Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης συμφώνησαν για τους νέους κανόνες που θα ισχύουν στα κόκκινα δάνεια, τα οποία εξακολουθούν να βαραίνουν τους ισολογισμούς των ιταλικών, ελληνικών και κυπριακών τραπεζών σχεδόν μία δεκαετία μετά το ξέσπασμα της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη. Οι νέοι κανόνες είναι ηπιότεροι από το αρχικό σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά δεν παύουν να θέτουν αυστηρούς όρους στις τράπεζες για την κάλυψη μη εξυπηρετούμενων δανείων τους, τουλάχιστον, σε σχέση με το παρελθόν.
Βάσει της συμφωνίας που επιτεύχθηκε στις Βρυξέλλες, οι τράπεζες πρέπει να έχουν συγκεντρώσει τα απαραίτητα κεφάλαια για να καλύψουν εξ ολοκλήρου τα κόκκινα δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις που επί μία τριετία βαραίνουν τους ισολογισμούς τους. Αρχικά, η Κομισιόν ήθελε να είναι διετές και όχι τριετές το χρονικό διάστημα που θα έχουν οι τράπεζες για να συγκεντρώσουν τα απαιτούμενα κεφάλαια κάλυψης των κόκκινων δανείων χωρίς εξασφαλίσεις, τα οποία φέρουν και το μεγαλύτερο ρίσκο.
Παρ’ όλα αυτά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδοκίμασε τη συμφωνία ανάμεσα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Αναφέρει, ειδικότερα, στην ανακοίνωσή της πως «η πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε σήμερα είναι ένα σημαντικό βήμα για τη μείωση των κινδύνων στον τραπεζικό κλάδο της Ε.Ε και την ενίσχυση των αντοχών του».
Οι νέοι κανόνες δεν θα έχουν αναδρομική ισχύ από τον Μάρτιο του 2018, όπως επίσης ήθελε η Κομισιόν. Θα εφαρμοστούν χωρίς καμία απολύτως αλλαγή μόλις δοθεί το πράσινο φως από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κοινοβούλια των κρατών-μελών. Παρά δε τις προσδοκίες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), οι νέοι κανόνες δεν θα αφορούν τα υφιστάμενα κόκκινα δάνεια από τις τράπεζες της Ευρωζώνης, αλλά τις νέες χορηγήσεις.
Βάσει των νέων κανόνων, η Ε.Ε δίνει ένα χρονικό περιθώριο για να προσαρμοστούν οι ευρωπαϊκές τράπεζες και να συγκεντρώσουν τα απαιτούμενα κεφάλαια για την κάλυψη των επισφαλών δανείων. Πιο χαλαρές είναι οι προδιαγραφές για τα δάνεια με εμπράγματες εξασφαλίσεις, σε αντίθεση με αυτά που εμπεριέχουν μεγαλύτερο ρίσκο.
Από τη στιγμή που ένα δάνειο με εμπράγματες εξασφαλίσεις –κατοικίες ή εμπορικά ακίνητα– θεωρηθεί κόκκινο, η τράπεζα έχει προθεσμία εννέα χρόνια για να βρει τα απαραίτητα κεφάλαια και να καλύψει την επισφάλεια στον ισολογισμό της. Για τα δάνεια που έχουν ως εξασφάλιση κινητά περιουσιακά στοιχεία δίνεται αντίστοιχη προθεσμία μιας επταετίας. Πιο στενό είναι το χρονικό περιθώριο που δίνεται για τα δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις. Δηλαδή, μόλις ένα δάνειο χωρίς εμπράγματες εξασφαλίσεις θεωρηθεί κόκκινο τότε η τράπεζα υποχρεούται μέσα στην πρώτη διετία να έχει συγκεντρώσει κεφάλαια που να καλύπτουν τουλάχιστον στο 35% του ύψους του. Μέσα στην τριετία, όμως, πρέπει να έχουν εξασφαλιστεί τα κεφάλαια για όλο το δάνειο.
Η συσσώρευση κόκκινων δανείων στους τραπεζικούς ισολογισμούς εξελίχθηκε σε μεγάλη πληγή για τις οικονομίες του ευρωπαϊκού Νότου επειδή οι τράπεζες δεν μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν την επιχειρηματικότητα με νέες πιστώσεις. Το πρόβλημα των κόκκινων δανείων υπήρξε μεγάλος ανασταλτικός παράγοντας στην ανάπτυξη της Ευρωζώνης. Μέχρι σήμερα παραμένει μεγάλο εμπόδιο στην εξυγίανση των τραπεζών της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Κύπρου, κατέχοντας υψηλά ποσοστά ως προς το ενεργητικό τους. Κατά μέσον όρο, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αντιστοιχούν στο 3,4% του ευρωπαϊκού τραπεζικού κλάδου αντί του 7% που ίσχυε κατά τη διάρκεια της κρίσης δημόσιου χρέους.
Οικονομικοί αναλυτές, ωστόσο, υπενθυμίζουν πως είναι απαραίτητη η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης, αλλά υπάρχουν μεγάλες διαφωνίες μεταξύ των κρατών-μελών. Eνα από τα ακανθώδη θέματα είναι εάν πρέπει να δημιουργηθεί ένα κοινό ταμείο εγγύησης των καταθέσεων, μια πρόταση που συναντά τη σθεναρή αντίδραση της Γερμανίας.
