Οι πωλήσεις για λογαριασμό τρίτου δεν εμπίπτουν στην έννοια του εσόδου και δεν αθροίζονται στα έσοδα που πραγματοποιεί η οντότητα για λογαριασμό της.
Σχετικά με την έκδοση στοιχείων, η οντότητα που πωλεί αγαθά για λογαριασμό τρίτου (αντιπρόσωπος) έναντι αμοιβής και εκδίδει η ίδια το σχετικό παραστατικό πώλησης για λογαριασμό του τρίτου, εκδίδει και ένα έγγραφο-παραστατικό (εκκαθάριση) σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή για την τεκμηρίωση των πωλήσεων για λογαριασμό της οντότητας. Το έγγραφο περιλαμβάνει τις απαιτούμενες πληροφορίες και αποστέλλεται από τον εκδότη στην οντότητα έγκαιρα, για την εκπλήρωση κάθε νόμιμης υποχρέωσης.
Η παραπάνω υποχρέωση εκπληρούται και όταν η οντότητα αποστέλλει έγκαιρα στον τρίτο αντίγραφα των εκδιδόμενων τιμολογίων, αντί της σύνταξης και αποστολής ιδιαίτερου συγκεντρωτικού εγγράφου (εκκαθάριση).
Συγκεντρωτικές Καταστάσεις
Στις περιπτώσεις πώλησης αγαθών για λογαριασμό τρίτου, ο παραγγελιοδόχος (αντιπρόσωπος) εκδίδει δικά του φορολογικά στοιχεία για την πώληση των αγαθών, ενώ εκδίδει εκκαθάριση προς τον παραγγελέα (εντολέα) στην οποία αναγράφονται οι πωλήσεις που διενεργήθηκαν για λογαριασμό του παραγγελέα (εντολέα), καθώς και η προμήθεια του παραγγελιοδόχου (αντιπροσώπου).
Οι καταστάσεις πελατών και προμηθευτών σ΄ αυτές τις περιπτώσεις υποβάλλονται, από τον παραγγελιοδόχο (αντιπρόσωπο) και τον παραγγελέα (εντολέα) ως εξής:
α) Παραγγελιοδόχος (αντιπρόσωπος)
Κατάσταση πελατών: Καταχωρούνται, αναλυτικά όπου απαιτείται, τα φορολογικά στοιχεία (τιμολόγια και αποδείξεις) που έχουν εκδοθεί για τις πωλήσεις για λογαριασμό τρίτου, τα οποία δεν αποτελούν έσοδα του παραγγελιοδόχου (αντιπροσώπου), καθώς και η προμήθεια, που αναγράφεται στην εκκαθάριση που εκδίδεται προς τον παραγγελέα (εντολέα).
Κατάσταση προμηθευτών: Καταχωρούνται, συγκεντρωτικά, οι πωλήσεις για λογαριασμό τρίτου που εμφανίζονται στην εκδιδόμενη εκκαθάριση, με αντισυμβαλλόμενο τον παραγγελέα (εντολέα).
β) Παραγγελέας (εντολέας)
Κατάσταση πελατών: Καταχωρούνται, συγκεντρωτικά, οι πωλήσεις για λογαριασμό του που εμφανίζονται στη ληφθείσα εκκαθάριση, με αντισυμβαλλόμενο τον παραγγελιοδόχο (αντιπρόσωπος).
Κατάσταση προμηθευτών: Καταχωρείται η προμήθεια του παραγγελιοδόχου, που αναγράφεται στη ληφθείσα εκκαθάριση.
Τήρηση λογιστικών αρχείων
Η οντότητα που πωλεί για λογαριασμό τρίτου υποχρεούται να παρακολουθεί κατ΄ είδος και ποσότητα, διακεκριμένα κατά αποθηκευτικό χώρο, τα αποθέματα τρίτων που αποτελούν εμπορεύσιμα αγαθά, δηλαδή δεν συμπεριλαμβάνει εγγυοδοσίες (επιστρεπτέα είδη συσκευασίας, παλέτες, κενές φιάλες, κ.λπ.). Η παρακολούθηση δύναται να γίνεται με οποιοδήποτε πρόσφορο τρόπο και να προκύπτει από οποιοδήποτε τηρούμενο αρχείο. Διευκρινίζεται ότι δεν απαιτείται φυσική καταμέτρηση των σχετικών αποθεμάτων. Θεσπίζεται μόνο η υποχρέωση παρακολούθησης αυτών των αποθεμάτων, ώστε η οντότητα να δύναται να τεκμηριώνει τα αποθέματα αυτής της κατηγορίας που βρίσκονται στην κατοχή της (για παράδειγμα, τηρώντας με τάξη και πληρότητα το σύνολο των λαμβανόμενων και εκδιδόμενων παραστατικών διακίνησης ή ενημερώνοντας επιπρόσθετα άλλα αρχεία).
