Ιδιαίτερα βαρύ και επώδυνο ήταν την τελευταία οκταετία το φορολογικό φορτίο που κλήθηκαν να σηκώσουν οι φορολογούμενοι, αλλά και οι επιχειρήσεις. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ένα από τα τρία μεγαλύτερα προβλήματα που κληροδότησαν στη χώρα τα μνημόνια, το οποίο μάλιστα σε έρευνες κατατάσσεται και πρώτο, είναι η υπερφορολόγηση, με τα άλλα δύο να αφορούν την ακριβή τραπεζική χρηματοδότηση και την υψηλή διαρθρωτική ανεργία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα «πέτρινα» χρόνια των μνημονίων επιβλήθηκαν περισσότερες από πενήντα νέες φορολογικές επιβαρύνσεις, ενώ θα έρθουν και άλλες, που απορρέουν από τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί από τη χώρα. Υπενθυμίζεται ότι ήδη έχουν δρομολογηθεί τα εξής μέτρα:
* Πραγματοποίηση άλλων δύο αυξήσεων στις αντικειμενικές αξίες, το 2019 και 2020.
Με την αναπροσαρμογή που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο δεν ολοκληρώθηκε η ευθυγράμμιση των αντικειμενικών με τις εμπορικές τιμές στις περιοχές που οι πρώτες είναι σημαντικά χαμηλότερες από τις δεύτερες. Πρόκειται κυρίως για τις λεγόμενες «φθηνές» περιοχές, καθώς και τις τουριστικές περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας. Οι αυξήσεις σε ορισμένες περιπτώσεις υπολογίζεται ότι θα φθάσουν συνολικά και το 40%.
* Παρεμβάσεις για τον περιορισμό του ευνοϊκού φορολογικού καθεστώτος της ελληνικής ναυτιλίας.
Η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί για την επιβολή ενός νέου φόρου στα μερίσματα από ναυτιλιακά κέρδη που εισέρχονται στην Ελλάδα και στη χρονική επέκταση της εθελοντικής εισφοράς της ναυτιλιακής κοινότητας.
4Μείωση του αφορολόγητου ορίου από το 2020.
Από τη μείωση του αφορολόγητου ορίου θα προκληθεί νέα επιβάρυνση για μισθωτούς και συνταξιούχους, έως και 650 ευρώ ετησίως.
Η πολιτική λιτότητας 2010 – 2015
Το μέγεθος των απωλειών που υπέστησαν τα εισοδήματα εκατομμυρίων νοικοκυριών από το 2009 έως το 2015, εξαιτίας της υπερφορολόγησης των εισοδημάτων, των περιουσιών και των καθημερινών συναλλαγών τους αλλά και των περικοπών σε μισθούς, συντάξεις και κοινωνικά επιδόματα, αποκαλύπτει η σύγκριση των δεδομένων των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων, οι οποίες υποβλήθηκαν το 2016 (για το 2015) και το 2010 (για το 2009). Τα συμπεράσματα που προκύπτουν από τη σύγκριση αυτή δείχνουν ότι, εξαιτίας της εφαρμογής της δημοσιονομικής πολιτικής των μνημονίων, μέσα στο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από το 2009 έως και το 2015, τα ετήσια εισοδήματα 1.286.595 οικογενειών και αγάμων φορολογουμένων υποχώρησαν κάτω από το όριο των 10.000 ευρώ και ο αριθμός των νοικοκυριών που δηλώνουν κάτω από το όριο αυτό αυξήθηκε κατά 56,2%.
Επιπλέον σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, την περίοδο 2009-2015 εξανεμίστηκαν φορολογητέα εισοδήματα συνολικού ύψους 18,54 δισ. ευρώ, ενώ το μέσο ετήσιο φορολογούμενο εισόδημα κάθε ελληνικού νοικοκυριού συρρικνώθηκε κατά 25%, από 17.652,65 σε 13.254,36 ευρώ.
Θα πρέπει μάλιστα να αναφερθεί ότι τη μεγαλύτερη συρρίκνωση εισοδημάτων γνώρισαν οι μισθωτοί, των οποίων το μέσο ετήσιο φορολογούμενο εισόδημα μειώθηκε κατά 23,51%, από 19.862,76 ευρώ το 2009 σε 15.192,84 ευρώ το 2015. Σημαντικές εισοδηματικές απώλειες υπέστησαν την ίδια περίοδο και οι συνταξιούχοι, των οποίων το μέσο ετήσιο φορολογούμενο εισόδημα υποχώρησε κατά 18,44%, από τα 16.555,44 ευρώ το 2009 στα 13.502,87 ευρώ το 2015.
Και η λιτότητα διαρκείας 2015 – 2018
Το μίγμα δημοσιονομικής πολιτικής – λιτότητας έπληξε και τα επόμενα χρόνια το σύνολο των μισθωτών, συνταξιούχων, ιδιοκτητών ακινήτων, ελευθέρων επαγγελματιών, αλλά και τους αγρότες.
Είναι αξιοσημείωτο ότι περίοδο 2015 – 2018 (δηλώσεις 2017) οι συνολικές φορολογικές επιβαρύνσεις ήταν υπέρμετρες, αφού το 2015 τα βάρη ανήλθαν περίπου στα 64 δισ. ευρώ, το 2016 στα 65,7 δισ. ευρώ και το 2017 στα περίπου 67,9 δισ. ευρώ. Επιβαρύνσεις που προήλθαν φυσικά από τη «φοροκαταιγίδα» που έπληξε όλους τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς και η οποία, μεταξύ άλλων, περιλάμβανε:
1. Αναμόρφωση Κώδικα ΦΠΑ 2,2 δισ. ευρώ.
