Η δυσκολία ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών να αποδεχθούν το Σύμφωνο Μετανάστευσης των ΗΕ, ένα μη δεσμευτικό νομικά κείμενο που προστατεύει μεταξύ άλλων την ασφαλή διάσωση προσφύγων και πρόκειται να υιοθετηθεί αύριο, 10.12, στο Μαρακές του Μαρόκου, έγινε εμφανής και στην περίπτωση του πλοίου Aquarius, που επί εβδομάδες περιπλανώνταν στη Μεσόγειο. Καμιά χώρα δεν έδινε το πράσινο φως για να δεχθεί τους πάνω από 600 πρόσφυγες που είχε διασώσει από βέβαιο πνιγμό στα ανοικτά της Λιβύης. Τώρα το πλοίο βρίσκεται αγκυροβολημένο στη Μασσαλία και η αποστολή του τελείωσε.
Οι πολιτικές πιέσεις που δέχθηκαν οι οργανώσεις βοήθειας «SOS Μεσόγειος» και «Γιατροί Χωρίς Σύνορα», διαχειριστές της αποστολής, ήταν πολύ μεγάλες, ιδιαίτερα από την ΕΕ. «Παρατηρήσαμε ότι σημειώθηκαν πολλές προσπάθειες από ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για να ακυρώσουν τον ανθρωπιστικό χαρακτήρα των αποστολών διάσωσης ανθρώπων» δήλωσε στη Deutsche Welle ο Φλόριαν Βεστφάλεν, διευθυντής της οργάνωσης «Γιατροί Χωρίς Σύνορα» στη Γερμανία. «Για παράδειγμα, οι κυβερνήσεις της Ιταλίας, της Μάλτας αλλά κι άλλων χωρών μας εμπόδισαν να αγκυροβολήσουμε σε ασφαλές λιμάνι για να αποβιβάσουμε τους πρόσφυγες. Το τελευταίο βήμα μιας σειράς εμποδίων που μας έβαλαν ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ήταν η ασαφής κατηγορία ιταλού εισαγγελέως ότι δήθεν πλουτίζουμε από τη διαχείριση απορριμάτων».
Ο Φλόριαν Βεστφάλεν απορρίπτει και τις κατηγορίες ότι με τις αποστολές διάσωσης στη Μεσόγειο προκλήθηκε ενίσχυση των προσφυγικών ροών. «Αυτό ανατρέπεται από τα δεδομένα» λέει. «Από το καλοκαίρι έχουν σχεδόν σταματήσει οι διασώσεις στη Μεσόγειο, αλλά παρόλα αυτά ο αριθμός όσων επιχειρούν το επικίνδυνο ταξίδι από τη Λιβύη έχει αυξηθεί. Κι αυτό γιατί οι συνθήκες διαβίωσης των προσφύγων εκεί είναι αφόρητες. Είναι ο λόγος που οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να καταφεύγουν μέσω της Μεσογείου σε άλλες χώρες».
«Απάνθρωπες οι συνθήκες στη Λιβύη»
Στην ανακοίνωση οριστικής διακοπής των αποστολών διάσωσης η οργάνωση «SOS Μεσόγειος» επικρίνει την ΕΕ για μυωπική πολιτική στο προσφυγικό. «Η πολιτική της ΕΕ είναι μυωπική επειδή έχει ως συνέπεια τον πνιγμό κι άλλων ανθρώπων στη Μεσόγειο, τη στιγμή που θα μπορούσε κανείς να κάνει κάτι για να το εμποδίσει» εξηγεί ο Βεστφάλεν. «Φέτος έχουν πνιγεί ήδη 2.100 άνθρωποι, ενώ την ίδια ώρα χιλιάδες μεταφέρονται πίσω στην Λιβύη. Αυτή η πολιτική είναι επίσης μυωπική, διότι μακροπρόθεσμα αποδυναμώνει παγκοσμίως την προστασία ανθρώπων που βρίσκονται σε κατάσταση φυγής.
Πρόκειται για υπονόμευση ενός κεντρικού πυλώνα του διεθνούς δικαίου που κατοχυρώνεται από τη Σύμβαση των ΗΕ του 1951 για το καθεστώς προσφύγων, η οποία προβλέπει ότι άνθρωποι που ζουν κάτω από απάνθρωπες συνθήκες, όπως αυτές στη Λιβύη, έχουν το δικαίωμα να εγείρουν αξιώσεις για ασφάλεια, προστασία και ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης. Γι αυτό ακριβώς οι άνθρωποι θέλουν να φύγουν από τη Λιβύη».
