Στις αρχές του έτους έγινε γνωστή η απόφαση του προέδρου Trump να διορίσει για πρώτη φορά βοηθό υπουργό εξωτερικών αρμόδιο για τις ενεργειακές πηγές, επιλέγοντας τον Francis Fannon, μια απόφαση που ερμηνεύτηκε ως κίνηση αναβάθμισης της ενεργειακής διπλωματίας των Ηνωμένων Πολιτειών. Και αυτό διότι ο κ. Fannon έχοντας στο παρελθόν θητεύσει ως σύμβουλος σε μεγάλες ενεργειακές εταιρείες, θεωρείται ένθερμος θιασώτης των ανοιχτών αγορών και υποστηρικτής της πολιτικής του ενεργειακού ανοίγματος και των εξαγωγών ενέργειας από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μάλιστα ο ίδιος ο πρόεδρος Trump είχε μιλήσει για την ανάγκη να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο η ενεργειακή κυριαρχία προκειμένου να αντιμετωπιστούν γεωπολιτικοί αντίπαλοι όπως η Ρωσία.
Ο κ. Fannon βρέθηκε χθες στην Αθήνα, ολοκληρώνοντας την πρώτη διεθνή περιοδεία του ως βοηθός υπουργός ενεργειακής διπλωματίας. Πριν την Αθήνα είχε επισκεφθεί το Κίεβο και τη Βαρσοβία, δίνοντας ένα σαφές στίγμα για τη βαρύτητα που αποδίδει η Ουάσιγκτον στις τρεις χώρες.
Δεν είναι τυχαίο μάλιστα ότι σε δηλώσεις του ο κ. Fannon χαρακτήρισε Ουκρανία, Πολωνία και Ελλάδα ως τρεις κρίσιμους ενεργειακούς εταίρους των Ηνωμένων Πολιτειών και πρωταθλητές της ενεργειακής ασφάλειας, η οποία αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα για την αμερικανική πολιτική. Στην Αθήνα ο β. υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ συναντήθηκε με τον υπουργό ενέργειας Γ. Σταθάκη, τον ΓΓ του ΥΠΕΞ Γιάννη Μπράχο αλλά και με το γραφείο του πρωθυπουργού.
Τόσο αυτή καθαυτή η επίσκεψη όσο και οι δηλώσεις που έγιναν στο πλαίσιο επίσημης ενημέρωσης για τα αποτελέσματα των επαφών και των συζητήσεων στις τρεις χώρες, έδωσαν σαφή απάντηση ότι η παραδοσιακή γραμμή της Ουάσιγκτον γύρω από θέματα ενεργειακής ασφάλειας, διαφοροποίησης των πηγών αλλά και περιορισμού της ρωσικής επιρροής στο μέτρο που αξιοποιείται η ενέργεια ως όχημα εξυπηρέτησης πολιτικών σκοπιμοτήτων, παραμένουν υψηλής προτεραιότητας.
Χαρακτηριστικά, ο κ. Fannon χαρακτήρισε ως στρατηγική αδυναμία της Ευρώπης την εξάρτησή της από το Ρωσικό αέριο, ενώ υπογράμμισε σε ακόμη πιο έντονο βαθμό από τις παλαιότερες τοποθετήσεις Αμερικανών αξιωματούχων, το ενδιαφέρον για συνέχιση της πολιτικής διαφοροποίησης των ενεργειακών πηγών.
Δε θα πρέπει να επιτραπεί στη Ρωσία να αξιοποιήσει την ηγετική της θέση στην ενεργειακή αγορά για να πετύχει γεωπολιτικούς στόχους, ανέφερε ο βοηθός ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, προσθέτοντας ότι εάν ολοκληρωθεί ο αγωγός Nord Stream 2, τότε θα υπονομευτούν τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει από την Ευρώπη στην κατεύθυνση της ενεργειακής ασφάλειας καθώς μέσα από το Nord Stream θα διοχετεύονται μέσω μίας διαδρομής τα 2/3 των ρωσικών εισαγωγών αερίου στην Ευρώπη.
