).
Όταν τα ανήλικα τέκνα, τα οποία είναι εξαρτώμενα μέλη, σύμφωνα με το άρθρο 11 του ΚΦΕ, έχουν άλλα εισοδήματα εκτός από αυτά των δύο ως άνω περιπτώσεων (ενοίκια, μερίσματα κ.λπ.) δεν έχουν υποχρέωση υποβολής δική τους ξεχωριστής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από άρθρο του κ. Κοψιαύτη Ανδρέα με τίτλο «Δήλωση φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2017» που δημοσιεύθηκε στο τεύχος Ιουνίου 2018 του περιοδικού Epsilon7.
