Κανείς δεν έμεινε αλώβητος από την παγκόσμια πιστωτική ασφυξία, που πυροδότησε η κατάρρευση της Lehman Brothers πριν από δέκα χρόνια. Ενώ όμως αρκετοί από τους μεγάλους χαμένους έχουν σήμερα επιστρέψει σε προ κρίσεως εποχές ευημερίας, οι ευρωπαϊκές τράπεζες παλεύουν ακόμη να βρουν το δρόμο. Και κάπως έτσι έχουν φτάσει στο σημείο η κεφαλαιοποίηση των 48 μεγαλύτερων τραπεζών της ηπείρου να είναι ίση με εκείνη μίας και μόνο αμερικανικής εταιρείας… της Apple, σύμφωνα με υπολογισμούς του Bloomberg.
Ο ευρωπαϊκός χρηματοπιστωτικός τομέας έχει δει σε μία δεκαετία το ενεργητικό του να συρρικνώνεται και την κεφαλαιοποίησή του να ενισχύεται αισθητά. Ωστόσο έσοδα και κέρδη παραμένουν σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα. Το πλήγμα γίνεται καλύτερα αντιληπτό εάν επιχειρήσει κανείς μία σύγκριση με τον αμερικανικό χρηματοοικονομικό τομέα, που είναι και ο μεγάλος ανταγωνιστής.
Η συρρίκνωση
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής (Ιούνιος 2017) ανά την Ε.Ε. είναι καταγεγραμμένα περίπου 3.120 πιστωτικά ιδρύματα, εκ των οποίων μόλις 34 πολύ μεγάλα και 597 μεσαίου μεγέθους. Το συνολικό ενεργητικό τους διαμορφώνεται στα 33,2 τρισ. ευρώ. Το 2008- πριν το μεγάλο μπαμ- είχαμε 3.800 τραπεζικά ιδρύματα με ενεργητικό ύψους 46,328 τρισ. ευρώ. Εξ αυτών τα 27,415 τρισ. ευρώ ήταν ενεργητικό μόλις 38 μεγάλων τραπεζών.
Ο περιορισμός του μεγέθους ήταν καλοδεχούμενος από ρυθμιστικές αρχές και κυβερνήσεις, καθώς είχε αντιληπτό ότι η γιγάντωση είναι επικίνδυνη. Ωστόσο οι λιγότερες τράπεζες δεν μεταφράστηκαν σε ενισχυμένη κερδοφορία για τους παίχτες, που έμειναν στο παιχνίδι. Σύμφωνα με στοιχεία της Deutsche Bank, σήμερα τα έσοδα των 20 κορυφαίων τραπεζών της ηπείρου εξακολουθούν να είναι 23% χαμηλότερα σε σχέση με πριν από μία δεκαετία, στα 231 δισ. ευρώ.
Τα μαξιλάρια
Αν κάτι κέρδισαν οι ευρωπαϊκές τράπεζες από την κρίση, είναι το γεγονός πως σήμερα έχουν σίγουρα πολύ περισσότερα κεφάλαια στην άκρη προκειμένου να αντιμετωπίσουν ενδεχόμενες νέες αναταράξεις. Έχουν περιορίσει σημαντικά την έκθεσή τους σε κρατικό χρέος, πολλές από αυτές επέλεξαν να πουν αντίο στο όνειρο της Wall Street και τις ριψοκίνδυνες δραστηριότητες επενδυτικής τραπεζικής και στο σύνολό τους έχουν υποχρεωθεί να θωρακίσουν την κεφαλαιακή τους επάρκεια.
Η Deutsche Bank υπολογίζει ότι τα συνολικά κεφάλαια των 20 μεγαλύτερων ευρωπαϊκών τραπεζών από το 2007 έως και το 2017 αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 40%, σε 1,2 τρισ. ευρώ. Υπό την πίεση των ευρωπαϊκών ρυθμιστικών αρχών και των διεθνών κανόνων της Βασιλείας, οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν αυξήσει το δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας Common Equity Tier 1 (CET1- προηγουμένως γνωστός και ως Core Tier 1). Για τις 20 κορυφαίες της ηπείρου είναι κατά μέσο όρο στο 13,8%. Στα τέλη του 2007 ο δείκτης Tier 1 (αν και ευρύτερος σε σχέση με τον CET1) ήταν μόλις 8,2%.
Και η χρηματιστηριακή (απ)αξία
Οι επενδυτές δεν εντυπωσιάζονται από την προσπάθεια στο μέτωπο των κεφαλαίων. Θέλουν αποτελέσματα και στα κέρδη. Από τις νομικές περιπέτειες των τελευταίων ετών, έως τα μηδενικά επιτόκια και τα κόκκινα δάνεια κανένας παράγοντας δεν βοήθησε σε αυτή την κατεύθυνση. Δεν εκπλήσσει έτσι το γεγονός πως ο τραπεζικός δείκτης Stoxx Europe Βanks εξακολουθεί να είναι 41% χαμηλότερα σε σχέση με το Σεπτέμβριο του 2008. Την ίδια ώρα η κεφαλαιοποίηση του τραπεζικού κλάδου στον αμερικανικό δείκτη S&P 500 έχει σκαρφαλώσει στα 3,4 τρισ. δολάρια, με το σχετικό δείκτη να καταγράφει άνοδο της τάξης του 71% σε σχέσεη με πριν από δέκα χρόνια.