Λογιστική απεικόνιση
Όσον αφορά τον χειρισμό από την οντότητα που πωλεί για λογαριασμό τρίτου:
- Κατά την παραλαβή των αγαθών, αυτά θα απεικονιστούν (προαιρετικά) σε λογαριασμούς τάξεως.
- Κατά την πώληση των αγαθών χρεώνεται ο λογ. του πελάτη (προτείνουμε υπολογαριασμό διαφορετικό των πελατών της οντότητας) και πιστώνεται με το ίδιο ποσό ο λογ. 50.90 «Τρίτοι – λογ/σμοί πωλήσεων εμπορευμάτων για λογαριασμό τους».
- Κατά την ημερομηνία που η οντότητα εισπράττει από τον πελάτη το ποσό της συναλλαγής ή μέρος αυτού χρεώνεται ο λογ. όψεως με το ποσό που εισπράττεται με αντίστοιχη πίστωση του λογ. του πελάτη.
- Κατά την εξόφληση του τρίτου από την οντότητα με την έκδοση της εκκαθάρισης χρεώνεται ο λογ. 50.90 με το συνολικό ποσό που καταβάλλεται και πιστώνονται ο λογ. π.χ. 75.02.01 «Προμήθειες από πωλήσεις για λογαριασμό τρίτων» με το ποσό της προμήθειας, ο λογ. του ΦΠΑ με το ποσό που αντιστοιχεί στην προμήθεια και ο λογ. χρηματικών διαθεσίμων με το υπόλοιπο.
Απόδοση ΦΠΑ
Στην περίπτωση οντότητας που πωλεί για λογαριασμό τρίτου, ο ΦΠΑ της πώλησης αποδίδεται από τον τρίτο για λογαριασμό του οποίου διενεργείται η πώληση.
Η οντότητα που πραγματοποιεί πωλήσεις για λογαριασμό τρίτου έχει υποχρέωση απόδοσης του ΦΠΑ που αντιστοιχεί στην προμήθεια που θα λάβει.
Αγροτικοί Συνεταιρισμοί
Οι αγροτικές συνεταιριστικές οργανώσεις υποχρεούνται να επιβάλλουν ΦΠΑ στις πωλήσεις αγροτικών προϊόντων που πραγματοποιούν για λογαριασμό αγροτών που υπάγονται στο ειδικό καθεστώς του άρθρου 41 του Κώδικα ΦΠΑ. Κατά συνέπεια, οι συνεταιριστικές οργανώσεις επιβάλλουν ΦΠΑ στο σύνολο των πωλήσεων που πραγματοποιούν για λογαριασμό αγροτών, ανεξάρτητα από το εάν οι αγρότες εντάσσονται στο κανονικό ή το ειδικό καθεστώς ΦΠΑ.
Στην περίπτωση παραγγελιοδοχικών πωλήσεων αγροτικών προϊόντων για λογαριασμό αγροτών φυσικών προσώπων που υπάγονται στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ, οι παραγγελιοδόχοι (συνεταιρισμοί ή έμποροι) καθίστανται υπόχρεοι για την απόδοση του ΦΠΑ που αναλογεί στις πωλήσεις των εν λόγω αγροτών. Κατά συνέπεια, οι παραγγελιοδόχοι υποχρεούνται στην απόδοση στο δημόσιο του συνόλου του ΦΠΑ που αναλογεί στις πωλήσεις των αγροτικών προϊόντων, ενώ οι αγρότες του κανονικού καθεστώτος ΦΠΑ οι οποίοι πωλούν τα προϊόντα τους μέσω τρίτων (εμπόρων ή αγροτικών συνεταιρισμών) απαλλάσσονται από την υποχρέωση απόδοσης του ΦΠΑ που αναλογεί στις εν λόγω πωλήσεις. Με τις εκκαθαρίσεις που εκδίδουν οι παραγγελιοδόχοι αποδίδουν στους αγρότες την καθαρή αξία των πωλήσεών τους που δικαιούνται, βάσει των συμφωνιών που συνάπτουν. Οι εν λόγω αξίες συνιστούν εκροές απαλλασσόμενες από το φόρο με δικαίωμα έκπτωσης του φόρου εισροών για τους αγρότες του κανονικού καθεστώτος.
Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από άρθρο του κ. Γιώργου Παπαδόπουλου, με τίτλο «Συναλλαγές για λογαριασμό τρίτων» που δημοσιεύθηκε στο τεύχος Οκτωβρίου 2018 του περιοδικού Epsilon7.
