Νέοι κανόνες στην ΕΕ και “προληπτικά μέτρα” από τους παρόχους προκειμένου να αποφεύγεται η διάδοση τρομοκρατικού περιεχομένου
Η κατάσταση της Ένωσης το 2018: η Επιτροπή προτείνει νέους κανόνες για την αφαίρεση τρομοκρατικού περιεχομένου από το διαδίκτυο
Στην ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης το 2018 ο πρόεδρος Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ανακοίνωσε νέους κανόνες για την αφαίρεση τρομοκρατικού περιεχομένου από το διαδίκτυο εντός μίας ώρας.
Οι νέοι κανόνες παρουσιάζονται μία εβδομάδα πριν από την άτυπη σύνοδο του Σάλτσμπουργκ, όπου οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται να συζητήσουν θέματα ασφάλειας.
Κάθε διαδικτυακή πλατφόρμα που επιθυμεί να προσφέρει τις υπηρεσίες της στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα υπόκειται σε σαφείς κανόνες προκειμένου να αποφεύγεται η κατάχρηση των υπηρεσιών της για τη διάδοση τρομοκρατικού περιεχομένου.
Θα πρέπει επίσης να θεσπιστούν ισχυρές ασφαλιστικές δικλείδες για την προστασία της ελευθερίας του λόγου στο διαδίκτυο και για να διασφαλιστεί ότι διώκεται μόνο το τρομοκρατικό περιεχόμενο.
Το τρομοκρατικό περιεχόμενο συνεχίζει να υφίσταται και να κυκλοφορεί στο διαδίκτυο, αποτελώντας έναν πολύ υπαρκτό κίνδυνο για την ευρωπαϊκή κοινωνία. Μόνο τον Ιανουάριο του 2018, διαδόθηκαν στο διαδίκτυο σχεδόν 700 νέες επίσημες προπαγανδιστικές δημοσιεύσεις του Da’esh.
Η Επιτροπή ήδη εργάζεται σε εθελοντική βάση με διάφορους βασικούς ενδιαφερομένους, όπως διαδικτυακές πλατφόρμες, κράτη μέλη και την Ευρωπόλ, στο πλαίσιο του φόρουμ της ΕΕ για το διαδίκτυο, προκειμένου να περιορίσει την παρουσία του τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο. Τον Μάρτιο, η Επιτροπή συνέστησε στις επιχειρήσεις και τα κράτη μέλη να λάβουν σειρά μέτρων για να προαγάγουν περαιτέρω το έργο αυτό.
Παρότι οι προσπάθειες αυτές έχουν αποφέρει θετικά αποτελέσματα, η συνολική πρόοδος δεν ήταν επαρκής.
Οι νέοι κανόνες που προτείνει η Επιτροπή θα διασφαλίσουν την ταχεία αφαίρεση του τρομοκρατικού περιεχομένου από το διαδίκτυο. Τα βασικά χαρακτηριστικά των νέων κανόνων είναι τα εξής:
- ο κανόνας της μίας ώρας: λόγω της ταχύτητας της εξάπλωσής του, το τρομοκρατικό περιεχόμενο είναι πλέον ζημιογόνο κατά τις πρώτες ώρες μετά την εμφάνισή του στο διαδίκτυο. Για τον λόγο αυτόν η Επιτροπή προτείνει μια νομικά δεσμευτική προθεσμία της μίας ώρας εντός της οποίας πρέπει να αφαιρείται το περιεχόμενο κατόπιν απόφασης αφαίρεσής του από τις αρμόδιες εθνικές αρχές·
- σαφής ορισμός του τρομοκρατικού περιεχομένου, ως υλικού που υποκινεί ή υποστηρίζει τη διάπραξη τρομοκρατικών εγκλημάτων, προωθεί τις δραστηριότητες τρομοκρατικής ομάδας ή παρέχει οδηγίες σχετικά με τεχνικές διάπραξης τρομοκρατικών πράξεων·
