Ευνοϊκές ρυθμίσεις για blockchain και DLT ζητά το Ευρωκοινοβούλιο (Ψήφισμα)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα σχετικά με τις τεχνολογίες κατανεμημένου καθολικού (DLT-distributed ledger technologies) και το σύστημα blockchain, ζητώντας την καθιέρωση προοδευτικών και φιλικών προς την καινοτομία ρυθμίσεων.

Ειδικότερα, όπως αναφέρεται στο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 3ης Οκτωβρίου 2018, η τεχνολογία κατανεμημένου καθολικού (DLT) και το blockchain μπορούν να γίνουν ένα εργαλείο που θα προωθήσει την ενδυνάμωση των πολιτών παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να ελέγχουν τα δικά τους δεδομένα και να αποφασίζουν ποια δεδομένα θα διαμοιράζονται, όπως επίσης θα τους προσφέρει την ικανότητα να επιλέγουν ποιος άλλος μπορεί να τα δει.

Πολιτικές για την προώθηση των τεχνολογιών DLT στην Ευρώπη

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο  τονίζει στο ψήφισμά του ότι οποιαδήποτε κανονιστική αντιμετώπιση της τεχνολογίας DLT θα πρέπει να είναι φιλοκαινοτόμος, να επιτρέπει μηχανισμό διαβατηρίου (passporting), και να διέπεται από τις αρχές της τεχνολογικής ουδετερότητας και της ουδετερότητας του επιχειρηματικού προτύπου.

Στο πλαίσιο αυτό,  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναπτύξουν και να προωθήσουν στρατηγικές κατάρτισης και επανακατάρτισης στις ψηφιακές δεξιότητες, ενώ προτρέπει την Επιτροπή και τις εθνικές αρμόδιες αρχές να δημιουργήσουν γρήγορα τεχνική εμπειρογνωμοσύνη και ρυθμιστική ικανότητα που να επιτρέπουν ταχεία νομοθετική ή κανονιστική δράση εάν και όποτε τούτο κρίνεται αναγκαίο.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπογραμμίζει ότι η Ένωση δεν θα πρέπει να ρυθμίσει κανονιστικά τις τεχνολογίες DLT αυτές καθαυτές, αλλά να προσπαθήσει να εξαλείψει τα υφιστάμενα εμπόδια στην εφαρμογή των αλυσίδων συστοιχιών (blockchains).

Παράλληλα, καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει και να αναπτύξει ένα ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο για την επίλυση τυχόν προβλημάτων δικαιοδοσίας που ενδέχεται να προκύπτουν σε περιπτώσεις απάτης ή ποινικών υποθέσεων κατά τις ανταλλαγές στο πλαίσιο της τεχνολογίας DLT., καθώς και να προωθήσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις τεχνολογίες DLT, να αναλάβει πρωτοβουλίες για την εκπαίδευση των πολιτών στην τεχνολογία αυτή και να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του ψηφιακού χάσματος μεταξύ των κρατών μελών.

Τέλος, το Ευρωκοινοβούλιο τονίζει ότι η Ένωση έχει μια εξαιρετική ευκαιρία να καταστεί παγκόσμιος ηγέτης στον τομέα της τεχνολογίας DLT και αξιόπιστος παράγοντας στη διαμόρφωση σε παγκόσμιο επίπεδο της ανάπτυξης της τεχνολογίας DLT και των αγορών DLT, σε συνεργασία με τους διεθνείς εταίρους μας.

Ως εκ τούτου ζητεί από την Επιτροπή να αναλάβει πολιτικές πρωτοβουλίες που θα προωθούν την ανταγωνιστική θέση της ΕΕ στον τομέα της τεχνολογίας DLT.

Τα πλεονεκτήματα της τεχνολογίας DLT και οι τομείς εφαρμογής

Το Ευρωκοινοβούλιο τονίζει όται η τεχνολογία DLT είναι τεχνολογία γενικής εφαρμογής που μπορεί να βελτιώσει την απόδοση του κόστους συναλλαγής αφαιρώντας διαμεσολαβητές και δαπάνες διαμεσολάβησης και βελτιώνοντας τη διαφάνεια της συναλλαγής, και επίσης αναδιαμορφώνοντας τις αξιακές αλυσίδες και βελτιώνοντας την οργανωτική αποτελεσματικότητα μέσω μιας αξιόπιστης αποκέντρωσης.

