Η Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών του Ευρωκοινοβουλίου, συμφώνησε για τον περιορισμό της δυνατότητας συνοριακών ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θεσπίζοντας νέο και συντομότερο ανώτατο χρονικό όριο. Ο Κώδικας Συνόρων του Σένγκεν (Schengen Borders Code) που υπόκειται σε αναθεώρηση, επιτρέπει στα κράτη μέλη να διενεργούν προσωρινά ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα του χώρου Σένγκεν, σε περίπτωση σοβαρής απειλής για τη δημόσια τάξη ή την εσωτερική ασφάλεια. Έτσι, μέχρι σήμερα, στα κράτη-μέλη δίνεται η δυνατότητα ελέγχων εξάμηνης διάρκειας για προβλέψιμα συμβάντα, που θα μπορούσαν να παραταθούν και για μέχρι δύο έτη. Η πρόταση που υιοθέτησε η Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών του Ευρωκοινοβουλίου, προβλέπει περιορισμό της αρχικής περιόδου στους δύο μήνες, και δυνατότητα παράτασής της μέχρι ένα έτος κατ’ ανώτατο όριο. Ακολούθως, το Ευρωκοινοβούλιο θα ψηφίσει την εντολή για έναρξη άτυπων συνομιλιών με το Συμβούλιο Υπουργών της ΕΕ κατά τη τρέχουσα Σύνοδο της Ολομέλειας του Ευρωκοινοβουλίου στο Στρασβούργο, συγκεκριμένα στις 24/10.
Η εισηγήτρια της πρότασης, Τάνια Φαγιόν (S&D, Σλοβενία) τόνισε ότι έξι κράτη Σένγκεν διενεργούν παράνομα ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα που διαρκούν περισσότερα από τρία χρόνια, παρά την προβλεπόμενη σήμερα, μέγιστη περίοδο των δύο ετών.
Σημειώνεται ότι η Αυστρία, η Γερμανία, η Δανία, η Σουηδία και η Νορβηγία, έχουν επί του παρόντος ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα, λόγω των εξαιρετικών περιστάσεων που προέκυψαν από την άνευ προηγουμένου μεταναστευτική κρίση που ξεκίνησε το 2015. Επιπλέον, η Γαλλία πραγματοποιεί εσωτερικούς συνοριακούς ελέγχους λόγω της συνεχιζόμενης τρομοκρατικής απειλής.
«Αυτό δείχνει πόσο αμφίσημοι είναι οι ισχύοντες κανόνες και πώς τα κράτη τους καταχρώνται και τους παρερμηνεύουν. Εάν θέλουμε να σώσουμε το Σένγκεν, πρέπει να το σταματήσουμε αυτό και να θεσπίσουμε σαφείς κανόνες» είπε υπογραμμίζοντας πως ο χώρος Σένγκεν είναι μια από τις σπουδαίες επιτυχίες της EΕ, καθώς η δυνατότητα ελεύθερης μετακίνησης χωρίς ελέγχους στα σύνορα, διευκολύνει τη ζωή μας και ενισχύει τις οικονομίες μας.
«Ωστόσο, η ακεραιότητα του χώρου Σένγκεν απειλείται. Τα μέτρα που υποτίθεται ότι είναι προσωρινά, εξακολουθούν να ισχύουν τρία χρόνια αργότερα – χωρίς σημάδι από τις εθνικές κυβερνήσεις, ότι πρόκειται να τερματιστούν σύντομα. Αυτοί οι έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορα παραβιάζουν σαφώς το δίκαιο της ΕΕ και πρέπει να καταργηθούν το συντομότερο δυνατό», είπε υπογραμμίζοντας πως τα τελευταία χρόνια, οι εθνικές κυβερνήσεις έχουν υπερβεί τα όρια των ισχυόντων κανόνων, επεκτείνοντας τους ελέγχους για πολιτικούς σκοπούς, και όχι λόγω ανάγκης να γίνει αυτό. Τα δεδομένα είναι σαφή, αυτό δεν βελτιώνει την ασφάλειά μας, το μόνο που κάνει είναι να βλάπτει τις οικονομίες μας και να κάνει τη ζωή μας λιγότερο βολική. Είμαστε απογοητευμένοι που η κεντροδεξιά στο Κοινοβούλιο προσπάθησε να μπλοκάρει αυτά τα μέτρα για την ενίσχυση του χώρου Σένγκεν. Για εμάς, η ελεύθερη κυκλοφορία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της ΕΕ και δεν θα σταματήσουμε ποτέ να αγωνιζόμαστε για την προστασία της» δήλωσε χαρακτηριστικά.
