Εισφορά 0,40 ευρώ ανά γραμμάτιο για το portal olomeleia – Τεκμήριο αθωότητας, δημόσιες αναφορές στην ενοχή προσώπου και «βάρος απόδειξης» στην ποινική δίκη – Κύρωση του Πρωτοκόλλου 16 της ΕΣΔΑ
Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο Νόμος 4596/2019.
Ο νόμος περιλαμβάνει σημαντικές διατάξεις που προκύπτουν από διεθνή και ευρωπαϊκά νομοθετικά κείμενα, αλλά και διατάξεις που αφορούν στη λειτουργία και την αποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης και στη λειτουργία του σωφρονιστικού συστήματος.
Από το νέο νόμο ξεχωρίζουν οι διατάξεις:
1. Του άρθρου 32 για την τροποποίηση του άρθρου 417 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας για την άμεση παραπομπή του κατηγορουμένου στο ακροατήριο.
Συγκεκριμένα, η προτεινόμενη διάταξη εξαιρεί από τη σχετική διαδικασία τα εγκλήματα των άρθρων 361 (εξύβριση), 362 (δυσφήμηση) και 363 (συκοφαντική δυσφήμηση) του Ποινικού Κώδικα, εκτός αν συντρέχουν ιδιαίτερα σοβαροί λόγοι.
Δείτε το σχετικό άρθρο του Lawspot
2. Του άρθρου 29 για την καθιέρωση πάγιας εισφοράς επί των γραμματίων προκαταβολής εισφορών και ενσήμων των δικηγόρων (τελικώς 0,40 ευρώ ανά γραμμάτιο αντί για 0,50 που είχε αρχικώς προταθεί).
Η εισφορά αφορά στην κάλυψη λειτουργικών δαπανών και εξόδων συντήρηση για το Πληροφοριακό Σύστημα «Αλληλεπιδραστικές Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες Προδικασίας – On line Εξυπηρέτηση Δικηγόρων, Δικαστών και Πολιτών» (portal.olomeleia.gr).
Δείτε το σχετικό άρθρο του Lawspot
3. Του άρθρου 27 για την τροποποίηση των διατάξεων σχετικά με την παροχή νομικής βοήθειας σε πολίτες χαμηλού εισοδήματος (Νόμος 3226/2004).
Συγκεκριμένα, προβλέπεται η δυνατότητα των αιτούντων συναινετικό διαζύγιο ενώπιον συμβολαιογράφου να κάνουν χρήση των διατάξεων για την παροχή νομικής βοήθειας σε αστικές υποθέσεις.
Παράλληλα, ενοποιείται η διαδικασία της παροχής νομικής βοήθειας και παρέχεται αυτή από το ΤΑ.Χ.ΔΙ.Κ, τόσο σε σχέση με την κύρια αποζημίωση όσο και σε σχέση με την πρόσθετη αποζημίωση σε ποινικές δίκες μακράς διάρκειας.
Δείτε το σχετικό άρθρο του Lawspot
4. Του άρθρου 1 για τη νομοθετική κύρωση του Πρωτοκόλλου υπ’ αριθμόν 16 της Σύμβασης για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (ΕΣΔΑ).
Το εν λόγω Πρωτόκολλο προβλέπει τη δυνατότητα των Ανωτάτων Δικαστηρίων των κρατών μερών της ΕΣΔΑ να υποβάλουν αίτημα γνωμοδότησης προς το ΕΔΔΑ επί ζητημάτων αρχής που σχετίζονται με την ερμηνεία ή την εφαρμογή των δικαιωμάτων και ελευθεριών που ορίζονται στην ΕΣΔΑ ή στα Πρωτόκολλα αυτής.
Δείτε το σχετικό άρθρο του Lawspot
5. Των άρθρων 11 έως 21 για την τροποποίηση του Νόμου 3251/2004 για το Ευρωπαϊκό Ένταλμα Σύλληψης, καθώς και την εισαγωγή νέων διατάξεων σχετικά με τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, τις αρμοδιότητες του Έλληνα Ευρωπαίου Εισαγγελέα, τη διαδικασία και τα προσόντα επιλογής των υποψηφίων και τις αρμοδιότητες των Ευρωπαίων εντεταλμένων Εισαγγελέων.
Δείτε το σχετικό άρθρο του Lawspot
6. Του άρθρου 31 για την ασφαλιστική κάλυψη έναντι κινδύνου ατυχήματος σε όσους παρέχουν κοινωφελή εργασία.
Δείτε το σχετικό άρθρο του Lawspot
7. Ο Νόμος 4596/2019 περιλαμβάνει ιδιαίτερα σημαντικές αλλαγές σχετικά με το τεκμήριο αθωότητας και την παράσταση κατηγορουμένου σε ποινικές δίκες, με μία σειρά τροποποιήσεων στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.
Συνοπτικά, με τα παρακάτω άρθρα προβλέπεται ότι:
Άρθρο 6 – Τεκμήριο αθωότητας
Στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας προστίθεται άρθρο 72Α ως εξής:
«Άρθρο 72Α Τεκμήριο αθωότητας
Οι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι τεκμαίρονται αθώοι μέχρι να αποδειχθεί η ενοχή τους σύμφωνα με το νόμο.».