Παράλληλα, η τεχνολογία DLT μπορεί, μέσω των αναγκαίων μηχανισμών κρυπτοθέτησης και ελέγχου, να καθιερώσει ένα ηλεκτρονικό πρότυπο που μπορεί να εκδημοκρατίσει τα δεδομένα και να βελτιώσει την εμπιστοσύνη και τη διαφάνεια, προσφέροντας ασφαλείς και αποτελεσματικούς διαύλους για την εκτέλεση των συναλλαγών, καθώς προωθεί την ψευδωνυμοποίηση αλλά όχι την ανωνυμοποίηση του χρήστη.

Το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο φαίνεται αισιόδοξο ως προς την αξιοποίηση της τεχνολογίας DLT στο πλαίσιο διαφάνειας, με σκοπό να μειώσει τη διαφθορά, να εντοπίσει τη φοροδιαφυγή, να επιτρέψει την ιχνηλάτηση παράνομων πληρωμών, να διευκολύνει πολιτικές κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, και να ανιχνεύσει την υπεξαίρεση περιουσιακών στοιχείων.

Σύμφωνα με το ψήφισμα, η τεχνολογία DLT μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τους βασικούς τομείς της οικονομίας, καθώς και την ποιότητα των δημοσίων υπηρεσιών, παρέχοντας σε καταναλωτές και πολίτες υψηλού επιπέδου συναλλακτική εμπειρία και μειώνοντας το κόστος για αυτούς.

Από την άλλη, στο ψήφιμα αναγνωρίζεται το γεγονός ότι προκύπτουν προβληματισμοί σχετικά με την εφαρμογή οριζόντιων κανονισμών και ρυθμίσεων για ζητήματα όπως η προστασία των δεδομένων ή η φορολογία, τα οποία μπορεί να παρεμποδίσουν τις δυνατότητες ανάπτυξης της τεχνολογίας DLT στην ΕΕ, ειδικά ενόψει του γεγονότος ότι δεν γνωρίζουμε ακόμη πλήρως τους κινδύνους και τα προβλήματα της τεχνολογίας αυτής.

Ως προς τις επιμέρους θεματικές της τεχνολογίας κατανεμημένου καθολικού (DLT), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναφέρει ορισμένες από αυτές, όπως:

Εφαρμογές φιλικές για την ενέργεια και το περιβάλλον

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μεταξύ άλλων, υπογραμμίζει ότι η τεχνολογία DLT μπορεί να μεταμορφώσει και να εκδημοκρατίσει τις αγορές ενέργειας, επιτρέποντας στα νοικοκυριά να παράγουν φιλοπεριβαλλοντική ενέργεια και να την ανταλλάσσουν στο πλαίσιο μιας σχέσης ομοτίμων· τονίζει ότι η τεχνολογία αυτή παρέχει κλιμακωσιμότητα και ευελιξία στους φορείς εκμετάλλευσης σταθμών παραγωγής ενέργειας, στους προμηθευτές και στους καταναλωτές·

Μεταφορές

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπογραμμίζει τις δυνατότητες της τεχνολογίας DLT στους τομείς της κινητικότητας και της εφοδιαστικής, συμπεριλαμβανομένων της ταξινόμησης και διαχείρισης οχημάτων, του ελέγχου των αποστάσεων οδήγησης, της έξυπνης ασφάλισης και της φόρτισης των ηλεκτρονικών οχημάτων·

Υγειονομική περίθαλψη

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μεταξύ άλλων, υπογραμμίζει τις δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία DLT για βελτίωση της αποτελεσματικότητας των δεδομένων και για την κατάρτιση εκθέσεων κλινικών δοκιμών στον τομέα της υγείας, επιτρέποντας την ψηφιακή ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών ιδρυμάτων υπό τον έλεγχο των πολιτών/ασθενών·

Αλυσίδες εφοδιασμού

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μεταξύ άλλων,  υπογραμμίζει τη σημασία της τεχνολογίας DLT για τη βελτίωση των αλυσίδων εφοδιασμού· επισημαίνει ότι η τεχνολογία DLT μπορεί να διευκολύνει την αποστολή και την παρακολούθηση της καταγωγής των εμπορευμάτων και των συστατικών ή εξαρτημάτων τους, να βελτιώσει τη διαφάνεια, την ορατότητα και τον έλεγχο της συμμόρφωσης, παρέχοντας εγγυήσεις για την τήρηση των πρωτοκόλλων βιωσιμότητας και σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον τόπο καταγωγής ενός προϊόντος, και μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο παρείσδυσης παράνομων προϊόντων στην αλυσίδα εφοδιασμού και διασφαλίζοντας την προστασία του καταναλωτή.ων·

