Οι επικαιροποιημένοι κανόνες για τους διακινούμενους εργαζόμενους της ΕΕ αποσκοπούν στην προστασία της δίκαιης πρόσβασης στην κοινωνική ασφάλιση, ενώ παράλληλα κατανέμουν ακριβοδίκαια τις υποχρεώσεις και προωθούν τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών.
Οι εκσυγχρονισμένοι κανόνες για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, που εγκρίθηκαν από την Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων την Τρίτη, επικεντρώθηκαν στη διευκόλυνση της κινητικότητας του εργατικού δυναμικού, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τα δικαιώματα σε διασυνοριακές περιπτώσεις, προσδιορίζοντας σε ποια χώρα είναι ασφαλισμένος ο εργαζόμενος (πχ καταβάλλει εισφορές και λαμβάνει παροχές).
Επιπλέον, οι νέες διατάξεις προωθούν τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών έτσι ώστε να ανταλλάσσονται έγκαιρα οι απαραίτητες πληροφορίες, να εξασφαλίζεται η πρόσβαση των εργαζομένων στην κοινωνική ασφάλιση και να εντοπίζεται το λάθος ή η απάτη.
Επιδόματα ανεργίας
- Εξαγωγή των επιδομάτων ανεργίας: οι ευρωβουλευτές συμφώνησαν ότι ο ασφαλισμένος θα μπορούσε να διατηρήσει επιδόματα ανεργίας για έξι μήνες μετά την αναχώρηση του από ένα κράτος μέλος και αυτό το κράτος μέλος να μπορεί παρατείνει την περίοδο μέχρι τη λήξη του επιδόματος.
- Ενιαίοι κανόνες για τον συνυπολογισμό περιόδων: πρέπει να συσσωρεύονται περίοδοι ασφάλισης που συμπληρώνονται αλλού. Η συσσώρευση θα ξεκινά όταν ένας εργαζόμενος ασφαλιστεί σε ένα νέο κράτος μέλος για τουλάχιστον μία ημέρα.
- Οι διασυνοριακοί και οι μεθοριακοί εργαζόμενοι θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα επιλογής αν θα λάβουν παροχές ανεργίας από το τελευταίο κράτος μέλος της δραστηριότητάς τους ή από το κράτος μέλος διαμονής ανάλογα με το πού έχουν καλύτερες προοπτικές απασχόλησης
Οικογενειακά επιδόματα
Οι ευρωβουλευτές συμφώνησαν επίσης ότι οι οικογενειακές παροχές σε χρήμα, οι οποίες προορίζονται πρωτίστως για να αντικαταστήσουν το εισόδημα όταν ένα πρόσωπο εγκαταλείψει την εργασία του για να αναθρέψει ένα παιδί, θα πρέπει να διαχωρίζονται από άλλες οικογενειακές παροχές, έτσι ώστε να θεωρούνται ως προσωπικό επίδομα για τον συγκεκριμένο γονέα σε αρμόδιο κράτος μέλος. Σε περιπτώσεις που οι οικογενειακές παροχές σε ένα τόπο κατοικίας και σε έναν τόπο ασφάλισης αλληλεπικαλύπτονται, τα κράτη μέλη θα είναι σε θέση να επιτρέψουν τη διατήρηση τέτοιων προσωπικών παροχών.
Επιδόματα μακροχρόνιας φροντίδας
Οι ευρωβουλευτές της Επιτροπή Απασχόλησης ενέκριναν επίσης διατάξεις που αποσκοπούν στην αποφυγή κενών στην προστασία και στη θέσπιση νομικής σαφήνειας και διαφάνειας όσον αφορά τα επιδόματα μακροχρόνιας φροντίδας για έναν ασφαλισμένο που χρήζει συνδρομής. Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα επιδόματα μακροχρόνιας φροντίδας για τους ασφαλισμένους και τα μέλη των οικογενειών τους θα πρέπει, κατά κανόνα, να εξακολουθήσουν να συντονίζονται σύμφωνα με τους κανόνες που εφαρμόζονται στα επιδόματα ασθενείας. Οι ενημερωμένοι κανόνες λαμβάνουν υπόψη τον ειδικό χαρακτήρα των επιδομάτων μακροχρόνιας φροντίδας και τις ανάγκες οικονομικά ενεργών και ανενεργών ατόμων.
Οι εργαζόμενοι που στέλνονται στο εξωτερικό
Οι εργαζόμενοι (συμπεριλαμβανομένων αυτοαπασχολούμενων) που αποστέλλονται στο εξωτερικό για περίοδο έως 18 μηνών παραμένουν δικαιούχοι των επιδομάτων στο κράτος μέλος όπου είναι εγκατεστημένος ο εργοδότης τους, υπό την προϋπόθεση ότι ήταν ασφαλισμένοι εκεί για τουλάχιστον 3 μήνες. Ο αρμόδιος φορέας στο κράτος μέλος αποστολής θα πρέπει να ενημερώνεται πριν από την αποστολή των εργαζομένων στο εξωτερικό.
Τα κράτη μέλη πρέπει να συνεργάζονται χρησιμοποιώντας το σύστημα κοινοποίησης για να αποκλείσουν την κατάχρηση, όπως «εταιρίες γραμματοκιβωτίων» όταν δεν μπορεί να εξακριβωθεί η κατοικία του εργαζομένου.
O ευρωβουλευτής Guillaume Balas (Σ&Δ, ΓΛ), δήλωσε: “Η εξασφάλιση κοινωνικών δικαιωμάτων για όλους τους Ευρωπαίους δεν είναι μεταβλητή που να προσαρμόζεται ανάλογα με την οικονομική κατάσταση των διαφόρων κρατών μελών, είναι αντιθέτως, απαραίτητη προϋπόθεση για την προάσπιση μιας Ευρώπης που προοδεύει.”
“Η κοινωνική Ευρώπη δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς πραγματική κοινωνική προστασία για όλους και αυτό απαιτεί χειροπιαστή βελτίωση των κοινωνικών δικαιωμάτων και αυστηρότερους κανόνες για την καταπολέμηση της κατάχρησης και της απάτης σε βάρος των ευρωπαίων εργαζομένων”.
Ιστορικό: ισχύουσες αρχές για το συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης
- Οι πολίτες καλύπτονται από τη νομοθεσία σε μια χώρα κάθε φορά και καταβάλλουν εισφορές μόνο σε μία χώρα (πρόληψη των επικαλυπτόμενων παροχών).
- Οι αλλοδαποί πολίτες έχουν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις με τους υπηκόους της χώρας όπου καλύπτονται (αρχή της ίσης μεταχείρισης ή της μη διάκρισης).
- Οι προηγούμενες περίοδοι ασφάλισης, εργασίας ή διαμονής σε άλλες χώρες λαμβάνονται υπόψη κατά τη χορήγηση της παροχής.
- Τα οφέλη σε μετρητά από μία χώρα μπορούν να καταβληθούν σε ολόκληρη την ΕΕ και τα περισσότερα από αυτά μπορούν να εξαχθούν.
Επόμενα βήματα
Το κείμενο εγκρίνεται με 29 ψήφους υπέρ, 19 κατά και 5 αποχές. Η τελική μορφή των κανόνων θα αποφασιστεί κατά τη διάρκεια των συνομιλιών μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
