Ορέστης Σεϊμένης – Αλεξάνδρα Γεράγγελου
ΠΟΤΕ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΑΚΙΝΗΤΑ
Oι ιδιοκτήτες των ακινήτων φορολογούνται, μεταξύ άλλων και για το εισόδημα που προκύπτει από τα ακίνητά τους. Το εισόδημα αυτό μπορεί να καταβάλλεται σε χρήμα ή σε είδος.
Το εισόδημα των ακινήτων αφορά τα κτίρια, τίς κατασκευές, τις κάθε είδους εγκαταστάσεις και τον εξοπλισμό τους.
Το εισόδημα αυτό μπορεί να προκύπτει από την ιδιοχρησιμοποίηση, την εκμίσθωση , την υπεκμίσθωση ή την δωρεάν παραχώρηση χρήσης των παρακάτω ακινήτων:
– μεταλλεία, λατομεία, δασικές και αγροτικές εκτάσεις (λιβάδια, καλλιεργήσιμες ή βοσκήσιμες γαίες,)
– κάθε είδους κατασκευές ή εγκαταστάσεις που είναι πάνω ή κάτω από την επιφάνεια του εδάφους (ιχθυοτροφεία, λίμνες δεξαμενές, πηγές, φρέατα)
– χώροι για την τοποθέτηση διαφημιστικών επιγραφών
– κοινόχρηστοι χώροι σε ακίνητα
ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΑΚΙΝΗΤΗΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΕΠΙΣΗΣ:
– Aκινητο μαζί με έπιπλα: Κατά την εκμίσθωση ή υπεκμίσθωση ή δωρεάν παραχώρηση της χρήσης γης ή ακινήτου μαζί με τα έπιπλα ή τα μηχανήματά του (εξοπλισμός), υπολογίζεται ως εισόδημα από ακίνητη περιουσία και το εισόδημα που προκύπτει και από την εκμίσθωση των επίπλων ή μηχανημάτων.
– Ενοίκιο από χρήση ιδιόκτητου χώρου: Eκμίσθωση ή υπεκμίσθωση ή δωρεάν παραχώρηση της χρήσης χώρου γης ή ακινήτων για τοποθέτηση κεραίας, ανεμογεννήτριας, διαφημιστικών επιγραφών, κλπ. Στην περίπτωση αυτή περιλαμβάνεται η τοποθέτηση των πιο πάνω αποκλειστικά σε ιδιόκτητους χώρους,
– Ενοίκιο από χρήση κοινόχρηστου χώρου: εκμίσθωση ή υπεκμίσθωση ή δωρεάν παραχώρηση κοινόχρηστων χώρων σε ακίνητα, που ανήκουν στους ιδιοκτήτες των διηρημένων ιδιοκτησιών τους. Διευκρινίζεται ότι από 1/1/2014 το εισόδημα από εκμίσθωση κοινόχρηστων χώρων δεν φορολογείται αυτοτελώς, αλλά δηλώνεται για να φορολογηθεί στις ατομικές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος, μαζί με τυχόν άλλα εισοδήματα ακίνητης περιουσίας των ιδιοκτητών των διηρημένων ιδιοκτησιών, κατά το ποσοστό συμμετοχής καθενός στους κοινόχρηστους χώρους, όπως προκύπτει από τον κανονισμό της οροφοκτησίας, με βάση σχετική βεβαίωση που θα εκδίδει για το σκοπό αυτό ο διαχειριστής της πολυκατοικίας.
– Η αποζημίωση για επίταξη: Η καταβολή αποζημίωσης για επίταξη και για εξωσυμβατική χρήση γης και ακινήτων,
– To αντάλλαγμα κατά την μεταβίβαση της ενάσκησης της επικαρπίας: Είναι εισόδημα το αντάλλαγμα κατά τη μεταβίβαση της ενάσκησης επικαρπίας ακινήτου
– Η αποζημίωση που καταβάλλεται από τον μισθωτή στον εκμισθωτή: Η αποζημίωση που καταβάλλεται από τον μισθωτή στον εκμισθωτή λόγω πρόωρης λύσης εμπορικής μίσθωσης σύμφωνα με το άρθρο 43 του Π.Δ. 34/1995.
