Η κίνηση «Πρωτοβουλία για τα Δάση» με αφορμή την τραγωδία στην Ανατολική Αττική προτείνει μια δέσμη μέτρων για τον επανακαθορισμό του ρόλου του δασοπυροσβέστη με έμφαση στην πρόληψη των δασικών πυρκαγιών και όχι στην καταστολή – Τι λένε σε επιστολή τους προς τον πρωθυπουργό.
Την πλήρη αναδιοργάνωση του μηχανισμού δασοπυρόσβεσης με την επανίδρυση της Γενικής Γραμματείας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος και την εν γένει αποκατάσταση του ρόλου του δασικού υπαλλήλου στους ευαίσθητους τομείς πρόληψης και διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών, ζητούν μετ’ επιτάσεως οι δασολόγοι, μέλη της Κίνησης «Πρωτοβουλία για τα Δάση», η οποία συστάθηκε μετά την τραγωδία από την φωτιά, του Ιούλιο στην Ανατολική Αττική, και παρουσίασε τις προτάσεις της, την Τρίτη στην αίθουσα του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.
Πρόκειται για μια νέα προσπάθεια που ξεκίνησε από ομότιμους και τακτικούς καθηγητές δασικών πανεπιστημιακών και τεχνολογικών σχολών και τμημάτων, ερευνητές των δασικών ερευνητικών ινστιτούτων της Χώρας, νομικών, ελεύθερους επαγγελματίες και στελέχη της Διοίκησης, οι οποίοι στον εργασιακό τους βίο ή την επιστημονική τους αναφορά έχουν ασχοληθεί με την οργάνωση της δημόσιας διοίκησης, με το φυσικό περιβάλλον, με την οικολογία και τη δασική ανάπτυξη και προστασία.
Η δασική υπηρεσία δεν μπορεί να υπάρχει για να τυπώνει φυλλάδια
«Θωρούμε ότι οι προβλέψεις του νόμου του ’98 περί ανάθεσης της δασοπυρόσβεσης στο Πυροσβεστικό Σώμα δεν έγινε με τον σωστό τρόπο, αποξένωσε τις δασικές υπηρεσίες από τον φυσικό τους χώρο, και πρέπει να αλλάξει» ανέφερε ο πρόεδρος της Πρωτοβουλίας, δασολόγος-περιβαλλοντολόγος Νίκος Μπόκαρης και διευκρίνισε: «Δεν λέμε να αφαιρεθεί το αντικείμενο από την Πυροσβεστική, αλλά η δασική υπηρεσία δεν μπορεί πλέον να υπάρχει απλώς και μόνο για να τυπώνει φυλλάδια…».
Όπως εκτιμούν οι δασολόγοι, η οργάνωση του επιχειρησιακού σχεδιασμού στην Ελλάδα πρέπει να έχει ξεκάθαρο στόχο τη μείωση του αριθμού των δασικών πυρκαγιών, την άμεση επέμβαση στο δάσος πριν η φωτιά πάρει διαστάσεις και τον περιορισμό των ζημιών, είτε αυτές αφορούν δασικά συστήματα είτε ανθρώπινες περιουσίες και ζωές. «Αυτοί οι στόχοι» σημειώνουν τα μέλη της Πρωτοβουλίας «μπορούν να υπηρετηθούν μόνο από μία νέα προσέγγιση στον τρόπο διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών, που θα περιλαμβάνει την πλήρη αναδιοργάνωση του μηχανισμού δασοπυρόσβεσης και την αξιοποίηση όλων των συντελεστών πολιτικής προστασίας».
Κοινοποιώντας επιστολή με τις προτάσεις τους -υπογεγραμμένη από 500 επιστήμονες- την οποία απέστειλαν τον Αύγουστο στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλο, τον πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, και τους αρχηγούς των κομμάτων, οι επιστήμονες της Πρωτοβουλίας επαναλαμβάνουν τη βασική αρχή της οικολογίας των δασικών πυρκαγιών, σύμφωνα με την οποία οι δασικές πυρκαγιές σβήνουν μέσα στο δάσος πριν πάρουν διαστάσεις.
