Αλέξανδρου Κασιμάτη
Προσπάθεια να καταστούν άμεσα εφαρμόσιμοι και λειτουργικοί οι φιλικοί διακανονισμοί για τα στεγαστικά δάνεια που αφορούν την πρώτη κατοικία ξεκινούν οι τράπεζες.
Στις αρχές του 2019 οι πλειστηριασμοί επεκτείνονται και στον «σκληρό πυρήνα» των κόκκινων στεγαστικών δανείων και οι διαδικασίες θα περιλαμβάνουν πλέον πρώτες κατοικίες αξίας μικρότερης των 100.000-150.000 ευρώ. Οι τράπεζες ελπίζουν στους επόμενους έξι μήνες να προετοιμάσουν κατάλληλα το έδαφος ώστε οι συγκεκριμένοι διακανονισμοί να αναπτυχθούν ως πρακτική και να αποτελέσουν αποτελεσματική λύση για τη διευθέτηση των προβληματικών δανείων.
Και σήμερα οι τράπεζες βγάζουν σε πλειστηριασμό πρώτες κατοικίες που έχουν δοθεί ενέχυρο έναντι μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων, αλλά συνήθως πρόκειται για ακίνητα αντικειμενικής αξίας άνω των 200.000 ευρώ. Υπάρχουν βέβαια και περιπτώσεις με ακίνητα μικρότερης αξίας, αλλά αυτά μέχρι σήμερα σπάνια φτάνουν στον πλειστηριασμό, καθώς οι διαδικασίες συνήθως αναβάλλονται επειδή αντιδρούν οι συμβολαιογραφικοί σύλλογοι.
Οι πιέσεις από τον SSM για επιτάχυνση των προσπαθειών αντιμετώπισης των κόκκινων δανείων με πωλήσεις και περισσότερους πλειστηριασμούς μοιραία φέρνουν στο προσκήνιο και τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας μικρής αξίας. Μεταξύ άλλων, έμφαση από τις τράπεζες θα δοθεί σε λύσεις οριστικής διευθέτησης των δανείων προκειμένου αποκτώντας την κυριότητα του ακινήτου να παύουν οι απαιτήσεις από την πλευρά τους. Σε περιπτώσεις πλειστηριασμών όπου το ύψος του τιμήματος δεν καλύπτει το ύψος της οφειλής η τράπεζα συνεχίζει να διεκδικεί εντόκως το υπόλοιπο ποσό του δανείου, θέτοντας σε κίνδυνο και τυχόν άλλα περιουσιακά στοιχεία των οφειλετών.
Με τις διαδικασίες που θα προωθηθούν το αμέσως επόμενο διάστημα, οι «κόκκινοι» δανειολήπτες θα δέχονται προτάσεις η κυριότητα του ακινήτου τους να περνά στην τράπεζα και να διακόπτονται οι υπόλοιπες απαιτήσεις της. Ταυτόχρονα στον δανειολήπτη θα προσφέρεται η δυνατότητα να συνεχίσει να κατοικεί στο σπίτι μέχρι η τράπεζα να το πουλήσει. Στο ίδιο πλαίσιο, μια μέθοδος που προωθούν οι τράπεζες για οριστική διευθέτηση των κόκκινων στεγαστικών δανείων είναι η μετατροπή του δανείου σε σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης. Δηλαδή ο δανειολήπτης θα παραδίδει την κυριότητα του ακινήτου στην τράπεζα και στη συνέχεια θα το μισθώνει καταβάλλοντας σε αυτή μηνιαίο ενοίκιο. Στις συγκεκριμένες συμβάσεις μίσθωσης η διάρκεια μπορεί να υπερβαίνει και τα πέντε χρόνια. Οι τράπεζες θα δέχονται και την πώληση της κατοικίας από τον δανειολήπτη σε τρίτο πρόσωπο (π.χ. συγγενή) εφόσον εισπράττουν μέρος ή και το σύνολο του τιμήματος έναντι του δανείου και οφειλέτης θα παραμένει στο ακίνητο πληρώντας ενοίκιο το οποίο ο νέος ιδιοκτήτης θα παραχωρεί στην τράπεζα.
Οι τράπεζες επεξεργάζονται κι άλλες λύσεις προσαρμοσμένες στις ανάγκες του δανειολήπτη, που προβλέπουν και κούρεμα του δανείου υπό προϋποθέσεις και σε συνάρτηση με άλλους παράγοντες. Στις τράπεζες ευελπιστούν ότι λύσεις με τον συγκεκριμένο προσανατολισμό θα επιτρέψουν την αντιμετώπιση των κόκκινων στεγαστικών με τις μικρότερες δυνατές κοινωνικές εντάσεις, αφού αναπόφευκτα μέσα στους επόμενους μήνες -και οπωσδήποτε όχι αργότερα από τις αρχές του επομένου έτους- οι πλειστηριασμοί θα φτάσουν στη λεγόμενη λαϊκή πρώτη κατοικία.
Ταυτόχρονα οι τράπεζες προσπαθούν να ζεστάνουν την αγορά με στόχο να διαμορφωθούν ευνοϊκές συνθήκες για την εκποίηση των ακινήτων που αποκτούν από τους πλειστηριασμούς. Μια πρώτη αναγνωριστική συναλλαγή είναι το χαρτοφυλάκιο ακινήτων που έχει βγάλει προς πώληση η Εurobank, το οποίο περιλαμβάνει περίπου 600 ακίνητα μικρού και μεσαίου μεγέθους που είναι διεσπαρμένα σε όλη την επικράτεια. Περίπου τα μισά ακίνητα του συγκεκριμένου πακέτου είναι σπίτια και τα υπόλοιπα είναι οικόπεδα και εμπορικά ακίνητα. Οι προσφορές των ενδιαφερόμενων επενδυτών θα υποβληθούν την επόμενη εβδομάδα στο πλαίσιο του σχετικού διαγωνισμού που τρέχει η PriceWaterhouseCoopers και θα αποτελέσει οδηγό, καθώς και άλλες τράπεζες ετοιμάζονται να διαθέσουν στην αγορά ανάλογα πακέτα ακινήτων.
Οι τράπεζες με τις μαζικές πωλήσεις ακινήτων επιδιώκουν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της υπερσυγκέντρωσης ακινήτων υπό τον έλεγχό τους. Υπολογίζεται ότι οι τέσσερις συστημικές τράπεζες κατέχουν σήμερα 17.000-18.000 ακίνητα. Δεδομένου ότι στους πλειστηριασμούς που διενεργούνται περίπου το 80% των ακινήτων το παίρνουν οι ίδιες, υπολογίζεται ότι θα αποκτούν περίπου 8.000 νέα ακίνητα κάθε χρόνο.
