Η έκθεση προόδου για τη Ρουμανία που δημοσιεύει τακτικά η Κομισιόν από την ένταξη της χώρας στην ΕΕ το 2007 ήταν απογοητευτική. Ενόψει ανάληψης της ευρωπαϊκής προεδρίας τα αίτια θα πρέπει να κατονομαστούν με σαφήνεια.
Πολλοί Ρουμάνοι καταφεύγουν σε προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες για να εξηγήσουν δυσάρεστες εξελίξεις. Η προηγούμενη Τρίτη 13 Νοεμβρίου ήταν μια τέτοια περίπτωση –όλα μπορούν να πάνε στραβά όταν είναι Τρίτη και 13! Η Κομισιόν δημοσίευσε στις Βρυξέλλες τις εκθέσεις προόδου για τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία που είχαν ενταχθεί στην ΕΕ υπό όρους το 2007. Αυτοί προέβλεπαν ότι η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, η μάχη κατά της διαφθοράς και η διαφύλαξη του κράτους δικαίου θα βρίσκονταν υπό διαρκή παρακολούθηση και έλεγχο από την Κομισιόν. Ο λεγόμενος Μηχανισμός Συνεργασίας και Ελέγχου (CVM) αποτελεί τμήμα της ενταξιακής συμφωνίας για τις δύο χώρες. Εάν υπάρξουν εκπλήξεις έως το τέλος της τρέχουσας αυστριακής προεδρίας στην ΕΕ, η Βουλγαρία θα βγει από τον μηχανισμό το φθινόπωρο του 2019. Κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται όμως για τη Ρουμανία, κι αυτό για πολύ συγκεκριμένους και σημαντικούς λόγους.
Το δίδυμο της διαφθοράς
Η έκθεση της Κομισιόν για τη Ρουμανία έκανε λόγο για άσκηση πολιτικής επιρροής στη δικαιοσύνη και σοβαρά ελλείμματα στην τήρηση των αρχών του κράτους δικαίου. Οι σοβαρές διαπιστώσεις της Κομισιόν σε κάθε περίπτωση δεν έχουν καμία σχέση με δεισιδαιμονίες, ατυχείς συμπτώσεις και γρουσουζιά. Δύο κορυφαία ονόματα που προσωποποιούν τα προβλήματα στη Ρουμανία είναι ο Λίβιου Ντραγκνέα και ο Καλίν Ποπέσκου-Ταρισεάνου. Ο πρώτος είναι πρόεδρος της ρουμανικής βουλής και επικεφαλής του κυβερνώντος Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος PSD. Ο Ντραγκνέα έχει ήδη καταδικαστεί σε φυλάκιση με αναστολή λόγω εκλογικής χειραγώγησης και πρωτοδίκως σε 3,5 χρόνια φυλάκισης για κατάχρηση εξουσίας. Σε μια τρίτη υπόθεση ενεπλάκη και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) –πρόκειται για φερόμενη υπεξαίρεση ευρωπαϊκών πόρων ύψους 21 εκατομμυρίων ευρώ.
Ο Ταρισεάνου είναι πρόεδρος της Γερουσίας και επικεφαλής του ψευδοφιλελεύθερου κυβερνητικού εταίρου ALDE. Αυτός φέρεται, σύμφωνα με τις αυστριακές δικαστικές αρχές, να έχει εμπλακεί σε σκάνδαλο δωροδοκίας. Και η ρουμανική δικαιοσύνη σκοπεύει να ξεκινήσει έρευνα εναντίον του, έχοντας μάλιστα υποβάλει αίτηση για άρση της ασυλίας του. Η υπόθεση αφορά προμήθεια 800.000 ευρώ που φέρεται να έλαβε ο ίδιος από αυστριακή εταιρεία στο διάστημα της πρωθυπουργικής του θητείας μεταξύ 2004 και 2008.