Ως εκ τούτου, υποβάλλουν σειρά προτάσεων, ανάμεσά τους την εκπόνηση προτύπων επιχειρησιακών σχεδίων πρόληψης και καταστολής δασικών πυρκαγιών, με κλίμακα οργάνωσης του μηχανισμού και ενεργειών του δασαρχείου. Για τούτο απαιτείται η άμεση ένταξη στα χρηματοδοτικά μέσα των υπουργείων Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
«Κάθε τραγικό γεγονός, όπως έχει διαπιστωθεί στην ανθρώπινη ιστορία, αποτελεί και ευκαιρία επαναπροσδιορισμού του ρόλου των αρμόδιων υπηρεσιών που εμπλέκονται με αυτό. Προφανώς μας ενδιαφέρει για το πως οι υπόλοιποι φορείς θα πράξουν, στις περιπτώσεις των δασικών πυρκαγιών, αλλά πρωτίστως ως δασολόγοι μας ενδιαφέρει για το τι θα πράξει η Δασική Υπηρεσία στο σύνολό της. Εν προκειμένω, δεν πρόκειται για μια ενιαία υπηρεσία αλλά για τρεις, την Κεντρική Γενική Διεύθυνση Δασών που ανήκει στο ΥΠΕΝ, τα Δασαρχεία που ανήκουν στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση και στην Δασική Έρευνα, που ανήκει στο ΥΠΑΑΤ. Για να μην αναφέρουμε εδώ για τις Διευθύνσεις Αναδασώσεων (όπου υπάρχουν), που ανήκουν με τη σειρά της στην Αποκεντρωμένη αλλά ως αυτοτελείς φορείς.
Η Δασική Υπηρεσία να ασχοληθεί ξανά με το φυσικό της αντικείμενο
Ο ρόλος της Δασικής Υπηρεσίας, όπως προκύπτει και από το θεσμικό πλαίσιο της χώρας, είναι η προστασία και η διαχείριση των χερσαίων δασικών οικοσυστημάτων, δημοσίων και μη. Δυστυχώς τα τελευταία 40 και πλέον έτη, η άλλοτε ακμαία Δασική Υπηρεσία, βρίσκεται σε μια πρωτοφανή υποχώρηση και σε ένα μαρασμό από άποψη κονδυλίων και προσωπικού. Αν και θεσμικά ο ρόλος της δεν έχει αποκαθηλωθεί, η εμπλοκή της σε πράξεις χαρακτηρισμού, έχει αφαιρέσει κάθε ικμάδα επιστημονικής και πρακτικής ενασχόλησης με τη διαχείριση των περιοχών που έχει στην ευθύνη της, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Είναι ευκαιρία λοιπόν να απεκδυθεί τον γραφειοκρατικό της ρόλο και να ασχοληθεί, σοβαρά πλέον, με το θεσμικό της ρόλο που αναφέρθηκε παραπάνω.» ανέφερε από την πλευρά του ο ερευνητής του Ινστιτούτου Μεσογειακών και Δασικών Οικοσυστημάτων, Γιώργος Καρέτσος.
Μόνο ένα δασαρχείο στη χώρα λειτουργεί όπως πρέπει
«Σήμερα, λειτουργούν ανά την Ελλάδα 102 δασαρχεία και από αυτά ένα μόνο, εκείνο της Πάρνηθας, λειτουργεί υποδειγματικά, εφαρμόζοντας τον πρότυπο σχεδιασμό με πρωτοβουλία και συνεργασία του Φορέα Διαχείρισης με το τοπικό δασαρχείο» τόνισε ο κ. Μπόκαρης, διευκρινίζοντας ότι η χρηματοδότηση του δασαρχείου προέρχεται από το καζίνο της Πάρνηθας.
Τα μέλη της Πρωτοβουλίας για τα Δάση ζητούν, κυρίως, την αναδιοργάνωση του δασικού τομέα και την επανασύνδεση των κεντρικών και περιφερειακών δασικών υπηρεσιών με το φυσικό αντικείμενό τους, την επανίδρυση της Γενικής Γραμματείας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος, την καθετοποίηση των περιφερειακών δασικών υπηρεσιών και την υπαγωγή τους σε ένα υπουργείο. Κάνουν, δε, λόγο για επανεξέταση του συστήματος πυροπροστασίας «από μηδενική βάση».
Αναλυτικά η πρωτοβουλία προτείνει:
1. Τη λήψη Κεντρικής Πολιτικής Απόφασης για την αναδιοργάνωση του Δασικού Τομέα και τη επανασύνδεση των Κεντρικών και Περιφερειακών Δασικών Υπηρεσιών με το φυσικό τους αντικείμενο (δασικά χερσαία οικοσυστήματα).
