του Κωστή Πλάντζου
«Δηλώστε, πληρώστε και γλιτώστε» είναι η νέα τάση στις εφορίες. Και καθώς έληξε πλέον η ρύθμιση για την οικειοθελή αποκάλυψη αδήλωτων εισοδημάτων, το σύστημα άλλαξε και το υπουργείο Οικονομικών άνοιξε άλλο παράθυρο για όσους είναι πρόθυμοι να πληρώσουν.
Μετά και τις δικαστικές αποφάσεις που έκριναν άκυρους τους αναδρομικούς φορολογικούς ελέγχους που σέρνονταν χωρίς αποτέλεσμα για πάνω και από μία δεκαετία, η Εφορία επικεντρώνει πλέον το ενδιαφέρον της σε «ζωντανές» υποθέσεις της τελευταίας πενταετίας που δεν έχουν παραγραφεί. Για να τελειώνει με το παρελθόν αλλά -κυρίως- για να επιταχύνει τους τρέχοντες ελέγχους ώστε να μη συσσωρεύονται όπως γινόταν πριν και οι υποθέσεις να κινδυνεύουν να παραγραφούν ξανά λόγω παρέλευσης πενταετίας, το υπουργείο Οικονομικών προσφέρει εκπτώσεις και μειώσεις στα πρόστιμα για τους φορολογουμένους, ακόμα κι αν έχει ήδη ξεκινήσει έλεγχος σε βάρος τους. Αρκεί οι ελεγχόμενοι να «συνθηκολογήσουν» και να δηλώσουν από μόνοι τους όσα είχαν παραλείψει, ώστε να κλείσει ο έλεγχος πιο γρήγορα και να ξεκινήσουν άλλοι – ενώ και οι ίδιοι οι ελεγχόμενοι θα έχουν γλιτώσει τα χειρότερα.
Κόβονται τα πρόστιμα
Δύο νόμοι που ψήφισε η Βουλή πριν από μισό χρόνο (ο ν.4509 τον Δεκέμβριο του 2017 και ο ν.4512 τον Ιανουάριο του 2018) δίνουν πλέον μια τελευταία ευκαιρία να υποβάλει διορθωτική δήλωση ο ελεγχόμενος, προτού εκδοθεί οριστικό πρόστιμο. Επιπλέον, καθώς έχουν μειωθεί τα πρόστιμα για φορολογικές παραβάσεις, ακόμα για ελέγχους του παρελθόντος υπερισχύει η ελαφρύτερη ποινή που ισχύει σήμερα, εφόσον δεν έχουν ακόμα οριστικοποιηθεί.
Στην πράξη, με τις διατάξεις αυτές και τις αποφάσεις του ΣτΕ δικαιώνονται όσοι φορολογούμενοι προσφεύγουν στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ) της ΑΑΔΕ, για να μειώσουν πρόστιμα που τους επιβάλλει η Εφορία.
Προ μηνός, για παράδειγμα, η ΔΕΔ Θεσσαλονίκης μείωσε το πρόστιμο ομόρρυθμου εταίρου επιχείρησης που προσέφυγε κατά οριστικής πράξης διορθωτικού προσδιορισμού ΦΠΑ του 2011. Για διαφορά φόρου 311.188 ευρώ το πρόστιμο του ελέγχου ήταν 373.425 ευρώ, αλλά η ΔΕΔ το κατέβασε σε 278.264 ευρώ (δηλαδή κατά 95.161 ευρώ ή -25,5%). Και αυτό γιατί το άρθρο 49 του ν.4509/2017 ορίζει πλέον μικρότερο πρόστιμο «εφόσον αυτό συνεπάγεται επιεικέστερη μεταχείριση του φορολογουμένου». Το ίδιο λένε και οι αποφάσεις του ΣτΕ που δημοσιεύθηκαν προ ημερών.
Τελευταία ευκαιρία για τροποποιητικές
Αλλά και μετά την έκδοση οριστικής πράξης διορθωτικού προσδιορισμού φόρου, αν δεν έχει κοινοποιηθεί τελεσίδικα στον ελεγχόμενο, οι φορολογούμενοι έχουν μία ακόμα ευκαιρία να γλιτώσουν, λίγο προτού έρθουν αντιμέτωποι με τη λυπητερή.
Μπούσουλας γι’ αυτό είναι η ΠΟΛ 1119/2018 που υπεγράφη πριν από έναν μήνα από τον διοικητή της ΑΑΔΕ, Γιώργο Πιτσιλή, με την οποία ενεργοποιείται -έξι μήνες μετά την ψήφισή του- διάταξη ενός νέου νόμου (ν.4512/2018). Με αυτή παρέχεται η δυνατότητα υποβολής εκπρόθεσμης δήλωσης, αρχικής ή τροποποιητικής, χρεωστικής, πιστωτικής ή μηδενικής, και μετά την έκδοση της εντολής ελέγχου και μέχρι την κοινοποίηση του προσωρινού προσδιορισμού του φόρου, με διαφορετικές κυρώσεις, ανάλογα με τον χρόνο υποβολής της δήλωσης. Το μέτρο ισχύει και αναδρομικά για δηλώσεις που υποβάλλονται από την ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου, δηλαδή από 17/1/2018 και μετά.
