Τα τελευταία χρόνια η εισροή υπηκόων τρίτων χωρών που ζητούν να τους χορηγηθεί καθεστώς πρόσφυγα στην Ευρωπαϊκή Ένωση γνωρίζει ραγδαία άνοδο, σύμφωνα με τα στοιχεία του ESPON (Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα για το Χωροτακτικό Σχεδιασμό) με χώρες όπως η Ελλάδα να είναι οι κύριες «πύλες» εισόδου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ESPON, το 2017 πέρασαν στην ΕΕ 204.718 πρόσφυγες συνολικά.
Από την Τουρκία πέρασαν στη χώρα μας, ζητώντας άσυλο, 42.305 άνθρωποι, ενώ από τη διαδρομή της Λιβύης προς Ιταλία πέρασαν 118.962 άνθρωποι.
Σημειώνεται ότι μόνο το 2015 στα 28 κράτη μέλη το 2015, υποβλήθηκαν 1,3 εκατομμύρια αιτήσεις ασύλου, κυρίως από το Αφγανιστάν, το Ιράκ και τη Συρία.
Ο αριθμός αυτός μειώθηκε απότομα το 2016, κυρίως λόγω της συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας που περιόρισε τις μεταναστευτικές ροές μέσω της Ανατολικής Μεσογείου και των Δυτικών Βαλκανίων.
Ωστόσο, όπως αναφέρει η έρευνα του ESPON, τα κράτη μέλη της νότιας Ευρώπης είναι σήμερα τα πιο συνηθισμένα σημεία εισόδου για τους πρόσφυγες που συνήθως διέρχονται από τα Βαλκάνια και στη συνέχεια προσπαθούν να εγκατασταθούν σε πλούσιες χώρες όπως η Αυστρία, η Γερμανία, η Σουηδία ή η Γαλλία.
Η προέλευση των αιτούντων άσυλο ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό από χώρα σε χώρα. Οι περισσότεροι από τους αιτούντες για πρώτη φορά άσυλο στην Ελλάδα κατά την πρόσφατη περίοδο προέρχονται από τέσσερις χώρες: Τη Συρία, το Ιράκ, το Αφγανιστάν και το Πακιστάν. Από αυτές τις τέσσερις χώρες, η Συρία είναι η εθνικότητα με τη μεγαλύτερη εκπροσώπηση, αντιπροσωπεύοντας το 28% των αιτούντων για πρώτη φορά άσυλο το 2017.
Οι πιο ελκυστικές περιοχές βρίσκονται, όπως θα περίμενε κανείς, σε χώρες προορισμού όπως η Αυστρία και η Γερμανία. Τμήματα της Δημοκρατίας της Τσεχίας και ο Ιταλικός Βορράς μπορούν επίσης να θεωρηθούν «πολύ ελκυστικές περιοχές».
Άλλες περιοχές της Ιταλίας και της Ελλάδας είναι στη μέση της κλίμακας, ενώ οι «λιγότερο ελκυστικές περιοχές» βρίσκονται στη Ρουμανία, την Κροατία, τη Σερβία, το Μαυροβούνιο και την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας.
Το ESPON είναι ένα Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα με έδρα στο Λουξεμβούργο, στο οποίο συμμετέχουν 30 χώρες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, το οποίο προωθεί την ενίσχυση της εδαφικής συνεργασίας στην Ευρώπη μέσα από μελέτες και χάρτες που δημοσιεύει τακτικά, ώστε να υποστηρίξει με πραγματικά δεδομένα τους πολιτικούς (σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης) στη λήψη αποφάσεων.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στη μεταφορά τεχνογνωσίας και την ανάλυση δεδομένων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Στόχος του ESPON είναι η στήριξη της Πολιτικής Συνοχής και των άλλων ευρωπαϊκών προγραμμάτων και σε αυτό το πλαίσιο υποστηρίζει το έργο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Επιτροπής των Περιφερειών και άλλων συναρμόδιων ευρωπαϊκών αρχών.
Στις 22 – 23 Νοεμβρίου το ESPON διοργανώνει εκδήλωση στην Αθήνα, όπου θα παρουσιαστούν τα αποτελέσματα δύο μελετών σχετικά με τις μεταναστευτικές ροές και την επίδραση που έχουν στην περιφερειακή ανάπτυξη και τις προοπτικές των πόλεων και περιφερειών που επηρεάζονται από αυτές.