Οι συγκεκριμένοι πολιτικοί και οι ακόλουθοί τους, από την ημέρα που ανέλαβαν την κυβερνητική εξουσία πριν από σχεδόν δύο χρόνια, μετέτρεψαν τη Ρουμανία σε έναν από τους πιο αδύναμους κρίκους της ΕΕ. Την ίδια ώρα η ΕΕ απλά παρακολουθούσε άπραγη. Ξέροντας πολύ καλά ότι οι εχθρικές προς την ΕΕ κυβερνήσεις σε Βαρσοβία και Βουδαπέστη κρατούν σε αγωνία την Κομισιόν και το Ευρωκοινοβούλιο, ο Ντραγκνέα, ο Ταρισεάνου και οι άνθρωποι του περιβάλλοντός τους οδήγησαν τη Ρουμανία στο περιθώριο της ΕΕ.
Το νέο στοιχείο στην έκθεση για τη Ρουμανία είναι η επισήμανση ότι τα κράτη μέλη υποχρεούνται να εγγυώνται την ελευθερία της έκφρασης και του Τύπου παρά τη νέα νομοθετική διάταξη που αφορά την προστασία των προσωπικών δεδομένων στην ΕΕ. Η επισήμανση της Κομισιόν γίνεται κατόπιν των προσπαθειών εκφοβισμού ομάδας ερευνητικών δημοσιογράφων με απειλή δρακόντειων ποινών από τη ρουμανική κυβέρνηση προκειμένου να σταματήσουν έρευνες που έχουν στο επίκεντρό τους τον επικεφαλής του PSD Λίβιου Ντραγκνέα.
Σφοδρή κριτική κατά των κυβερνώντων
«Σε αυτά τα 11 χρόνια που μεσολάβησαν από την ένταξη της Ρουμανία στην ΕΕ η χώρα είχε όλες τις προϋποθέσεις για να γίνει ένα ευρωπαϊκό κράτος με ισχυρούς θεσμούς κράτους δικαίου», επισημαίνει η ρουμάνα δημοσιογράφος Μάγκντα Γκραντινάρου. Η ίδια είπε στην DW ότι ο δρόμος που είχε χαραχθεί στην αρχή φαινόταν να είναι σωστός, ωστόσο αυτό που συμβαίνει σήμερα και τα τελευταία χρόνια στη χώρα την γυρίζει δεκαετίες πίσω.
Η ρουμάνα ευρωβουλευτής και πρώην υπουργός Δικαιοσύνης Μόνικα Μακοβέι εκφράζεται εξίσου ανήσυχη για τις εξελίξεις στην πατρίδα της. «Μια κυβέρνηση που αδιαφορεί για το κράτος δικαίου και ένα κοινοβούλιο που δεν σέβεται τους κανόνες και αίρει τις δημοκρατικές αρχές δεν μπορούν να απαιτούν σεβασμό», τονίζει η ρουμάνα πολιτικός στην DW.
Με τη Ρουμανία να ετοιμάζεται να αναλάβει την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ στις αρχές του 2019, η απογοητευτική έκθεση προόδου αυξάνει τον προβληματισμό και την κριτική κατά της ρουμανικής κυβέρνησης. Ο Γκούντερ Κρίχμπαουμ, πρόεδρος της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του Γερμανικού Κοινοβουλίου, σχολίασε σε γραπτή του δήλωση προς την DW ότι «η έκθεση δείχνει με πολύ μεγάλη σαφήνεια αυτό που είναι προφανές για όλους τους παρατηρητές: Η ρουμανική κυβέρνηση επιτίθεται διαρκώς κατά της διάκρισης των εξουσιών και ροκανίζει έτσι σιγά-σιγά τα θεμέλια του κράτους δικαίου», υπογράμμισε ο χριστιανοδημοκράτης πολιτικός, ο οποίος προΐσταται και του Γερμανορουμανικού Φόρουμ.
Μέγιστος επικριτής των κυβερνώντων στο Βουκουρέστι πάντως παραμένει ο ίδιος ο πρόεδρος της Ρουμανίας Κλάους Γιοχάνις. Όπως διαμηνύει, η ρουμανική κυβέρνηση δεν είναι προετοιμασμένη για την ανάληψη της ευρωπαϊκής προεδρίας την 1η Ιανουαρίου 2019 και ως εκ τούτου είναι επειγόντως απαραίτητη μια κυβερνητική αλλαγή στη χώρα.
