Η δέσμευση για συνέχεια και ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων με την ολοκλήρωση του μνημονίου, δεν αποτελεί δέσμευση μόνο για το δημοσιονομικό τομέα ή την κοινωνική πρόνοια και το τραπεζικό σύστημα. Οι δεσμεύσεις εκτείνονται και σε μια σειρά από άλλους τομείς, όπου υπάρχουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις για ολοκλήρωση μεταρρυθμίσεων, με χαρακτηριστικό το παράδειγμα της ενέργειας. Άλλωστε το φτωχό track record και η μέχρι στιγμής αποτυχία ως προς το στόχο για άνοιγμα της αγοράς ενέργειας, οδηγεί σε στενή μεταμνημονιακή εποπτεία των μεταρρυθμίσεων που έχουν συμφωνηθεί με τους θεσμούς.
Σύμφωνα με τον ESM η ολοκλήρωση του προγράμματος ενεργοποιεί το μηχανισμό ενισχυμένης εποπτείας, που μεταφράζεται σε τριμηνιαίες εκθέσεις οι οποίες θα περιλαμβάνουν αξιολογήσεις για την πορεία της Ελλάδας ως την οικονομική, δημοσιονομική και χρηματοοικονομική κατάσταση, αλλά και για την υλοποίηση των δεσμεύσεων πολιτικής που χρονικά εκτείνονται πέραν της λήξης του προγράμματος.
Ποιες είναι αυτές για τον ενεργειακό τομέα;
Ο μηχανισμός ενισχυμένης εποπτείας περιλαμβάνει υποχρεώσεις και αξιολόγηση για όλες τις συμφωνημένες μεταρρυθμίσεις και δεσμεύσεις πολιτικής που υπερβαίνουν χρονικά το πρόγραμμα που λήγει, όπως για παράδειγμα στον ενεργειακό τομέα, η σταδιακή κατάργηση της χρέωσης προμηθευτή και η υποβολή του νέου μηχανισμού επάρκειας κλπ.
Ωστόσο, όπως σημειώνουν κυβερνητικές πηγές, ως προς τα ενεργειακά, τρεις δεσμεύσεις μεταρρυθμίσεων θεωρούνται ως μείζονες. Και για αυτό το λόγο η μη τήρησή τους, προσθέτουν οι ίδιες πηγές θα συνεπάγεται επιπτώσεις στη συμφωνία για το χρέος. Τα θέματα αυτά σχετίζονται άμεσα με τη βασική προτεραιότητα για άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού και αφορούν:
Πρώτον, στην ολοκλήρωση της λιγνιτικής αποεπένδυσης της ΔΕΗ και τήρηση όλων των ενδιάμεσων χρονικών οροσήμων μέχρι και το οικονομικό κλείσιμο των συναλλαγών. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τον Οκτώβριο θα πρέπει να υποβληθούν οι δεσμευτικές προσφορές των ενδιαφερόμενων σχημάτων και στη συνέχεια θα πρέπει να γίνει η επιλογή των επενδυτών και να ανακηρυχθούν οι προτιμητέοι μέχρι το τέλος του έτους ώστε η πώληση να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2019
Δεύτερον η εφαρμογή του νέου μοντέλου λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρισμού (target model). Παρά το γεγονός ότι κατά καιρούς έχουν εκφραστεί ανησυχίες περί καθυστερήσεων, για τους θεσμούς η μοναδική ημερομηνία για την εφαρμογή του νέου μοντέλου είναι ο Απρίλιος του 2019. Τότε θα πρέπει να ξεκινήσει και η σύζευξη της ελληνικής με τις αγορές της Ιταλίας και της Βουλγαρίας.
Τρίτον δημοπρασίες ΝΟΜΕ. Οι δημοπρασίες αναμένεται να συνεχιστούν μέχρι το τέλος του 2019 και το μέλλον τους θα εξεταστεί στα τέλη της επόμενης χρονιάς, αφού προηγουμένως υπάρξει μια πρώτη αποτίμηση της λειτουργίας του νέου μοντέλου λειτουργίας της αγοράς και των νέων επιμέρους αγορών που θεσμοθετούνται. Στο τέλος της επόμενης χρονιάς, δηλαδή θα γίνει αξιολόγηση της κατάστασης στη λιανική αγορά του ρεύματος και θα αναζητηθεί ένα συγκεκριμένο σχήμα προκειμένου να διατηρηθούν οι συνθήκες ανταγωνισμού που δημιουργήθηκαν από τις δημοπρασίες προς όφελος των καταναλωτών.
Στο πλαίσιο αυτό, η μετάθεση της έναρξης λειτουργίας του target model, πχ για το καλοκαίρι του 2019 ή η σύζευξη της ελληνικής αγοράς με τις γειτονικές από το 2020, θα θεωρηθεί ως αστοχία.
Υπενθυμίζεται εξάλλου ότι εκτός από τις μεταρρυθμίσεις και τα θέματα που αφορούν στη λειτουργία των αγορών, για τον ενεργειακό τομέα έχει επίσης συμφωνηθεί νέο ρητό χρονοδιάγραμμα και για τον τομέα των αποκρατικοποιήσεων. Αυτό προβλέπει το οικονομικό κλείσιμο της συναλλαγής για το ΔΕΣΦΑ και την έναρξη του διαγωνισμού για το εμπορικό κομμάτι της ΔΕΠΑ εντός του 2018, την ολοκλήρωση της πώλησης των ΕΛΠΕ στο πρώτο μισό του 2019 και την αποκρατικοποίηση της ΔΕΗ μέχρι το 2021. Τέλος το πρόγραμμα των ενεργειακών αποκρατικοποιήσεων περιλαμβάνει ακόμη και την παραχώρηση της υπόγειας αποθήκης φυσικού στη Ν. Καβάλα, για την οποία ήδη έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες πρόσληψης συμβούλων από το ΤΑΙΠΕΔ.