- καθήκον επιμέλειας κάθε πλατφόρμας να διασφαλίζει ότι δεν χρησιμοποιείται καταχρηστικά για τη διάδοση του τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο. Ανάλογα με τον κίνδυνο διάδοσης τρομοκρατικού περιεχομένου μέσω των πλατφορμών τους, οι πάροχοι υπηρεσιών θα πρέπει να λαμβάνουν προδραστικά μέτρα, όπως είναι η χρήση νέων εργαλείων, για να προστατεύσουν καλύτερα τις πλατφόρμες και τους χρήστες τους από την κατάχρηση αυτή·
- ενισχυμένη συνεργασία: η πρόταση θεσπίζει ένα πλαίσιο για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των παρόχων υπηρεσιών φιλοξενίας, των κρατών μελών και της Ευρωπόλ. Οι πάροχοι υπηρεσιών και τα κράτη μέλη θα υποχρεούνται να ορίσουν σημεία επαφής προσβάσιμα ανά πάσα στιγμή, προκειμένου να διευκολυνθεί η παρακολούθηση των αποφάσεων αφαίρεσης και των αναφορών·
- ισχυρές διασφαλίσεις: οι πάροχοι περιεχομένου θα μπορούν να βασίζονται σε αποτελεσματικούς μηχανισμούς καταγγελίας, τους οποίους θα υποχρεούνται να θέσουν σε λειτουργία όλοι οι πάροχοι υπηρεσιών. Το περιεχόμενο που αφαιρείται αδικαιολόγητα, θα πρέπει να αποκαθίσταται το συντομότερο δυνατόν από τον πάροχο υπηρεσιών Οι εθνικές αρχές επίσης θα παρέχουν αποτελεσματικά ένδικα μέσα, ενώ οι πλατφόρμες και οι πάροχοι περιεχομένου θα έχουν το δικαίωμα να προσβάλλουν τις αποφάσεις αφαίρεσης. Οι πλατφόρμες που κάνουν χρήση αυτοματοποιημένων εργαλείων εντοπισμού θα πρέπει να προβλέπουν εποπτεία και επαλήθευση από ανθρώπους προκειμένου να αποφεύγονται οι εσφαλμένες αφαιρέσεις·
- ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας: οι πάροχοι υπηρεσιών και τα κράτη μέλη θα υποχρεούνται να υποβάλλουν ετήσιες εκθέσεις διαφάνειας σχετικά με τους τρόπους αντιμετώπισης του τρομοκρατικού περιεχομένου, καθώς και τακτικές αναφορές σχετικά με τα λαμβανόμενα προδραστικά μέτρα, ώστε να διασφαλίζονται η διαφάνεια και η εποπτεία·
- ισχυρές και αποτρεπτικές οικονομικές κυρώσεις: τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές κυρώσεις για τη μη συμμόρφωση με αποφάσεις αφαίρεσης τρομοκρατικού περιεχομένου από το διαδίκτυο. Σε περίπτωση συστηματικής μη αφαίρεσης τέτοιου περιεχομένου παρά την έκδοση αποφάσεων αφαίρεσης, ο πάροχος υπηρεσιών ενδέχεται να αντιμετωπίσει χρηματικές ποινές ύψους έως και 4 % του συνολικού κύκλου εργασιών του κατά το τελευταίο οικονομικό έτος·
Ιστορικό
Στην ανακοίνωση του Σεπτεμβρίου του 2017, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέλαβε τη δέσμευση να παρακολουθεί την πρόοδο που σημειώνεται στην αντιμετώπιση του παράνομου διαδικτυακού περιεχομένου και να αξιολογεί κατά πόσον απαιτούνται πρόσθετα μέτρα για να διασφαλιστούν ο ταχύς εντοπισμός και η αφαίρεση του παράνομου διαδικτυακού περιεχομένου, συμπεριλαμβανομένης της ενδεχόμενης λήψης νομοθετικών μέτρων για τη συμπλήρωση του υφιστάμενου κανονιστικού πλαισίου.
Στη συνέχεια, τον Μάρτιο του 2018, η Επιτροπή συνέστησε σειρά επιχειρησιακών μέτρων που θα έπρεπε να ληφθούν από τις επιχειρήσεις και από τα κράτη μέλη για να προαχθεί περαιτέρω το έργο αυτό. Οι συστάσεις ισχύουν για όλες τις μορφές παράνομου περιεχομένου, με ιδιαίτερη έμφαση στην τρομοκρατική προπαγάνδα.