Εκπαίδευση

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μεταξύ άλλων, τονίζει τις δυνατότητες της τεχνολογίας DLT στην επαλήθευση των ακαδημαϊκών τίτλων, στην κρυπτοθετημένη πιστοποίηση εκπαιδευτικών πιστοποιητικών (π.χ. «blockcerts»), και στους μηχανισμούς μεταφοράς πιστωτικών μονάδων·

Δημιουργικές βιομηχανίες και δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας (copyright)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μεταξύ άλλων, υπογραμμίζει ότι για το «ψηφιοποιημένο» δημιουργικό περιεχόμενο η τεχνολογία DLT μπορεί να δώσει τη δυνατότητα ιχνηλάτησης και διαχείρισης της διανοητικής ιδιοκτησίας και να διευκολύνει την προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας (copyright) και των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας· τονίζει ότι η τεχνολογία DLT μπορεί να δώσει τη δυνατότητα για μεγαλύτερο βαθμό κυριότητας και δημιουργικής ανάπτυξης στους καλλιτέχνες μέσω ενός ανοικτού δημόσιου καθολικού που να μπορεί επίσης να εντοπίζει σαφώς κυριότητα και δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας· τονίζει ότι η τεχνολογία DLT θα μπορούσε να βοηθήσει τους δημιουργούς να συνδέονται με το έργο τους, βελτιώνοντας έτσι την ασφάλεια και λειτουργικότητα στο πλαίσιο ενός συνεργατικού και καινοτόμου ανοικτού οικοσυστήματος, ειδικά σε πεδία όπως η προσθετική κατασκευαστική και η τρισδιάστατη εκτύπωση.

Χρηματοπιστωτικός τομέας

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μεταξύ άλλων, υπογραμμίζει τη σημασία της τεχνολογίας DLT στη χρηματοπιστωτική διαμεσολάβηση και τις δυνατότητές της για βελτίωση της διαφάνειας και μείωση του κόστους των συναλλαγών και των έμμεσων εξόδων χάρη στην καλύτερη διαχείριση των δεδομένων και τις διαδικασίες εξορθολογισμού· επισημαίνει τα προβλήματα διαλειτουργικότητας που η χρήση της τεχνολογίας μπορεί να δημιουργήσει στον χρηματοπιστωτικό τομέα.

Το οικοσύστημα της τεχνολογίας κατανεμημένου καθολικού (DLT)

Αυτοκυριαρχία, ταυτότητα και εμπιστοσύνη

Στο ψήφισμα υπογραμμίζεται, μεταξύ άλλων ότι η τεχνολογία DLT επιτρέπει στους χρήστες να αυτο-ταυτοποιούνται έχοντας παράλληλα τη δυνατότητα να ελέγχουν ποια προσωπικά τους δεδομένα επιθυμούν να διαμοιραστούν· διαπιστώνει ότι ένα ευρύ φάσμα εφαρμογών μπορεί να επιτρέπει διαφορετικά επίπεδα διαφάνειας, και επισημαίνει την ανάγκη συμμόρφωσης των εφαρμογών με το ενωσιακό δίκαιο· υπογραμμίζει επίσης ότι σε ένα δημόσιο καθολικό τα δεδομένα είναι ψευδωνυμοποιημένα και όχι ανώνυμα·

Τονίζεται παράλληλα είναι υψίστης σημασίας να τηρείται κατά τη χρήση των τεχνολογιών DLT η ενωσιακή νομοθεσία περί προστασίας των δεδομένων, και ιδιαίτερα ο γενικός κανονισμός για την προστασία δεδομένων (ΓΚΠΔ/GDPR), ενώ καλεί την Επιτροπή και τον Ευρωπαίο Επόπτη Προστασίας Δεδομένων (ΕΕΠΔ) να προσφέρουν περαιτέρω καθοδήγηση στο θέμα αυτό·

Έξυπνες συμβάσεις

Στο ψήφισμα υπογραμμίζεται ότι οι έξυπνες συμβάσεις είναι ένα σημαντικό στοιχείο που η τεχνολογία DLT καθιστά δυνατό και λειτουργούν ως βασικός παράγοντας των αποκεντρωμένων εφαρμογών.

