Που θέτει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο τα όρια της ευχέρειας των κρατών για την προστασία της εθνικής ασφάλειας (Υπόθεση Centrum för Rättvisa v. Sweden)
Με μία ενδιαφέρουσα απόφασή του το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έκρινε ότι η μαζική παρακολούθηση επικοινωνιών δεν είναι αντίθετη, υπό προϋποθέσεις, με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Η υπόθεση αφορούσε σε προσφυγή δικηγορικού γραφείου, το οποίο ισχυρίστηκε ότι η νομοθεσία που επιτρέπει τη μαζική παρακολούθηση ηλεκτρονικών επικοινωνιών στη Σουηδία για σκοπούς που σχετίζονται με τις υπηρεσίες πληροφοριών της χώρας, παραβιάζει το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής).
Το ΕΔΔΑ έκρινε, κατ’ αρχάς, ότι η σχετική νομοθεσία εισάγει ένα σύστημα “μυστικής παρακολούθησης” , το οποίο επηρεάζει δυντικά όλους τους χρήστες κινητών τηλεφώνων και Διαδικτύου, χωρίς να τους ενημερώνει.
Παράλληλα, έκρινε ότι δεν υπήρχε πρόβλεψη για την άσκηση ένδικου μέσου, με το οποίο θα μπορούσαν να παρασχεθούν αιτιολογημένες απαντήσεις σε άτομα που υποψιαζόταν ότι οι επικοινωνίες του βρίσκονταν υπό παρακολούθηση.
Σε αυτή τη βάση, το Δικαστήριο έκρινε ότι πρέπει να εξετάσει περαιτέρω την εν λόγω νομοθεσία.
Το ΕΔΔΑ επεσήμανε ότι, παρά το γεγονός ότι υπήρχαν σημεία που επιδέχονταν βελτίωσης, συνολικά το σύστημα μαζικής παρακολούθησης παρείχε επαρκείς και ικανές εγγυήσεις για τυχόν αυθαιρεσίες, περιορίζοντας τον κίνδυνο κατάχρησης του συστήματος.
Συγκεκριμένα, το πεδίο εφαρμογής των μέτρων παρακολούθησης ήταν σαφώς καθορισμένη από το νόμο, ενώ προέβλεπε την ύπαρξη άδειας για παρακολούθηση η οποία εκδιδόταν έπειτα από δικαστική απόφαση και μετά από λεπτομερή εξέταση.
Τέλος, η παρακολούθηση επιτρεπόταν μόνο για διασυνοριακές επικοινωνίες και όχι αποκλειστικά εντός των συνόρων της Σουηδίας, ενώ μπορούσε να διαρκέσει μόνο έξι μήνες και η ανανέωση απαιτούσε επανεξέταση των λόγων που την καθιστούσαν απαραίτητη.
Επιπλέον, το ΕΔΔΑ έκρινε ότι στη διαδικασία εμπλέκονταν αρκετοί ανεξάρτητοι φορείς, και ιδίως ένα γραφείο επιθεωρητή, το οποίο ήταν επιφορτισμένο με την εποπτεία και την αναθεώρηση του συστήματος.
Τέλος, το ΕΔΔΑ επεσήμανε ότι η έλλειψη ενημέρωσης σχετικά με τα μέτρα παρακολούθησης αντισταθμίστηκε από το γεγονός ότι υπήρχαν ορισμένοι μηχανισμοί υποβολής καταγγελιών.
Το Δικαστήριο σημείωσε στην απόφασή του ότι έλαβε ιδιαιτέρως υπόψη τη διακριτική ευχέρεια/εξουσία κάθε κράτους για τη λήψη μέτρων με σκοπό την προστασία της εθνικής ασφάλειας, ιδίως λόγω των σύγχρονων απειλών από την παγκόσμια τρομοκρατία και το σοβαρό και οργανωμένο διασυνοριακό έγκλημα.
Η απόφαση είναι διαθέσιμη στην αγγλική γλώσσα εδώ.
