Ένα μόλις βήμα έχει απομείνει για την πλήρη άρση των περιορισμών στις κινήσεις κεφαλαίων, αλλά όσο παρατείνεται κι ενισχύεται η πολιτική αβεβαιότητα, αυτό το βήμα θα μένει μετέωρο.
Τα περιβόητα capital controls τέθηκαν σε ισχύ τον Ιούλιο του 2015 και έχουν συμπληρώσει 3 ½ χρόνια ισχύος, αποδεικνύοντας για μια ακόμα φορά ότι στην Ελλάδα ισχύει και με το παραπάνω ο κανόνας του «ουδέν μονιμότερον του προσωρινού». Η τελευταία χαλάρωση των κεφαλαιακών ελέγχων έγινε τον περασμένο Οκτώβριο, με την προοπτική την πλήρη άρση στο τέλος του 2018 ή στις αρχές του 2019. Πλέον ο Ιανουάριος φεύγει και ο σχεδιασμός δείχνει να έχει «παγώσει».
Το τελευταίο βήμα είναι η αποκατάσταση της ελεύθερης κίνησης κεφαλαίων στο εξωτερικό, δηλαδή η περαιτέρω αύξηση ορίων ή/και κατηγοριών συναλλαγών και, εν τέλει, η πλήρης άρση των περιορισμών στη μεταφορά κεφαλαίων στο εξωτερικό. Ανώτατες τραπεζικές πηγές δεν θέλησαν να σχολιάσουν τον παράγοντα «πολιτικές εξελίξεις» ως προς το σχεδιασμό για την άρση των capital controls, ωστόσο υπάρχει προβληματισμός για ενδεχόμενη παρατεταμένη αβεβαιότητα και το πώς μπορεί να επηρεάσει την ψυχολογία των πολιτών.
Ποια είναι τα κριτήρια για την οριστική και αμετάκλητη άρση των κεφαλαιακών περιορισμών; Κατ’ αρχάς, η ανοδική τάση των καταθέσεων και η πρόσβαση των τραπεζών στις αγορές για μακροχρόνια χρηματοδότηση, η συνεχιζόμενη μείωση των δεικτών μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων αλλά και η βελτίωση άλλων δεικτών λειτουργικής αναδιάρθρωσης με βάση τους συμφωνηθέντες στόχους.
Ποια είναι η εικόνα αυτή τη στιγμή; Οι καταθέσεις όντως επιστρέφουν στις τράπεζες, αλλά με πολύ βραδύτερους ρυθμούς από το προσδοκώμενο και μάλιστα με μπρος- πίσω (τον Οκτώβριο και το Νοέμβριο οι ροές ήταν αρνητικές κατά 425 εκατ. ευρώ), ενώ η μάχη των «κόκκινων» δανείων μόλις άρχισε, καθώς με καθυστέρηση η κυβέρνηση και οι Ευρωπαίοι αντιλήφθηκαν ότι αυτή η βαριά κληρονομιά της κρίσης δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με «ασπιρίνες».
Επιπλέον, οι επιδόσεις και οι δείκτες της οικονομίας δεν μοιάζουν ικανοί να δημιουργήσουν το θετικό κλίμα που χρειάζεται για τη γρήγορη άρση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, με πιο χαρακτηριστική περίπτωση αυτή της δυσκολίας επιστροφής στις αγορές, που σίγουρα δεν μπορούν να υποστηρίξει πειστικά το αφήγημα του success story.
Σημαίνουν όλα τα παραπάνω ότι τα capital controls θα μακροημερεύσουν; Όχι απαραίτητα. Όσο, όμως, είναι «θολή» η αναγκαία σθεναρή δέσμευση των Αρχών για τη διασφάλιση της γενικότερης οικονομικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, για τη συνέχιση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων, όπως διαπιστώνεται από την ομαλή πορεία της οικονομικής προσαρμογής, τόσο θα αργεί να πατηθεί το «κουμπί», που θα μας απαλλάξει από το όνειδος των κεφαλαιακών ελέγχων.
