«Ο κρατικός μηχανισμός αιφνιδιάστηκε από τη γρήγορη εξέλιξη της πυρκαγιάς, με αποτέλεσμα να προκληθούν δυσλειτουργίες στο επιχειρησιακό σκέλος, καθώς και έλλειψη επαρκούς επικοινωνίας των εμπλεκόμενων φορέων κατά τη διαχείριση της κρίσης. Η μη έγκαιρη εντολή για οργανωμένη απομάκρυνση του πληθυσμού στέρησε τη δυνατότητα ασφαλούς διαφυγής των μόνιμων κατοίκων και επισκεπτών της περιοχής». Αυτό είναι το συμπέρασμα του πορίσματος για την τραγωδία στο Μάτι, που συνέταξε κατόπιν παραγγελίας της Εισαγγελίας Πρωτοδικών ο αξιωματικός της Πυροσβεστικής Δημήτρης Λιότσος.
Ο επιπυραγός συγκέντρωσε και επεξεργάστηκε τα δεδομένα για την κίνηση των πυροσβεστικών οχημάτων και των εναερίων μέσων, από το αρχείο GPS και το χειρόγραφο «ημερολόγιο» αεροσκαφών του Συντονιστικού Κέντρου της Πυροσβεστικής. Ακόμα, ανέλυσε τα δεδομένα που του παρείχαν –σε απάντηση αιτημάτων του– η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, η Αυτοδιοίκηση και οι υπόλοιποι φορείς που είχαν ευθύνη για τη διαχείριση της κρίσης, το μοιραίο απόγευμα της 23ης Ιουλίου. Αναφορικά με την κινητοποίηση των οχημάτων, ο επιπυραγός επισημαίνει ότι δύο υδροφόρες που εκτελούσαν περιπολία στο Νταού Πεντέλης και πιθανολογείται ότι θα είχαν σβήσει άμεσα τη φωτιά είχαν, με εντολή της ηγεσίας, μετακινηθεί στο μέτωπο της Κινέτας. «Υπό τις δεδομένες συνθήκες», αναφέρεται στο πόρισμα, «υπήρξε φυσιολογική σχετική καθυστέρηση λόγω απόστασης στην αρχική προσβολή των πυροσβεστικών δυνάμεων, περί τα 15 λεπτά περίπου, παρά την άμεση αρχική εκκίνηση των δυνάμεων, λόγω απουσίας των πλησιέστερων περιπολικών». Τα δύο οχήματα είχαν ως σημεία στάθμευσης το πρώτο το γήπεδο της Διώνης και το δεύτερο την είσοδο του οικισμού Νέου Βουτζά και, σύμφωνα με το πόρισμα, «αν ήταν στην αρχική προκαθορισμένη τους θέση θα χρειάζονταν περίπου 5 με 6 λεπτά συμπεριλαμβανομένης και της ορεινής φύσης της διαδρομής, για να φτάσουν στο σημείο της πυρκαγιάς».
Σε ό,τι αφορά αντίστοιχα την κινητοποίηση των εναερίων μέσων, προκύπτει ότι στις 4.50 μ.μ., εννέα λεπτά μετά την εκδήλωση της πυρκαγιάς, δόθηκε εντολή σε ένα ελικόπτερο Erickson S-64 που έκανε ρίψεις νερού στο μέτωπο της Κινέτας, να κατευθυνθεί στην Ανατολική Αττική. Με την άφιξή του στο σημείο ο σύνδεσμος της Πυροσβεστικής που επέβαινε στο ελικόπτερο ειδοποίησε το Συντονιστικό Κέντρο ότι «η πυρκαγιά στο Νταού Πεντέλης είναι γύρω από σπίτια, σε περίβολο σπιτιών». Είκοσι λεπτά αργότερα, στις 5.30 μ.μ., ο ίδιος επικοινωνεί εκ νέου με το Συντονιστικό Κέντρο και προειδοποιεί ότι «η πυρκαγιά στο Νταού Πεντέλης είναι κοντά σε σπίτια, κινείται ανατολικά και θα απειλήσει σπίτια». Παρόμοια εικόνα έδωσαν στις 5.10 μ.μ. στην ηγεσία τους οι δύο αξιωματικοί που επέβαιναν σε ελικόπτερο συντονισμού της Πυροσβεστικής και πέταξαν πάνω από το μέτωπο της πυρκαγιάς.
Ωστόσο, οι εντολές του Συντονιστικού Κέντρου για την απογείωση και άλλων εναερίων μέσων δεν ήταν δυνατόν να υλοποιηθούν είτε λόγω αέρα είτε λόγω τεχνικών προβλημάτων. Επιπλέον, το δεύτερο Erickson που στις 5.45 μ.μ. κατάφερε να απογειωθεί και έβαλε πορεία προς Μάτι, ένα τέταρτο αργότερα διετάχθη να απομακρυνθεί από την περιοχή και να κάνει ρίψεις κοντά στα διυλιστήρια της Motor Oil, μολονότι η πυρκαγιά που μαινόταν εκεί είχε χαρακτηριστεί ελεγχόμενη. «Η πρόγνωση ότι η φωτιά θα απειλήσει σπίτια κρίνεται ιδιαιτέρως σοβαρή όχι μόνο λόγω της επικείμενης έκθεσης σε κίνδυνο να καούν άνθρωποι και σπίτια αλλά και λόγω της άμεσης και επικείμενης έκθεσης στον κίνδυνο αιτιώδους πρόκλησης ασφυξίας από τον πυκνό καπνό που είχε καλύψει ήδη την περιοχή. Κατά συνέπεια, δίδοντας εντολή εκκένωσης της ανωτέρω περιοχής αμέσως μετά την ειδοποίηση του ανωτέρω ελικοπτέρου για την επαπειλούμενη καταστροφή, είναι πιθανό ότι δεν θα είχαμε θρηνήσει τόσες ανθρώπινες ζωές», επισημαίνει ο κ. Λιότσος.
Στο πόρισμά του ο αξιωματικός της Πυροσβεστικής παραθέτει αποσπάσματα απαντητικών επιστολών της Περιφέρειας, σύμφωνα με τα οποία «ουδέποτε και με κανένα τρόπο περιήλθε εισήγηση από τον επικεφαλής αξιωματικό του Πυροσβεστικού Σώματος για την εφαρμογή του μέτρου της Οργανωμένης Προληπτικής Απομάκρυνσης Πολιτών».
Το Λιμενικό
Επισημαίνεται ακόμα ότι το Λιμενικό κινητοποιήθηκε μετά δύο τηλεφωνήματα πολιτών στο Κεντρικό Λιμεναρχείο Ραφήνας και ενώ μέσα στη θάλασσα στην Αργυρά Ακτή υπήρχαν ήδη εγκλωβισμένα περισσότερα από 100 άτομα. Σε ό,τι αφορά το μείζον –όπως αποδείχθηκε– θέμα της εκτροπής κυκλοφορίας από την ΕΛ.ΑΣ. ο πραγματογνώμονας της εισαγγελίας επισημαίνει: «Η διαχείριση της κυκλοφορίας, αρμοδιότητας ΕΛ.ΑΣ., οδήγησε σε μεγάλο όγκο αυτοκινήτων στον κεντρικό παραλιακό δρόμο του Ματιού, αλλά και σε φραγμένες από αυτοκίνητα κάθετες διόδους, προκαλώντας κυκλοφοριακή συμφόρηση λόγω πανικού των παρευρισκομένων στην περιοχή».
