Ενα πρόγραμμα μαζικών παρεμβάσεων στο κτιριακό απόθεμα της Ευρώπης, επενδύοντας κονδύλια ύψους 170 δισ. ευρώ, περιλαμβάνει ο σχεδιασμός της Ε.Ε. για την επίτευξη των στόχων εξοικονόμησης ενέργειας στο 32,5% έως το 2030.
Ο κτιριακός τομέας αντιπροσωπεύει τα 3/4 της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης και αντίστοιχα των δαπανών της Ευρώπης για ενέργεια και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Κομισιόν, μια ριζική ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων των χωρών–μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης μπορεί να μειώσει την ενεργειακή κατανάλωση κατά 40% και να καταστήσει εφικτό τον στόχο για εξοικονόμηση ενέργειας κατά 32,5% μέχρι το 2030. Ο νέος σχεδιασμός για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων προχωράει κατά προτεραιότητα από την Κομισιόν έναντι παρεμβάσεων σε άλλους τομείς, όπως αυτός των μεταφορών τόσο λόγω της βαρύτητάς του στους στόχους της εξοικονόμησης που έχουν τεθεί στο πλαίσιο της πολιτικής για την κλιματική αλλαγή και της συμφωνίας του Παρισιού όσο και της αναπτυξιακής της διάστασης σε περιφερειακό επίπεδο. Οπως χαρακτηριστικά τονίζει αξιωματούχος της Κομισιόν, «η ενεργειακή αναβάθμιση δίνει την ευκαιρία για περιφερειακή ανάπτυξη, με την εμπλοκή πολλών τοπικών επιχειρήσεων και τη δημιουργία αρκετών θέσεων εργασίας.
Ο στόχος μένει να εξειδικευθεί από κάθε χώρα–μέλος, με την κατάθεση έως το τέλος του έτους του μακροχρόνιου ενεργειακού σχεδιασμού, βασικός πυλώνας του οποίου θα είναι η εξοικονόμηση ενέργειας. Η Ε.Ε. κατευθύνει τα κράτη–μέλη να ξεφύγουν από τα μέχρι σήμερα αναποτελεσματικά εργαλεία της χρηματοδότησης των κτιρίων από το κράτος ή τους δήμους και σχεδιάζει ένα νέο πλαίσιο συγχρηματοδότησης με τον ιδιωτικό τομέα. Στο πλαίσιο αυτό, έχει ζητήσει από 45 ευρωπαϊκές τράπεζες να καταρτίσουν ένα νέο προϊόν στεγαστικού δανείου, που θα λαμβάνει υπόψη του το προφίλ ενεργειακής κατανάλωσης του ακινήτου. Το νέο αυτό εργαλείο, σύμφωνα με παράγοντες της Επιτροπής, περιορίζει το ρίσκο της τράπεζας, αφού η μείωση του κόστους ενέργειας θα διασφαλίζει στον δανειολήπτη μεγαλύτερο εισόδημα για την αποπληρωμή των δόσεων του δανείου, ενώ η αναβαθμισμένη ενεργειακά οικία θα έχει μεγαλύτερη αξία μεταπώλησης. Οι εμπλεκόμενες τράπεζες, στις οποίες δεν συγκαταλέγονται ελληνικές, σύμφωνα με τους ίδιους παράγοντες συλλέγουν ήδη στοιχεία για να καταρτίσουν το νέο προϊόν στεγαστικού δανείου, ενώ εκτίμηση της Κομισιόν είναι πως η συνεργασία θα επεκταθεί και σε άλλες τράπεζες.
Στο πλαίσιο μιας ακόμη πρωτοβουλίας, που στοχεύει να κινητοποιήσει τους δήμους για την ενεργειακή αναβάθμιση των δημοτικών κτιρίων, η Κομισιόν έχει έρθει σε συμφωνία με τη Εurostat για να μην εγγράφονται στο έλλειμμα οι δαπάνες για ενεργειακή αναβάθμιση. Το μοντέλο που προωθεί η Επιτροπή είναι ένας δήμος να δημιουργεί μια εταιρεία με δημοτικά ακίνητα και να αναθέτει σε ιδιώτες την ανακαίνισή τους, οι οποίοι θα πληρώνονται με τη διαφορά που θα προκύπτει από την εξοικονόμηση ενέργειας μετά την ανακαίνιση. Το μοντέλο εφαρμόστηκε πιλοτικά στην πόλη Λίλ της Γαλλίας. Ο δήμος ανέθεσε σε ιδιώτες την ανακαίνιση των κτιρίων του έναντι προϋπολογισμού 400 εκατ. ευρώ. Η ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων μπορεί να αποτελέσει μια νέα δραστηριότητα των εταιρειών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου των χωρών–μελών, οι οποίες την εντάσσουν ήδη στη στρατηγική τους.
Η Ελλάδα, έχοντας συνυπογράψει τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, έχει δεσμευθεί ότι έως το 2030 θα έχει εξοικονομήσει ενέργεια 30% συγκριτικά με σήμερα. Οπως έχει τονίσει ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης, τα προγράμματα εξοικονόμησης είναι ο πιο δύσκολος στόχος. Το υπουργείο Ενέργειας, πέραν του προγράμματος «Εξοικονομώ», ξεκινάει άμεσα ένα πιο ενισχυμένο πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης των δημόσιων κτιρίων σε κομβικούς τομείς (σχολεία, νοσοκομεία) ύψους 2 δισ. ευρώ.
