Το ΙΚ προσπαθεί να εδραιωθεί στις φτωχές υποσαχάριες χώρες

Για μια στιγμή της Ιστορίας, το Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ) υπήρξε μια από τις πιο ισχυρές τρομοκρατικές ομάδες στον κόσμο. Στο ζενίθ της δύναμής του ήλεγχε μια περιοχή στη Μέση Ανατολή ίδια με το μέγεθος της Μεγάλης Βρετανίας, είχε έναν πληθυσμό 8.000.000 κατοίκων, έναν στρατό περίπου 100.000 μαχητών, 40.000 εκ των οποίων προέρχονται από χώρες της Ευρώπης.

Η ήττα του εν τούτοις ήταν τόσο δραματική όσο και η άνοδός του. Σήμερα έχει εκδιωχθεί από τα εδάφη του Ιράκ και της Συρίας, έχει χάσει όλους τους πόρους του και έναν μεγάλο αριθμό μαχητών του, όμως η ιδεολογία του ζει ακόμη και πλέον… βασιλεύει στην Αφρική.

Για περίπου έναν χρόνο μετά τις πρώτες  σημαντικές ήττες της, η τρομοκρατική οργάνωση είχε βρει καταφύγιο στην κατακερματισμένη Λιβύη και σύμφωνα με αναφορές επιχειρούσε να δημιουργήσει ένα δικό της κράτος, συνεχίζοντας μάλιστα τις συνήθεις πρακτικές, όπως αποκεφαλισμούς, όμως σύντομα οι τοπικές δυνάμεις με τη βοήθεια των Ηνωμένων Πολιτειών την εκδίωξαν από τη χώρα.

Σήμερα το ΙΚ επιχειρεί να διεισδύσει σε νέα εδάφη και ένοπλες ομάδες, όπως στη ζώνη του Σάχελ, το κομμάτι γης που εκτείνεται από τα δυτικά προς τα ανατολικά ακριβώς κάτω από την Υποσαχάρια Αφρική. Πρόκειται για μια περιοχή κατά κύριο λόγο μουσουλμανική, φτωχή, με εκτεταμένη κακοδιοίκηση. Διαθέτει λοιπόν τις τέλειες συνθήκες ώστε να αναπτυχθούν εξτρεμιστικές οργανώσεις, πολλές από τις οποίες δίνουν όρκο πίστης στο ΙΚ ή στην Αλ Κάιντα.

Οι πιο θανατηφόρες τρομοκρατικές επιθέσεις έχουν πραγματοποιηθεί στη Βορειοανατολική Νιγηρία, όπου η Μπόκο Χαράμ, που έχει ορκιστεί πίστη στο ΙΚ, προωθεί μια εκδοχή του Ισλάμ η οποία απαγορεύει στους μουσουλμάνους να συμμετέχουν σε δραστηριότητες που σχετίζονται με τις δυτικές κοινωνίες και τον δυτικό τρόπο ζωής. Το 2017 η οργάνωση χρησιμοποίησε 135 παιδιά ως βομβιστές αυτοκτονίας. Η ISWAP, μια φράξια της Μπόκο Χαράμ, είναι σήμερα η μεγαλύτερη θυγατρική ομάδα του ΙΚ και αποστολή της, όπως διατείνεται, είναι να δημιουργήσει το επόμενο Χαλιφάτο.

Η Νιγηρία είναι η πιο πολυπληθής χώρα στην Αφρική, με έκταση όσο η Γαλλία και η Γερμανία μαζί, και με τη μεγαλύτερη οικονομία. Σε περίπτωση που η χώρα έπεφτε στα χέρια των τζιχαντιστών, ένα μεγάλο μέρος της Δυτικής Αφρικής – περίπου έξι χώρες – θα έμπαινε σε σπιράλ αποσταθεροποίησης, προκαλώντας ταυτόχρονα μια ακόμα μεγαλύτερη προσφυγική κρίση προς την Ευρώπη.

Αν και η κυβέρνηση της Αμπούτζα επιμένει ότι η Μπόκο Χαράμ έχει χάσει τον πόλεμο, η τρομοκρατική ομάδα εν τούτοις συνεχίζει ακάθεκτη τη δράση της. Σύμφωνα δε με επίσημα στοιχεία που παραθέτει ο «Economist», ο αριθμός των βίαιων επεισοδίων που σχετίζονται με τζιχαντιστικές ομάδες στην ευρύτερη περιοχή έχει αυξηθεί κατά 300% από το 2010. Πολλές από αυτές ωφελήθηκαν από τον θάνατο του λίβυου ηγέτη Μουαμάρ Καντάφι, όταν δημιουργήθηκαν δίκτυα λαθρεμπορίου που έβγαλαν μαζικά όπλα έξω από τη διαλυμένη χώρα, τα οποία κατέληξαν στα χέρια τζιχαντιστών.

Στην Ανατολική Αφρική, η τρομοκρατική ομάδα Αλ Σαμπάμπ με έδρα τη Σομαλία υπόσχεται αφοσίωση στην Αλ Κάιντα και ελέγχει πολλές αγροτικές περιοχές, στις οποίες επιβάλλει μια σκληρή εκδοχή του νόμου της Σαρίας. Εκτιμάται ότι διαθέτει 9.000 μαχητές.

Οι δυτικές (ευρωπαϊκές κυρίως) δυνάμεις προσπαθούν να ελέγξουν αυτές τις τρομοκρατικές ομάδες, όπως η G5 Sahel, μια αντιτρομοκρατική συμμαχία με στρατεύματα από τη Μαυριτανία, το Μάλι, την Μπουρκίνα Φάσο, τον Νίγηρα και το Τσαντ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν επίσης στρατεύματα στην Αφρική – περίπου 7.500 στρατιώτες -, ωστόσο η κυβέρνηση Τραμπ θέλει να μειώσει τον αριθμό αυτόν, γεγονός που σημαίνει ότι η Ευρώπη θα επωμιστεί μεγαλύτερο βάρος.