– Η ιδιοχρησιμοποίηση βιομηχανοστασίων: Το εισόδημα που προκύπτει από ιδιοχρησιμοποίηση βιομηχανοστασίων μαζί με τα παραρτήματα, τα εξαρτήματα, τις αποθήκες και τις γαίες που είναι συνεχόμενα με αυτά και χρησιμοποιούνται για την αποθήκευση πρώτων υλών και για την πρώτη εναπόθεση των βιοτεχνικών και βιομηχανικών προϊόντων, καθώς και τα ιδιοχρησιμοποιούμενα κτίσματα που βρίσκονται μέσα ή έξω από αγροτικές εκτάσεις για την διεξαγωγή των έργων γεωργικής επιχείρησης. Βιομηχανοστάσιο είναι το κτίσμα που έχει ειδικά ανεγερθεί για τη λειτουργία της βιοτεχνίας και της βιομηχανίας, στο οποίο έχουν μόνιμα προσαρμοστεί μηχανικές εγκαταστάσεις, καθώς και τα κτίσματα επεξεργασίας και συντήρησης καπνών σε φύλλα ή άλλων εξαγώγιμων γεωργικών προϊόντων.
– Διευκρινίζεται ότι, ως εισόδημα από ιδιοχρησιμοποίηση λογίζεται και το εισόδημα που αποκτά ο κύριος ή ο επικαρπωτής γης ή ακινήτων που εισφέρει τη χρήση τους λόγω συμμετοχής του σε νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα. Τονίζεται, ότι η μισθωτική αξία, έναντι της οποίας ο εισφέρων (φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα) τη χρήση γης ή ακινήτου σε άλλο νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα προκειμένου να χρησιμοποιηθεί για κάλυψη του κεφαλαίου τους, λαμβάνει μετοχές ή άλλους τίτλους ισόποσης αξίας, αποτελεί για το μέτοχο ή εταίρο εισόδημα από ακίνητη περιουσία, εφόσον το νομικό πρόσωπο ή η νομική οντότητα αντίστοιχα, προς το οποίο γίνεται η εισφορά, δεν αποκτά εμπράγματο δικαίωμα επί της γης ή του ακινήτου.
Το παραπάνω εισόδημα για την υπαγωγή του σε φορολογία θα κατανεμηθεί στα αντίστοιχα έτη για τα οποία εισφέρεται η χρήση του ακινήτου (σχετ. αριθ. 124/1974 γνωμοδότηση του ΝΣΚ).
Επισημαίνεται, ότι η αποτίμηση της μισθωτικής αυτής αξίας για τις κεφαλαιουχικές εταιρείες προσδιορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 9 του κ.ν.2190/1920, ενώ για τις προσωπικές εταιρείες και τις νομικές οντότητες λαμβάνεται υπόψη το τίμημα που αναγράφεται στη σύμβαση εισφοράς της χρήσης του ακινήτου, κατά περίπτωση.
– Διευκρινίζεται ότι το εισόδημα από ιδιοχρησιμοποίηση γης ή ακινήτων αποτελεί τεκμαρτό εισόδημα για τον κύριο του ακινήτου και ταυτόχρονα εκπιπτόμενη δαπάνη όταν χρησιμοποιείται για την άσκηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας,(δές και άρθρο 22 του ν.4172/2013).
– Η ιδιοκατοίκηση ακινήτου: Τονίζεται ότι για την ιδιοκατοίκηση ακινήτου δεν προκύπτει εισόδημα από ακίνητη περιουσία, αλλά ετήσια αντικειμενική δαπάνη.
ΠΩΣ ΑΠΟΤΙΜΑΤΑΙ ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΚΙΝΗΤΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ
– ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΕΚΜΙΣΘΩΣΗ είναι το ενοίκιο που εισπράττει ο ιδιοκτήτης από τον ενοικιαστή. (Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση που δεν προκύπτει ετήσιο εισόδημα σε χρήμα από την εκμίσθωση ακίνητης περιουσίας, θα τεκμαίρεται εισόδημα από δωρεάν παραχώρηση της περιουσίας αυτής).
– ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΣΕ ΕΙΔΟΣ αποτιμάται στην τρέχουσα αξία του είδους (Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση που δεν προκύπτει ετήσιο εισόδημα σε είδος από την εκμίσθωση ακίνητης περιουσίας, θα τεκμαίρεται εισόδημα από δωρεάν παραχώρηση της περιουσίας αυτής).
– ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΙΔΙΟΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ αποτιμάται στο 3% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.
– ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΔΩΡΕΑΝ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ αποτιμάται στο 3% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου. (δήτε παρακάτω τις απαλλαγές)
ΠΩΣ ΦΟΡΟΛΟΓΕΙΤΑΙ ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΚΙΝΗΤΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ
Το εισόδημα από ακίνητη περιουσία φορολογείται αυτοτελώς, σύμφωνα με την παρακάτω κλίμακα:
Εισόδημα ακινήτων (ετήσιο) 0- 12.000€ φόρος κλιμακίου 15%
Εισόδημα ακινήτων (ετήσιο) 12.001- 35.000€ φόρος κλιμακίου 35%
Εισόδημα ακινήτων (ετήσιο) 35.001- φόρος κλιμακίου 45%
ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: Εάν ο εκμισθωτής παρέχει ταυτόχρονα άλλου είδους υπηρεσίες στο μισθωτή (π.χ. καθαριότητα, ασφάλεια, κλπ.), τότε το εισόδημα των ενοικίων κλπ παρεχομένων υπηρεσιών χαρακτηρίζεται στο σύνολό του ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα.
ΟΤΑΝ ΤΑ ΕΝΟΙΚΙΑ ΕΙΣΠΡΑΤΤΟΝΤΑΙ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ
Ειδικά, για το εισόδημα από εκμίσθωση ακίνητης περιουσίας που καταβάλλεται αναδρομικά με βάση νόμο ή δικαστική απόφαση, χρόνος απόκτησης αυτού θεωρείται το φορολογικό έτος στο οποίο ανάγονται τα μισθώματα.
ΑΠΑΛΛΑΓΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΟΡΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ
Απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος των ακινήτων:
– Το τεκμαρτό εισόδημα από την δωρεάν παραχώρηση κατοικίας μέχρι 200 μ2 προς ανιόντες ή κατιόντες , για να χρησιμοποιηθεί ως κύρια κατοικία.
– Το τεκμαρτό εισόδημα από τη δωρεάν παραχώρηση της χρήσης ακινήτων στο Ελληνικό Δημόσιο ή σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου
– Ειδικά για τους ασκούντες ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα δεν υπολογίζεται τεκμαρτό εισόδημα από ιδιοχρησιμοποίηση ή δωρεάν παραχώρηση προς ανιόντες, κατιόντες και συζύγους, αγροτικών εκτάσεων στις οποίες περιλαμβάνονται λιβάδια, καλλιεργήσιμες γαίες, βοσκήσιμες γαίες, και κάθε είδους κατασκευές ή εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνται για την άσκηση της δραστηριότητας αυτής.