2. Αναμόρφωση συντελεστών στην ειδική εισφορά αλληλεγγύης 390 εκατ. ευρώ.
3. Αύξηση συντελεστών στο φόρο πολυτελούς διαβίωσης 50,6 εκατ. ευρώ.
4. Αύξηση συντελεστών στον φόρο ασφαλίστρων 106 εκατ. ευρώ.
5. Τροποποιήσεις στους νόμους των ρυθμίσεων οφειλών προς το Δημόσιο 12,9 εκατ. ευρώ.
6. Κατάργηση απαλλαγών πληρωμής ΕΝΦΙΑ 20 εκατ. ευρώ.
7. Αύξηση της προκαταβολής φόρου εισοδήματος στους ελεύθερους επαγγελματίες 80,5 εκατ. ευρώ.
8. Αύξηση της προκαταβολής φόρου εισοδήματος στους αγρότες 36 εκατ. ευρώ.
9. Κατάργηση έκπτωσης εφάπαξ πληρωμής φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων 14,1 εκατ. ευρώ.
10. Κατάργηση έκπτωσης εφάπαξ πληρωμής φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων 14,5 εκατ. ευρώ.
11. Κατάργηση επιστροφής του ΕΦΚ στο πετρέλαιο στους αγρότες 13 εκατ. ευρώ.
12. Επιβολή φόρου επί των τηλεοπτικών διαφημίσεων 103 εκατ. ευρώ.
13. Αντιμετώπιση φαινομένου ανασφάλιστων οχημάτων 5 εκατ. ευρώ.
14. Αύξηση των συντελεστών φορολόγησης εισοδήματος από ενοίκια 200 εκατ. ευρώ.
15. Επέκταση της συμμετοχής του Ελληνικού Δημοσίου στο 30% των κερδών του ΟΠΑΠ ΟΠΑΠ και στα κέρδη από παιχνιδομηχανές (VLT’s) 226,8 εκατ. ευρώ.
16. Μείωση του αφορολόγητου ορίου 988 εκατ. ευρώ.
17. Νέα κλίμακα εισφορά αλληλεγγύης και μονιμοποίησή της 736 εκατ. ευρώ.
18. Αύξηση συντελεστή ΦΠΑ από 23% σε 24% 437 εκατ. ευρώ.
19. Αναμόρφωση φορολογίας οχημάτων 30 εκατ. ευρώ.
20. Αύξηση φόρων στα καύσιμα 422 εκατ. ευρώ.
21. Τέλος στη συνδρομητική τηλεόραση 25 εκατ. ευρώ.
22. Τέλος συνδρομητών σταθερής τηλεφωνίας-ίντερνετ 54,2 εκατ. ευρώ.
23. Αύξηση φόρου στην μπίρα 62 εκατ. ευρώ.
24. Αύξηση φόρου σε ποτά και καπνό 142 εκατ. ευρώ.
25. Φόρος στον καφέ 62 εκατ. ευρώ.
Λουκέτα και ανεργία
Εκτός όμως από τα φυσικά πρόσωπα και οι επιχειρήσεις επλήγησαν από τη «φωτιά» των μνημονίων.
Είναι αξιοσημείωτο ότι με βάση τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών το 2015 ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων που βεβαιώθηκε ανήλθε στα 3,56 δισ. ευρώ, το 2016 στα 3,95 δισ. ευρώ και το 2017 στα 4,82 δισ. ευρώ.
Τα ανωτέρω ποσά επέτειναν, όπως ήταν φυσικό, την ασφυξία στην αγορά, καθώς δεν ήταν λίγες οι επιχειρήσεις που δεν άντεξαν και εκατοντάδες, λόγω της μείωσης της κατανάλωσης αλλά και από την επιπλέον φορολογική επιβάρυνση, έβαλαν λουκέτο και αύξησαν έτσι τον δείκτη της ανεργίας.
Η υπερφορολόγηση των τελευταίων ετών έπληξε φυσικά και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, ενώ έχει δημιουργήσει ισχυρό ανάχωμα για την προσέλκυση επενδύσεων που τόσο ανάγκη έχει την περίοδο αυτή η οικονομία προκειμένου να βγει από το τούνελ της κρίσης και να σταθεί όρθια στο έντονα ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον μετά την έξοδο από τα μνημόνια. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι σημαντικότερες ανατροπές που ήρθαν τα τελευταία χρόνια στη φορολόγηση των επιχειρήσεων, μεταξύ άλλων, είναι οι εξής:
* Αυξήθηκε ο φορολογικός συντελεστής των επιχειρηματικών κερδών από το 26% στο 29%.
* Αυξήθηκε η προκαταβολή φόρου για όλους τους επαγγελματίες και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις από το 55% στο 100%.
* Αυξήθηκε ο συντελεστής φορολόγησης των μερισμάτων από το 10% στο 15%.
* Αυξήθηκε από 5 τοις χιλίοις σε 5,5 τοις χιλίοις ο συμπληρωματικός ΕΝΦΙΑ για τα νομικά πρόσωπα.
* Αυξήθηκε το φορολογούμενο εισόδημα ως παροχή σε είδος για την παροχή εταιρικών Ι.Χ. από τις επιχειρήσεις στους εργαζομένους τους. Το εισόδημα υπολογίζεται σε ποσοστό 80%, αντί για 30% που ίσχυε, επί του κόστους συντήρησης που εγγράφουν ως δαπάνη οι επιχειρήσεις στα βιβλία τους.