Άρθρο 7 – Δημόσιες αναφορές στην ενοχή προσώπου
Ο ύποπτος ή κατηγορούμενος έχει δικαίωμα να ασκήσει αγωγή αποζημίωσης ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 105 και 106 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα, προς αποκατάσταση της βλάβης την οποία υπέστη εξαιτίας της προσβολής του τεκμηρίου αθωότητάς του από δηλώσεις δημόσιων αρχών που έλαβαν χώρα σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας πριν την έκδοση της απόφασης σε πρώτο ή δεύτερο βαθμό, οι οποίες αναφέρονται κατά τρόπο άμεσο στην εκκρεμή ποινική διαδικασία και είτε παροτρύνουν το κοινό να πιστέψει στην ενοχή του είτε προβαίνουν σε εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών με την οποία προδικάζουν τη δικαστική κρίση της υπόθεσης
Άρθρο 8 – «Βάρος απόδειξης» στην ποινική δίκη
1. Στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας προστίθεται άρθρο 177Α ως εξής:
«Άρθρο 177Α Βάρος απόδειξης
1. Οι δικαστές και οι εισαγγελείς εξετάζούν αυτεπαγγέλτως όλα τα αποδεικτικά μέσα, που θεμελιώνουν την ενοχή ή κατατείνουν στην αθωότητα του κατηγορουμένου, καθώς και κάθε στοιχείο που αφορά την προσωπικότητά του και επηρεάζει την επιμέτρηση της ποινής. Ο κατηγορούμενος δεν είναι υποχρεωμένος να προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία για τα πραγματικά περιστατικά που επικαλείται υπέρ του. Οι δικαστές και εισαγγελείς είναι υποχρεωμένοι να ερευνούν με επιμέλεια κάθε στοιχείο ή αποδεικτικό μέσο που επικαλέστηκε υπέρ αυτού ο κατηγορούμενος, αν αυτό είναι χρήσιμο για να εξακριβωθεί η αλήθεια.
2. Οποιαδήποτε αμφιβολία περί της ενοχής είναι προς όφελος του κατηγορουμένου ή του υπόπτου.».
2. Η παρ. 2 του άρθρου 366 του Ποινικού Κώδικα αντικαθίσταται ως εξής:
«2. Αν στις περιπτώσεις των άρθρων 362, 363, 364, και 365 το γεγονός που ισχυρίστηκε ή διέδωσε ο υπαίτιος είναι πράξη αξιόποινη για την οποία ασκήθηκε δικαστική δίωξη, αναστέλλεται η δίκη για τη δυσφήμηση έως το τέλος της ποινικής δίωξης. Τεκμαίρεται ότι το γεγονός που αφορά η δυσφήμηση είναι αληθινό αν η απόφαση είναι καταδικαστική και ψευδές αν η απόφαση είναι αθωωτική και στηρίζεται στα ότι δεν αποδείχθηκε ότι το πρόσωπο που είχε δυσφημισθεί τέλεσε την αξιόποινη πράξη. Επιτρέπεται όμως ανταπόδειξη.»
Άρθρο 9 – Δικαίωμα σιωπής και μη αυτοενοχοποίησης
Στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας προστίθεται άρθρο 103Α ως εξής:
«Άρθρο 103Α Δικαίωμα σιωπής και μη αυτοενοχοποίησης.
1. Ο ύποπτος ή ο κατηγορούμενος έχουν δικαίωμα σιωπής και μη αυτοενοχοποίησης.
2. Η άσκηση του δικαιώματος μη αυτοενοχοποίησης δεν εμποδίζει τη νόμιμη συγκέντρωση αποδεικτικών στοιχείων, που υπάρχουν ανεξάρτητα από τη βούληση των υπόπτων και των κατηγορουμένων.
3. Η άσκηση του δικαιώματος σιωπής και μη αυτοενοχοποίησης δεν μπορεί να αξιοποιηθεί σε βάρος των υπόπτων και των κατηγορουμένων.»
Άρθρο 10 – Εγγυήσεις για την παράσταση του κατηγορουμένου στην ποινική δίκη
1. Στο τέλος της παρ. 2 του άρθρου 155 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας προστίθεται εδάφεο ως εξής:
«Η πραγματική αναζήτηση της κατοικίας ή της διαμονής του κατηγορουμένου, εφόσον δεν έχει δηλωθεί κατά το άρθρο 273 γίνεται με κάθε πρόσφορο μέτρο, τουλάχιστον με βάση τη διεύθυνση που έχει δηλώσει στην τελευταία φορολογική του δήλωση και τα σχετικά στοιχεία που είναι καταχωρημένα στα πληροφοριακά συστήματα του Υπουργείου Οικονομικών».
2. Η παρ. 3 του άρθρου 340 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας αντικαθίσταται ως εξής:
«3. Αν ο κατηγορούμενος δεν εμφανιστεί ή δεν εκπροσωπείται νομίμως από συνήγορο, δικάζεται σαν να ήταν παρών, εφόσον έχει νομίμως κλητευθεί και έχει ενημερωθεί ότι σε περίπτωση μη εμφανίσεως ή εκπροσωπήσεώς του θα δικαστεί ερήμην.».
Δείτε αναλυτικά τις αλλαγές στο σχετικό άρθρο του Lawspot
Δείτε το Νόμο 4596/2019, όπως δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