2. Την επανίδρυση της Γενικής Γραμματείας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος. (Προεδρικό Διάταγμα)
3. Την καθετοποίηση των Περιφερειακών Δασικών Υπηρεσιών και την υπαγωγή τους σε ένα Υπουργείο. (Με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλιστεί η επιχειρησιακή δυνατότητα τους, ενόψει της ενεργούς συμμετοχής τους και της άσκησης αρμοδιοτήτων δασοπυρόσβεσης στο πλαίσιο της δασοπροστασίας και του ελέγχου του χερσαίου φυσικού περιβάλλοντος της Χώρας),
«Ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία τροποποίησης των οργανισμών των αποκεντρωμένων διοικήσεων. Οι οργανισμοί αυτοί στο μέρος που αφορούν στην καθετοποίησή τους θα υπαχθούν στον οργανισμό ενός Θεματικού Υπουργείου )
4. Στον καθορισμό των απαραίτητων προϋποθέσεων για την εμπλοκή των δασικών Υπηρεσιών στον αντιπυρικό σχεδιασμό (αναγκαίες διεπιστημονικές προσλήψεις προσωπικού, μετατάξεις από υφιστάμενες δομές) και η προμήθεια υλικοτεχνικού εξοπλισμού και μέσων, για την εξασφάλιση σύγχρονης και άμεσης επιχειρησιακής δυνατότητας. (απαιτείται η συγκρότηση μια διυπουργικής επιτροπής που θα εξετάσει τις προϋποθέσεις και θα προτείνει )
5. Στην θεσμοθέτηση με διάταξη νόμου της εμπλοκής των Δασικών Υπηρεσιών στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, αποκλειστικά στο χώρο ευθύνης τους και της ισότιμης συμμετοχής τους, στα επιχειρησιακά κέντρα πολιτικής προστασίας, με αποφασιστικό ρόλο στο θέμα των δασικών πυρκαγιών.
Η Πρωτοβουλία για τα Δάση εκτιμά ότι οι σχετικές προβλέπεις του Ν. 2612/25-5-98 (ΦΕΚ 112 Α’) «Ανάθεση της δασοπυρόσβεσης στο Πυροσβεστικό Σώμα και άλλες διατάξεις.» για την ανάθεση των αρμοδιοτήτων από τη δασική Υπηρεσία στο Πυροσβεστικό Σώμα δεν έγινε με τον σωστό τρόπο. Είναι άλλο θέμα να αναθέτεις τη διοίκηση και το συντονισμό .σε ένα φορέα (Π.Σ ) από το την καταστροφική διατύπωση του νόμου αυτού ο οποίος ουσιαστικά αποξένωσε τις δασικές Υπηρεσίες από το Φυσικό τους χώρο.
Ο δασοφύλακας σήμερα απλά ενημερώνει για τη φωτιά
«Από το 1999 έως το 2012 ο προϋπολογισμός για δασοπυρόσβεση βαίνει ενισχυτικά, όπως, άλλωστε, και ο αριθμός των πυρκαγιών. Ωστόσο, τα χρήματα που ρίχνονται στην πρόληψη είναι πολύ λιγότερα από εκείνα που δαπανώνται για την καταστολή. Και ο δασοφύλακας, που είναι ο άνθρωπος κλειδί για την πρόληψη, περιορίζεται σήμερα στο να αναγγέλλει απλώς τη φωτιά χωρίς να έχει τα μέσα να κάνει την πρώτη προσβολή» επισήμανε ο δασολόγος Ευ. Γκουντούφας.
Ο δασολόγος μελετητής Ηλίας Αποστολίδης αναφέρθηκε σε έκθεση του παραρτήματος Ανατολικής Στερεάς του ΓΕΩΤΕΕ, που συντάχθηκε μετά τις πλημμύρες σε Μάνδρα και Νέα Πέραμο Αττικής και αποτύπωνε τα αίτια, τον μηχανισμό και τα χαρακτηριστικά της πλημμύρας, με περιγραφή των γεωλογικών συνθηκών και των χειμάρρων και λεκανών απορροής τους.
«Η έκθεση αυτή δόθηκε στην πολιτεία μαζί με προτάσεις και αγνοήθηκε παντελώς» είπε ο κ. Αποστολίδης, προσθέτοντας πως για εκείνη την καταστροφή, μόλις τον τρέχοντα μήνα κλήθηκε ένας μελετητής να συλλέξει τα στοιχεία, που είναι απαραίτητα για τη σύνταξη του έργου που πρέπει να γίνει. «Το ίδιο συμβαίνει και με την περίπτωση των δασικών πυρκαγιών… Όταν την υπηρεσία που είναι υπεύθυνη γι αυτές, τη ρίχνεις στο χειρότερο επίπεδο, δεν περιμένεις καλύτερο αποτέλεσμα» παρατήρησε.
