Σοβαρό κίνδυνο να κληθούν να καταβάλουν αδίκως ποσά φόρου εισοδήματος ύψους εκατοντάδων ευρώ διατρέχουν φέτος εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενοι με πενιχρά έως και ανύπαρκτα εισοδήματα, κυρίως περιστασιακά απασχολούμενοι, άνεργοι, άποροι, ακόμη και άστεγοι. Ο λόγος είναι ότι η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, κατά την εκκαθάριση των φετινών φορολογικών τους δηλώσεων, καταλογίζει σε όλους αυτούς τους φορολογούμενους τεκμαρτά εισοδήματα πολύ υψηλότερα των πραγματικών τους εισοδημάτων, συνήθως ίσα ή μεγαλύτερα των 3.000 ευρώ.
Τα τεκμαρτά αυτά εισοδήματα λογίζονται ως προερχόμενα από μισθωτές υπηρεσίες και είναι αφορολόγητα μόνο εφόσον οι εν λόγω φορολογούμενοι έχουν προνοήσει να αναγράψουν, στον κωδικό 049 ή 050 του πίνακα 7 του εντύπου Ε1 των φορολογικών τους δηλώσεων, ποσά δαπανών για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών συνολικού ύψους ίσου με το 10% των τεκμαρτών αυτών εισοδημάτων.
Σε όσες περιπτώσεις οι εν λόγω φορολογούμενοι νομίζουν ότι επειδή δεν είχαν εισοδήματα κατά τη διάρκεια του 2017 δεν χρειάζεται να συμπληρώσουν τους κωδικούς αυτούς, η Α.Α.Δ.Ε. κατά την εκκαθάριση των φορολογικών τους δηλώσεων θεωρεί ότι δεν καλύπτουν το απαιτούμενο ποσό δαπανών για την κατοχύρωση του αφορολογήτου, το οποίο ανέρχεται στο 10% των τεκμαρτών εισοδημάτων τους και τούς φορολογεί για το ακάλυπτο αυτό ποσό με 22%.
Τον κίνδυνο να πέσουν σ’ αυτή την παγίδα και να κληθούν να πληρώσουν υπέρογκα ποσά φόρων αντιμετωπίζουν, συγκεκριμένα, οι παρακάτω κατηγορίες φορολογουμένων:
1) Όσοι δεν έχουν εισόδημα από καμία κατηγορία ή έχουν εισόδημα μόνο από κεφάλαιο (από ακίνητα, τόκους καταθέσεων κ.λπ.) ή και από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου και το τεκμαρτό τους εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ. Σ΄αυτούς περιλαμβάνονται χιλιάδες περιστασιακά απασχολούμενοι (φοιτητές, νοικοκυρές κ.λπ.) καθώς και άνεργοι που παρακολουθούν επιδοτούμενα προγράμματα εργασιακής εμπειρίας.
2) Όσοι είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ, για τη διαφορά που προκύπτει μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού εισοδήματός τους, η οποία φορολογείται με την κλίμακα φορολογίας εισοδήματος των μισθωτών και των συνταξιούχων.
3) Οι δικαιούχοι του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ), στους οποίους περιλαμβάνονται χιλιάδες άποροι ακόμη και άστεγοι πολίτες.
Για να γίνει καλύτερα αντιληπτό πόσο επικίνδυνη είναι παραπάνω παγίδα που περιγράψαμε παραθέτουμε το παρακάτω παράδειγμα:
Άνεργος άγαμος φορολογούμενος, απέκτησε κατά τη διάρκεια του 2017 εισόδημα μόλις 250 ευρώ από περιστασιακή απασχόληση ενός μηνός. Ο φορολογούμενος αυτός διαμένει σε διαμέρισμα 50 τ.μ. που του έχουν παραχωρήσει δωρεάν οι γονείς του. Κατά την εκκαθάριση της φορολογικής του δήλωσης η Α.Α.Δ.Ε. θα προσδιορίσει το ετήσιο εισόδημά του στο επίπεδο των 5.000 ευρώ, με βάση τις διατάξεις για τα τεκμήρια διαβίωσης, λαμβάνοντας υπόψη το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ και το τεκμήριο της κατοικίας του, το οποίο ανέρχεται σε 2.000 ευρώ (50 τ.μ. Χ 40 ευρώ ανά τ.μ.). Το άθροισμα του πραγματικού εισοδήματος των 250 ευρώ που απέκτησε ο φορολογούμενος αυτός και της προστιθέμενης διαφοράς εισοδήματος των 4.750 ευρώ που προκύπτει λόγω τεκμηρίων, δηλαδή το τεκμαρτό εισόδημα συνολικού ύψους 5.000 ευρώ θα θεωρηθεί ως εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες. Το τεκμαρτό αυτό ποσό εισοδήματος θα είναι αφορολόγητο μόνο εφόσον ο συγκεκριμένος φορολογούμενος έχει δηλώσει στον κωδικό 049 του πίνακα 7 της φορολογικής του δήλωσης ποσό δαπανών για αγορές αγαθών ή παροχή υπηρεσιών τουλάχιστον ίσο με το 10% του ποσού αυτού, δηλαδή τουλάχιστον ίσο με 500 ευρώ. Αν ο φορολογούμενος αφήσει ασυμπλήρωτο τον κωδικό 049, τότε η Α.Α.Δ.Ε. θα τον φορολογήσει με 22% για το ποσό των 500 ευρώ και θα τον καλέσει να καταβάλει φόρο 11- ευρώ (500 ευρώ Χ 22% = 110 ευρώ).