Για την καταπολέμηση άλλων μορφών παράνομου περιεχομένου, όπως η παράνομη ρητορική μίσους στο διαδίκτυο, οι μεγάλες εταιρείες του διαδικτύου (Facebook, Microsoft, Twitter, YouTube, στο Google +, Instagram, Snapchat Dailymotion) έχουν συνυπογράψει τον κώδικα δεοντολογίας. Οι εταιρείες έχουν δεσμευτεί να αξιολογούν και, εάν χρειάζεται, να αφαιρούν άμεσα (οι περισσότερες εντός 24 ωρών) το παράνομο ξενοφοβικό και ρατσιστικό περιεχόμενο, να βοηθούν τους χρήστες να επισημαίνουν την παράνομη ρητορική μίσους, και να βελτιώσουν τη στήριξη της κοινωνίας των πολιτών και τον συντονισμό με τις εθνικές αρχές.
Τον Ιούνιο του 2018, στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, οι ηγέτες της ΕΕ επικρότησαν την πρόθεση της Επιτροπής να παρουσιάσει νομοθετική πρόταση για τη βελτίωση του εντοπισμού και της απομάκρυνσης περιεχομένου που υποκινεί το μίσος και υποκινεί στη διάπραξη τρομοκρατικών πράξεων.
Ο επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας, Δημήτρης Αβραμόπουλος, δήλωσε σχετικά: «Η τρομοκρατική προπαγάνδα, εντός ή εκτός διαδικτύου, δεν έχει θέση στις κοινωνίες μας. Έχουμε ήδη σημειώσει σημαντική πρόοδο στην απομάκρυνση του τρομοκρατικού περιεχομένου από το διαδίκτυο μέσω της εθελοντικής συνεργασίας μας στο πλαίσιο του φόρουμ της ΕΕ για το διαδίκτυο. Ωστόσο, εάν θέλουμε να διατηρήσουμε το προβάδισμά μας, θα πρέπει να ενεργήσουμε με μεγαλύτερη ταχύτητα και αποτελεσματικότητα σε ολόκληρη την ΕΕ. Πολλές από τις πρόσφατες επιθέσεις που σημειώθηκαν στην ΕΕ κατέδειξαν τον τρόπο με τον οποίο οι τρομοκράτες χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για να διαδώσουν τα μηνύματά τους. Σήμερα λέμε “φτάνει πια” στην κατάχρηση του διαδικτύου.»
Ο επίτροπος για την Ένωση Ασφάλειας Τζούλιαν Κινγκ δήλωσε τα εξής: «Εάν κάποιος διανείμει φυλλάδια που υποκινούν στην τρομοκρατία στον δρόμο, δεν πρόκειται να μείνει ατιμώρητος. Το ίδιο θα πρέπει να ισχύει και για το διαδίκτυο. Χάρη σε εθελοντικές προσπάθειες, έχουμε σημειώσει πρόοδο στην αφαίρεση τρομοκρατικού περιεχομένου από το διαδίκτυο, αυτό όμως δεν αρκεί. Πρέπει να αποτρέπουμε την αναφόρτωση του τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο και, όπου αυτό εμφανίζεται, πρέπει να εξασφαλίζουμε την απομάκρυνσή του το συντομότερο δυνατό, πριν προλάβει να προξενήσει σοβαρή ζημιά»
Η επίτροπος Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας, κ. Μαρίγια Γκαμπριέλ, δήλωσε τα εξής: «Ο παρών κανονισμός αποτελεί απάντηση στις ανησυχίες των πολιτών. Προτείνουμε συγκεκριμένους κανόνες για το τρομοκρατικό περιεχόμενο, το οποίο είναι ιδιαίτερα ζημιογόνο για την ασφάλειά μας και για την εμπιστοσύνη στα ψηφιακά μέσα. Ό,τι είναι παράνομο εκτός διαδικτύου είναι παράνομο και στο διαδίκτυο. Η ΕΕ εξακολουθεί να παραμένει προσηλωμένη στη δημιουργία ενός ασφαλούς, ανθρωποκεντρικού διαδικτύου που βασίζεται στις αξίες μας.»