Οι ευρωβουλευτές στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, τόνισαν επίσης ότι, δεδομένου ότι η ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων επηρεάζεται από τους προσωρινούς συνοριακούς ελέγχους, αυτοί θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις και ως έσχατο μέτρο.
Οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να παρέχουν λεπτομερή αξιολόγηση κινδύνου, εάν οι προσωρινοί συνοριακοί έλεγχοι παραταθούν πέραν των αρχικών δύο μηνών. Αυτή η αξιολόγηση θα πρέπει να εξηγεί, γιατί αποδείχθηκαν ανεπαρκή τα εναλλακτικά μέτρα και πώς οι συνοριακοί έλεγχοι θα βοηθούσαν στην αντιμετώπιση της εν λόγω απειλής. Οι γειτονικές χώρες της ΕΕ που επηρεάζονται από τους πιθανούς συνοριακούς ελέγχους, θα πρέπει να συμμετέχουν στην εκτίμηση κινδύνου.
Επιπλέον, κάθε μεταγενέστερη επέκταση των συνοριακών ελέγχων πέραν των έξι μηνών θα απαιτούσε γνωμοδότηση από την Επιτροπή και έγκριση από το Συμβούλιο Υπουργών της ΕΕ. Ζητείται επίσης από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, να είναι πιο ενημερωμένο και να συμμετέχει στη διαδικασία.
Ο Γιόζεφ Νάγκι, εκπρόσωπος του Eυρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στην επιτροπή, για το ανωτέρω θέμα δήλωσε ότι η στάση της Αριστεράς, συνιστά ωρολογιακή βόμβα για τη λειτουργία του χώρου Σένγκεν στο σύνολό του, και για όλα τα πλεονεκτήματα που προσφέρει.
«Δεν είναι ρεαλιστικό να περιμένουμε από τα κράτη μέλη να εγκαταλείψουν τον έλεγχο των εθνικών συνόρων τους ενόψει απειλών για την ασφάλεια. Αντ ‘αυτού, πρέπει να επικεντρωθούμε στην ανάπτυξη αυστηρών διαδικαστικών εγγυήσεων σε επίπεδο ΕΕ, οι οποίες θα εμποδίσουν τη μονομερή δράση και την κατάχρηση μιας τέτοιας εξουσίας. Στην ιατρική, οι γιατροί λένε ότι ”η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία” – και το ίδιο ισχύει όταν πρόκειται για την ασφάλεια» είπε.
Υπογράμμισε επίσης πως η Επιτροπή, η Frontex, η Europol και το Συμβούλιο, θα συμμετάσχουν όλοι στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, σχετικά με το κατά πόσον μπορούν ή όχι να εισαχθούν οι έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορα που προτείνουν τα κράτη-μέλη.
«Οι πολίτες μπορούν να αισθάνονται άνετα εάν υπάρχει καλύτερη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης και εάν η Ένωση υιοθετήσει μια συντονισμένη προσέγγιση, με αποτέλεσμα να τερματιστεί το σημερινό συνονθύλευμα μονομερών αποφάσεων των κρατών μελών. Μόνο μέσω τέτοιων μέτρων οι Ευρωπαίοι πολίτες θα είναι σε θέση να συνεχίσουν να ασκούν τις ελευθερίες τους, ενώ η εσωτερική αγορά θα συνεχίσει να ευημερεί και να αναπτύσσεται», είπε ο κ. Νάγκι, τονίζοντας πως η ασφάλεια ενός κράτους μέλους εξαρτάται από την ασφάλεια όλων των κρατών μελών, και πως τα κράτη μέλη πρέπει να ενθαρρυνθούν να συνεργαστούν όσο το δυνατόν περισσότερο στο επιχειρησιακό αστυνομικό έργο, χρησιμοποιώντας όλα τα διαθέσιμα εργαλεία για την ενίσχυση της ασφάλειας στο πλαίσιο του Σένγκεν.