Η Επιτροπή οφείλει να κάνει μια εμπεριστατωμένη αξιολόγηση του δυναμικού και των νομικών συνεπειών, π.χ. των κινδύνων ως προς τη δικαιοδοσία· εκτιμά πως η παρακολούθηση των περιπτωσιολογικών μελετών χρήσης της τεχνολογίας αυτής θα είναι επωφελής για τη διερεύνηση του δυναμικού των έξυπνων συμβάσεων.

Ασφάλεια υποδομής

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί στενά τις τεχνολογικές εξελίξεις (όπως οι κβαντικοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές), να αξιολογεί τους τεχνολογικούς κινδύνους, να στηρίζει την ανθεκτικότητα απέναντι στις κυβερνοεπιθέσεις ή την κατάρρευση συστήματος, και να προωθεί έργα προστασίας δεδομένων, για τη βιωσιμότητα των πλατφορμών DLT ως μέρος της ατζέντας του Παρατηρητήριου και Φόρουμ της ΕΕ για το Blockchain.

Στρατηγική σημασία των τεχνολογιών DLT για τις δημόσιες υποδομές

Στο ψήφισμα υπογραμμίζονται οι δυνατότητες υψηλής απόδοσης των τεχνολογιών DLT στις υπηρεσίες του δημόσιου τομέα και στη διαχείριση, για τη μείωση της γραφειοκρατίας, ειδικά εν όψει της εκτέλεσης του σχεδίου δράσης για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, με ιδιαίτερη έμφαση στην καθιέρωση, σε ενωσιακή κλίμακα, της ψηφιακής αρχής «μόνον άπαξ» (TOOP), και έτσι στην περαιτέρω μείωση του διοικητικού φόρτου για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τη δημόσια διοίκηση·

Παράλληλα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπογραμμίζει τις δυνατότητες της τεχνολογίας DLT όσον αφορά την αποκέντρωση της διακυβέρνησης και τη βελτίωση της ικανότητας των πολιτών να απαιτούν λογοδοσία από τις κυβερνήσεις, καλώντας την Επιτροπή να διερευνήσει τη δυνατότητα βελτίωσης των παραδοσιακών δημόσιων υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων μεταξύ άλλων της ψηφιοποίησης και αποκέντρωσης των δημόσιων μητρώων, των κτηματολογίων, των αδειοδοτήσεων, των πιστοποιητικών για τους πολίτες (π.χ. πιστοποιητικά γέννησης ή γάμου) και της διαχείρισης της μετανάστευσης, ιδίως με την ανάπτυξη συγκεκριμένων περιπτωσιολογικών μελετών χρήσης και δοκιμαστικών εφαρμογών.

Μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), Μεταφορά Τεχνολογίας και Χρηματοδότηση

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τονίζει ότι τα ανοιχτά πρωτόκολλα blockchain μπορούν να μειώσουν τους φραγμούς εισόδου για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και να βελτιώσουν τον ανταγωνισμό στις ψηφιακές αγορές.

Παράλληλα,  επισημαίνει ότι οι καινοτόμες μικρομεσαίες και νεοφυείς επιχειρήσεις χρειάζονται να έχουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση, ούτως να αναπτύξουν έργα με βάση τις τεχνολογίες DLT, καλώτας την ΕΤΕπ και το ΕΤΕ να δημιουργήσουν ευκαιρίες χρηματοδότησης που θα στηρίζουν επιχειρηματικές προσπάθειες βασισμένες στις τεχνολογίες DLT, ώστε να επιταχυνθεί η μεταφορά τεχνολογίας.

Τέλος, το ψήφισμα υπογραμμίζει τις δυνατότητες των Initial Coin Offerings (ICOs, αρχικές προσφορές εικονικών νομισμάτων) ως εναλλακτικού επενδυτικού μέσου για την ίδρυση μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) και καινοτόμων νεοφυών επιχειρήσεων και για την επιτάχυνση της μεταφοράς τεχνολογίας· τονίζει ότι η ασάφεια ως προς το νομικό πλαίσιο που ισχύει για τις ICOs μπορεί να επηρεάσει αρνητικά αυτές τις δυνατότητες.

Δείτε αναλυτικά το ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου εδώ.