Ο ίδιος κατέστησε σαφές ότι η αμερικανική πολιτική αντιτίθεται σθεναρά τόσο στον αγωγό Nord Stream2 όσο και στον αγωγό Turkish Stream, σημειώνοντας ότι η ενέργεια αποτελεί ένα από τα υβριδικά εργαλεία της Ρωσίας , για την ενίσχυση της πολιτικής της επιρροής αλλά και για την πρόκληση διαφωνιών μεταξύ των Ατλαντικών συμμάχων. Στο πλαίσιο αυτό ο κ. Fannon έστειλε μήνυμα προς τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα των ρωσικών αγωγών αερίου “ότι εμπλέκονται σε μια δραστηριότητα που εμπεριέχει σημαντικό ρίσκο κυρώσεων”.
Σε ό,τι αφορά ειδικά τη χώρα μας, ο Αμερικανός αξιωματούχος μίλησε με θερμά λόγια για τη δουλειά που έχει κάνει η Ελλάδα για την ενεργειακή διαφοροποίηση, τους τερματικούς σταθμούς LNG καθώς για τις άλλες καθοριστικές ενεργειακές υποδομές όπως IGB και ο κάθετος διάδρομος. Αυτά είναι καθοριστικά βήματα διαφοροποίησης και επίσης δημιουργούν σημαντικές ευκαιρίες για την Ελλάδα καθώς θέτουν τους όρους ώστε το γεωγραφικό πλεονέκτημα της Ελλάδας να αξιοποιηθεί και να αποτελέσει την πύλη εισόδου για την εισαγωγή φυσικού αερίου από την Ελλάδα προς όλη την περιοχή, ανέφερε χαρακτηριστικά ο βοηθός υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ.
Αμερικανικό αέριο
Εκτός όμως από τον καθοριστικό ρόλο στον τομέα της ενεργειακής ασφάλειας που επιφυλάσσουν οι ΗΠΑ για τη χώρα μας ως νότια πύλη της Ευρώπης, το υψηλόβαθμο στέλεχος του State Department αναφέρθηκε και στην προοπτική εισαγωγής αμερικανικού αερίου στην Ευρώπη. Η οικονομία των Ηνωμένων Πολιτειών δεν καθοδηγείται από την κρατική παρέμβαση και επαφίεται στις εταιρείες να κάνουν τις επιλογές τους, όμως έχουμε δει ένα σημαντικό αριθμό κρατών για τα οποία υπάρχει εμπορικό συμφέρον αλλά και λόγοι διαφοροποίησης και ασφάλειας, να εισάγουν αμερικανικό αέριο.
Πρόσθεσε δε, ότι η ενίσχυση των διαθέσιμων επιλογών επηρεάζει θετικά τις δυναμικές στην αγορά μιας περιοχής και τους μηχανισμούς τιμολόγησης. Στόχος να μας είναι να ενισχύσουμε τις επιλογές, όπως συνέβη ξεκάθαρα στην περίπτωση της Λιθουανίας, όπου άλλαξε η δυναμική τιμολόγησης της Gazprom. Αναμένουμε η Ευρώπη να συνεχίσει να εισάγει ρωσικό αέριο, το ερώτημα ωστόσο είναι σε ποια έκταση θα διαφοροποιηθούν οι διαθέσιμες επιλογές ώστε να διασφαλιστεί όχι μόνο η αξιόπιστη ροή αλλά και την ελεύθερη χωρίς καταναγκασμούς διαπραγμάτευση των όρων, τόνισε ο κ. Fannon.
Κύπρος – Τουρκία
Ο βοηθός υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ αρμόδιος για ενεργειακά θέματα ερωτήθηκε επίσης και για τις προγραμματισμένες έρευνες για υδρογονάνθρακες στην Κυπριακή ΑΟΖ και τις απειλές της Τουρκίας. “Οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν το δικαίωμα της Κύπρου να πραγματοποιεί έρευνες και να παράγει ενέργεια στην ΑΟΖ της. Επιθυμούμε όλα τα μέρη να καταλήξουν σε συμφωνία και να βρουν λύση με όσο το δυνατό πιο φιλικό τρόπο, αλλά βεβαίως αποτελεί δικαίωμα της Κύπρου να διαχειρίζεται τους πόρους της ΑΟΖ της.
Ο ίδιος ερωτήθηκε εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν ότι η Τουρκία συνιστά απειλή για την ενεργειακή ασφάλεια της περιοχής, απάντησε ωστόσο ότι η Ουάσιγκτον βλέπει ευκαιρία για την Τουρκία να διαδραματίσει σημαντικό και υποστηρικτικό ρόλο για την προώθηση του νοτίου διαδρόμου.