Τι σημαίνει αυτό στην πράξη;
Για ένα μικρό παράπτωμα, το όφελος είναι περιορισμένο, αλλά όχι ασήμαντο: για παράδειγμα, έστω ότι κάποιος υπέβαλε εμπρόθεσμα δήλωση φόρου κληρονομιάς τον Σεπτέμβριο του 2012, από την οποία προέκυπτε κύριος φόρος 1.000 ευρώ. Εξι χρόνια μετά -και αφού του κοινοποιήθηκε εντολή ελέγχου- ο φορολογούμενος προβαίνει σήμερα σε εκπρόθεσμη τροποποιητική δήλωση φόρου κληρονομιάς, με βάση την οποία προκύπτει φόρος 1.200 ευρώ. Γι’ αυτά τα 200 ευρώ θα πρέπει να πληρώσει πρόστιμο.
Με βάση όσα ίσχυαν το 2012, θα έπρεπε να πληρώσει πρόστιμο με πλαφόν 60%, δηλαδή 200 x 60% = 120 ευρώ. Με βάση τα πρόστιμα που ισχύουν σήμερα, προκύπτει πρόστιμο 75,40 ευρώ. Συνεπώς θα επιβληθεί το πρόστιμο των 75,40 ευρώ ως επιεικέστερο, δηλαδή 44,60 ευρώ λιγότερα ή -37%.
Επιπλέον, υπάρχει και μία ακόμη δυνατότητα: εφόσον η νέα οφειλή αυτή εξοφληθεί εντός 30 ημερών από τον προσδιορισμό του φόρου, το πρόστιμο θα περιοριστεί στο 60%. Δηλαδή αντί 75,40 ευρώ θα μειωθεί στα 45,24 ευρώ. Ετσι το πρόστιμο κουρεύεται συνολικά κατά 74,76 ευρώ ή -62%.
Σε άλλες περιπτώσεις. όμως, το όφελος μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερο. Οπως:
Παράδειγμα 1
Ατομική επιχείρηση δέχεται έλεγχο της Εφορίας τον Ιούλιο του 2018 για τα κέρδη του 2015. Αμεσα (προτού της κοινοποιηθεί ο προσωρινός διορθωτικός προσδιορισμός φόρου) η εταιρεία υποβάλλει εκπρόθεσμη αρχική δήλωση φόρου εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2015.
Από τη συγκεκριμένη δήλωση προκύπτει φόρος για καταβολή 50.000 ευρώ. Στην περίπτωση αυτή επιβάλλεται το μειωμένο πρόστιμο 25.000 ευρώ (50.000 ευρώ x 50%). Αν πληρωθεί άμεσα το 60% (15.000 ευρώ) μέσα στον Αύγουστο και εντός 30 ημερών από την υποβολή της δήλωσης, το υπόλοιπο 40% του προστίμου (10.000 ευρώ) διαγράφεται.
Αν η εκπρόθεσμη αρχική δήλωση είχε υποβληθεί προτού κοινοποιηθεί στον φορολογούμενο η εντολή ελέγχου, τότε θα επιβαλλόταν πρόστιμο μόλις 250 ευρώ.
Παράδειγμα 2
Κοινοποιείται σήμερα εντολή ελέγχου για φορολογία εισοδήματος σε μισθωτό για το φορολογικό έτος 2015. Τότε είχε πληρώσει φόρο 3.000 ευρώ για τα εισοδήματα που δήλωσε.
Αμεσα, προτού τελειώσει ο έλεγχος και του κοινοποιηθεί ο προσωρινός διορθωτικός προσδιορισμός φόρου, ο ελεγχόμενος υποβάλλει εκπρόθεσμη τροποποιητική δήλωση και εκδίδεται πράξη διοικητικού προσδιορισμού του φόρου, από την οποία προκύπτει να πληρώσει φόρο 10.000 ευρώ, δηλαδή 7.000 ευρώ παραπάνω.
Στην περίπτωση αυτή επιβάλλεται πρόστιμο 3.500 ευρώ (7.000 ευρώ x 50%) επειδή η διαφορά φόρου που προκύπτει με την τροποποιητική δήλωση ξεπερνά το 50% του φόρου που είχε προκύψει με βάση την αρχική δήλωση. Εφόσον ο φορολογούμενος εξοφλήσει μέσα σε 30 ημέρες την οφειλή (δηλαδή φόρο 7.000 ευρώ και το 60% του προστίμου των 3.500 ευρώ), τότε θα δώσει 9.100 ευρώ συνολικά (7.000 + 2.100 ευρώ) αλλά το υπόλοιπο 40% του προστίμου (δηλαδή 1.400 ευρώ) διαγράφεται.
Ωστόσο, εάν η εκπρόθεσμη τροποποιητική δήλωση είχε υποβληθεί προτού του κοινοποιηθεί εντολή ελέγχου, τότε θα επιβαλλόταν πρόστιμο 100 ευρώ, μαζί με τα 7.000 ευρώ και τους τόκους καθυστέρησης.