– Tα ακίνητα των ΟΤΑ : Το εισόδημα από ακίνητη περιουσία που αποκτούν οι Ο.Τ.Α. α’ και β’ βαθμού απαλλάσσεται του φόρου, εφόσον πρόκειται για: α) ιδιοχρησιμοποιούμενα ακίνητα των Ο.Τ.Α., καθώς και κοινής χρήσεως πράγματα που ανήκουν σε δήμο ή β) ακίνητα που παραχωρούνται κατά χρήση, χωρίς αντάλλαγμα, στο Ελληνικό Δημόσιο ή σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, εφόσον προορίζονται για την εξυπηρέτηση αναγκών κάθε αναγνωρισμένης βαθμίδας δημόσιας εκπαίδευσης, δημόσιων ή δημοτικών νοσοκομειακών συγκροτημάτων προς όφελος της δημόσιας υγείας, δημόσιων ή δημοτικών μονάδων κοινωνικής φροντίδας, δημόσιων ή δημοτικών παιδικών σταθμών ή βρεφοκομείων ή ορφανοτροφείων, δημόσιων ή δημοτικών γηροκομείων, Κ.Α.Π.Η., κέντρων και δομών προσωρινής υποδοχής – φιλοξενίας και εν γένει χώρων που καλύπτουν έκτακτες ανάγκες στέγασης και προσωρινής φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών. Ισχύς από 31/7/2018 και εφεξής
Παράγρ.7 στο άρθρο 47 του ν.4172/2013 ΠΟΛ.1157/2017
ΠΟΙΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΕΚΠΙΠΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΤΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ
Οι παρακάτω δαπάνες (για όσα ακίνητα έχουν εισόδημα) εκπίπτουν με τις αναφερόμενες προϋποθέσεις:
α) ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ ΦΥΣΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ: O εκμισθωτής ή ο παραχωρών εκπίπτει ποσοστό 5%, χωρίς δικαιολογητικά, για δαπάνες επισκευής, συντήρησης, ανακαίνισης ή άλλες πάγιες και λειτουργικές δαπάνες του ακινήτου (όχι όμως δαπάνες για προσθήκες ή βελτιώσεις στο κτίριο).
β) ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ: ΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ: Ο εκμισθωτής ή ο παραχωρών και τα κάθε είδους ιδρύματα εκπίπτει τις κάθε είδους δαπάνες του ακινήτου σε ποσοστό 75%.
Ειδικά για το Άγιο Όρος το ποσοστό της έκπτωσης για τις δαπάνες αυτές ανέρχεται σε ποσοστό 100%.
γ) ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ: ΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ή ΝΟΜΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ :Τα έσοδα από ακίνητα θεωρούνται εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και φορολογούνται σήμερα με 29%. O εκμισθωτής ή ο παραχωρών μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα εκπίπτει τις δαπάνες του ακινήτου σε ποσοστό 75%,
(δαπάνες επισκευής, συντήρησης, ανακαίνισης, καθώς και οι πάγιες και λειτουργικές δαπάνες).
δ) ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΥΠΕΚΜΙΣΘΩΣΗΣ: Το μίσθωμα που καταβάλλει ο υπεκμισθωτής στον εκμισθωτή, στις περιπτώσεις υπεκμίσθωσης, εκπίπτει ολόκληρο στα βιβλία του υπεκμισθωτή
ε) ANTIΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΕΡΓΑ: Οι δαπάνες αντιπλημμυρικών έργων και έργων αποξήρανσης ελών ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ ΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ εκπίπτουν σε ποσοστό 10%.
στ) ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΛΥΣΗ ΤΗΣ ΜΙΣΘΩΤΙΚΉΣ ΣΧΕΣΗΣ : Το ποσό της αποζημίωσης που καταβάλλει, βάσει νόμου, ο εκμισθωτής στο μισθωτή για τη λύση της μισθωτικής σχέσης του ακινήτου εκπίπτει στα βιβλία του εκμισθωτή.
ΤΑ ΑΝΕΙΣΠΡΑΚΤΑ ΕΝΟΙΚΙΑ ΔΕΝ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΝΤΑΙ-ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ-ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
Τα εισοδήματα από την εκμίσθωση ακίνητης περιουσίας, τα οποία δεν έχουν εισπραχθεί από τον δικαιούχο, δεν συνυπολογίζονται στο συνολικό εισόδημά του, εφόσον έως την προθεσμία υποβολής της ετήσιας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, έχει εκδοθεί εις βάρος του μισθωτή διαταγή πληρωμής ή διαταγή απόδοσης χρήσης μίσθιου ή δικαστική απόφαση αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων ή έχει ασκηθεί εναντίον του μισθωτή αγωγή αποβολής ή επιδίκασης μισθωμάτων. Τα εν λόγω εισοδήματα φορολογούνται στο έτος και κατά το ποσό που αποδεδειγμένα εισπράχθηκαν. Τα μη εισπραχθέντα εισοδήματα δηλώνονται σε ειδικό κωδικό ανείσπρακτων εισοδημάτων από εκμίσθωση ακίνητης περιουσίας της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος
