Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει νέα νομοθεσία της ΕΕ ή τροποποιήσεις του ισχύοντος φορολογικού δικαίου της ΕΕ.
Επί του παρόντος, ο φορολογικός νόμος της ΕΕ εγκρίνεται μέσω ειδικής νομοθετικής διαδικασίας με το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή το Συμβούλιο (αποτελούμενο από εκπροσώπους όλων των κρατών μελών) ως μοναδικό νομοθέτη. Ζητείται η γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Στις 15 Ιανουαρίου 2019, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με τον τρόπο σταδιακής μετάβασης από την ψηφοφορία με ομοφωνία στη συνήθη νομοθετική διαδικασία (όπου το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο είναι συννομοθέτες).
• Διαβάστε την ανακοίνωση
Η ειδική νομοθετική διαδικασία με διαβούλευση
Στο πλαίσιο της ειδικής νομοθετικής διαδικασίας με διαβουλεύσεις, το Συμβούλιο είναι, στην πράξη, ο μόνος νομοθέτης που εγκρίνει προτάσεις.
Ζητείται η γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και μπορεί να εγκρίνει ή να απορρίψει μια πρόταση ή να προτείνει τροποποιήσεις σε αυτήν, αλλά το Συμβούλιο δεν είναι νομικά υποχρεωμένο να εξετάσει τη γνώμη του Κοινοβουλίου. Εντούτοις, το Συμβούλιο δεν μπορεί να προχωρήσει στην έγκριση έως ότου λάβει τη γνώμη του Κοινοβουλίου.
Στο πλαίσιο αυτής της ειδικής διαδικασίας, τα σχέδια νόμων εγκρίνονται με ομόφωνη ψήφο του Συμβουλίου. Αυτό σημαίνει ότι κάθε κράτος μέλος πρέπει να δώσει το πράσινο φως στην προτεινόμενη νομοθεσία για να εγκριθεί.
Γιατί πρέπει να αλλάξει η τρέχουσα διαδικασία λήψης αποφάσεων σχετικά με τη φορολογική πολιτική;
Η ανάγκη για ομόφωνη συμφωνία καθιστά δύσκολη την πρόοδο και περιορίζει τις δυνατότητες της φορολογικής πολιτικής της ΕΕ να στηρίξει μια καλή εσωτερική αγορά της ΕΕ:
• Η ανάγκη ομόφωνης έγκρισης καθιστά πολύ δύσκολη την επίτευξη οποιουδήποτε συμβιβασμού, διότι το βέτο μόνο ενός κράτους μέλους και μόνο είναι αρκετό για να αποφευχθεί η συμφωνία.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε φορολογικές προτάσεις που απαιτούν χρόνια για τα κράτη μέλη να συμφωνήσουν, ή σε προτάσεις που απλώς μπλοκάρουν στο Συμβούλιο χωρίς να διεξάγεται καμία συζήτηση.
• Ακόμη και όταν επιτευχθεί συμφωνία με ομοφωνία, τείνει να είναι στο χαμηλότερο επίπεδο κοινού παρονομαστή, περιορίζοντας τις θετικές επιπτώσεις για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές ή καθιστώντας την εφαρμογή δυσχερέστερη από ό, τι είναι απαραίτητη.
• Ορισμένα κράτη μέλη χρησιμοποιούν την ομοφωνία ως μέσω διαπραγμάτευσης σε σχέση με άλλες απαιτήσεις που ενδέχεται να έχουν σε άλλους τομείς.
• Οι αποφάσεις που λαμβάνονται με ομοφωνία μπορούν να αντιστραφούν ή να τροποποιηθούν μόνο με ομοφωνία. Αυτό συχνά καθιστά τα κράτη μέλη υπερβολικά επιφυλακτικά, μειώνοντας τις φιλοδοξίες και εξασθενίζοντας το τελικό αποτέλεσμα.
Μια πρόταση για μετάβαση στην ειδική πλειοψηφία (QMV)
Στις 15 Ιανουαρίου 2019, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μια ανακοίνωση σχετικά με τον τρόπο σταδιακής μετάβασης από την ψηφοφορία με ομοφωνία στη συνήθη νομοθετική διαδικασία.
Η συνήθης νομοθετική διαδικασία χρησιμοποιείται ήδη για περισσότερο από το 80% των νομοθετικών διαδικασιών. Δίνει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ίσο λόγο κατά την έγκριση των νόμων.
Στη συνήθη νομοθετική διαδικασία, οι προτάσεις εγκρίνονται στο Συμβούλιο με ειδική πλειοψηφία (QMV).
Πώς λειτουργεί η ειδική πλειοψηφία;
Όταν το Συμβούλιο ψηφίζει επί μιας πρότασης, επιτυγχάνεται ειδική πλειοψηφία εφόσον πληρούνται δύο προϋποθέσεις:
• Το 55% των κρατών μελών ψηφίζουν υπέρ
• η πρόταση υποστηρίζεται από κράτη μέλη που αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 65% του πληθυσμού της ΕΕ
Δεδομένου ότι και οι δύο προϋποθέσεις είναι απαραίτητες, αυτή η διαδικασία είναι επίσης γνωστή ως ο κανόνας της διπλής πλειοψηφίας.
Μια απόφαση μπορεί ακόμη να σταματήσει μια «μειοψηφία μπλοκαρίσματος», αλλά αυτή η μειοψηφία πρέπει να σχηματιστεί από τουλάχιστον τέσσερα κράτη μέλη που αντιπροσωπεύουν πάνω από το 35% του πληθυσμού της ΕΕ.
• Περισσότερα για την ειδική πλειοψηφία
Ποια θα είναι τα οφέλη από τη μετάβαση στην ειδική πλειοψηφία;
Η εξαίρεση του άμεσα εκλεγμένου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από τη λήψη αποφάσεων σχετικά με έναν τόσο σημαντικό τομέα πολιτικής όπως η φορολογία, έρχεται σε αντίθεση με τους δημοκρατικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η μετάβαση στο QMV, με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, θα διορθώσει το δημοκρατικό έλλειμμα και θα επιτρέψει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να συμβάλει πλήρως στη διαμόρφωση της φορολογικής πολιτικής της ΕΕ.
Ως εκ τούτου, η κίνηση πρέπει να συμβάλει στην ενίσχυση της δημοκρατικής νομιμότητας και της λογοδοσίας της φορολογικής πολιτικής της ΕΕ.
Επιπλέον, η μετάβαση στο QMV θα καταστήσει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων σχετικά με τις φορολογικές προτάσεις ταχύτερη και πιο κατάλληλη για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των επερχόμενων ζητημάτων, με αποτέλεσμα την καλύτερη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και την καλύτερη λήψη αποφάσεων σε επίπεδο ΕΕ.
Μια πιο συντονισμένη και φιλόδοξη δράση της ΕΕ όχι μόνο θα συμβάλει στην οικοδόμηση μιας ισχυρότερης και δυναμικότερης ενιαίας αγοράς, αλλά θα εξασφαλίσει επίσης ένα δικαιότερο φορολογικό περιβάλλον σε παγκόσμιο επίπεδο.
