Την επιβολή περιορισμών στις βραχυχρόνιες μισθώσεις τύπου Airbnb τόσο για τα φυσικά πρόσωπα όσο και για τους επαγγελματίες που εκμεταλλεύονται μαζικά το νέο «φαινόμενο» της κτηματαγοράς εξετάζει η κυβέρνηση. Η κοινή επιτροπή που συγκροτείται και στην οποία θα εκπροσωπηθούν όλα τα εμπλεκόμενα υπουργεία –Οικονομίας, Οικονομικών, Εργασίας και Τουρισμού– θα αναλάβει –μεταξύ άλλων– να σχεδιάσει την υπουργική απόφαση η οποία θα καθορίζει συγκεκριμένο αριθμό διανυκτερεύσεων ανά ακίνητο, σαφώς προσδιορισμένο αριθμό ακινήτων υπό εκμετάλλευση ανά ΑΦΜ αλλά και συγκεκριμένα όρια εισοδήματος από τα οποία θα εξαρτάται τελικώς η χρονική διάρκεια εκμετάλλευσης των ακινήτων μέσω Airbnb.
To θέμα των βραχυχρόνιων μισθώσεων τέθηκε στην πρόσφατη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου στην οποία και οριστικοποιήθηκε η πολιτική της κυβέρνησης για τη στέγαση (σ.σ. το επίδομα ενοικίου και το πλαίσιο προστασίας της κύριας κατοικίας από τους πλειστηριασμούς).
Αποφασίστηκε –όπως έγινε γνωστό από κυβερνητικές πηγές– να συγκροτηθεί άμεσα η αρμόδια επιτροπή, καθώς διαπιστώθηκε ότι η απότομη αύξηση των ενοικιάσεων τύπου Airbnb (σ.σ. ο «τζίρος» πλησίασε στα 2 δισ. το 2018) συνοδεύθηκε και από αρνητικές επιπτώσεις: μείωση των διαθέσιμων ακινήτων για μακροχρόνιες μισθώσεις, κύμα εξώσεων προκειμένου να απελευθερωθούν διαμερίσματα, απότομη αύξηση των ενοικίων σε συγκεκριμένες περιοχές αλλά και μείωση κύκλου εργασιών σε ξενοδοχειακές μονάδες όπου απασχολούνται εργαζόμενοι.
Οι περιορισμοί έχουν ήδη προβλεφθεί από τη νομοθεσία για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Ωστόσο, η ενεργοποίηση αφέθηκε να αποφασιστεί με κοινή υπουργική απόφαση, η οποία όμως ουδέποτε συντάχθηκε, παρά το γεγονός ότι το πλαίσιο υπάρχει από το 2016. Η ανενεργή –προς το παρόν- διάταξη του νόμου προβλέπει ότι:
1. Δεν θα επιτρέπεται η βραχυχρόνια μίσθωση άνω των δύο ακινήτων ανά αριθμό φορολογικού μητρώου δικαιούχου εισοδήματος.
2. Η μίσθωση κάθε ακινήτου δεν θα επιτρέπεται να υπερβαίνει τις 90 ημέρες ανά ημερολογιακό έτος, ενώ για νησιά με πληθυσμό κάτω των 10.000 κατοίκων, το αντίστοιχο όριο έχει οριστεί στις 60 ημέρες ανά ημερολογιακό έτος.
3. Για να μπορεί να υπάρχει υπέρβαση του ορίου ενοικίασης των 90 ή των 60 ημερών αντιστοίχως, θα πρέπει να αποδεικνύεται ότι το σύνολο του εισοδήματος από την ενοικίαση ακινήτων δεν θα υπερβαίνει τις 12.000 ευρώ ανά έτος.
Οι συγκεκριμένοι περιορισμοί δεν είναι δεδομένο ότι θα ισχύουν για ολόκληρη την Ελλάδα. Ο νόμος αφήνει το περιθώριο να επιβληθούν μόνο σε συγκεκριμένες περιοχές όπου κρίνεται ότι πρέπει να προστατευθεί ο θεσμός της κατοικίας. Επίσης, η κοινή επιτροπή των εμπλεκόμενων υπουργείων, θα κληθεί να διερευνήσει και το ενδεχόμενο περιορισμών στις επαγγελματικές εκμεταλλεύσεις του θεσμού της βραχυχρόνιας μίσθωσης. Τα στοιχεία δείχνουν ότι το ποσοστό εκμετάλλευσης από επαγγελματίες έχει ξεπεράσει πλέον το 50% των συνολικών μισθώσεων. Για τις επαγγελματικές αξιοποιήσεις πέραν των φορολογικών ζητημάτων (δηλαδή το αν θα εμπίπτουν οι συναλλαγές στον ΦΠΑ, κάτι που εξαρτάται από την παροχή πρόσθετων υπηρεσιών πέραν της μίσθωσης του χώρου ή ακόμη και το αν θα επιβάλλεται ο φόρος με βάση τον συντελεστή των νομικών προσώπων ήτοι 29% ή των φυσικών προσώπων ήτοι 15-45%) θα εξεταστεί και το κατά πόσον θα πρέπει να ακολουθούνται συγκεκριμένες διαδικασίες «πιστοποίησης». Δηλαδή, μια διαδικασία αντίστοιχη με αυτή της σηματοδότησης των ενοικιαζόμενων δωματίων από τον ΕΟΤ. Αν κάτι τέτοιο αποφασιστεί, τότε οι εταιρείες που εκμεταλλεύονται ακίνητα για βραχυχρόνιες μισθώσεις (καταβάλλοντας το ανάλογο τίμημα στους ιδιοκτήτες των ακινήτων ουσιαστικά λειτουργώντας ως υπεκμισθωτές) δεν θα μπορούν να αξιοποιούν ελεύθερα διαμερίσματα σε πολυκατοικίες ή σε περιοχές αμιγούς κατοικίας, καθώς θα πρέπει να πληρούνται συγκεκριμένες προδιαγραφές.
Για τη λήψη των οριστικών αποφάσεων, η επιτροπή θα αξιοποιήσει και τα στατιστικά στοιχεία που συλλέγει αυτή την περίοδο η ΑΑΔΕ από τους διαχειριστές ακινήτων βραχυχρόνιων μισθώσεων.
Αυξήσεις ενοικίων 30% σε Εξάρχεια, Κουκάκι
Την «κινητοποίηση» της κυβέρνησης προκάλεσαν οι πρόσφατες έρευνες που αποκάλυψαν απότομες αυξήσεις στις μακροχρόνιες ενοικιάσεις ακινήτων. Ειδικά σε περιοχές του κέντρου της Αθήνας, το 2018 φαίνεται να έκλεισε με διψήφιες αυξήσεις: σε Εξάρχεια και Κουκάκι, εκτιμάται ότι οι τιμές των ενοικίων αυξήθηκαν ακόμη και πάνω από 30%, ενώ σε Κολωνάκι, Νέο Κόσμο, Νεάπολη ή ακόμη και στα Πατήσια, παρατηρήθηκαν ανατιμήσεις της τάξεως του 15-20%. Στην πράξη, υπάρχει ο κίνδυνος αυτή η τάση να καταστήσει «δώρο-άδωρο» την πολιτική επιδότησης των ενοικίων. Διότι από τη μία ο κρατικός προϋπολογισμός θα επιβαρύνεται με 300 εκατ. ευρώ ετησίως προκειμένου οι ενοικιαστές (περίπου 1,2 εκατ. νοικοκυριά συνολικά, εκ των οποίων θα επιδοτηθούν οι 250.000) να ελαφρύνονται από το βάρος του ενοικίου κατά 70-210 ευρώ τον μήνα, και από την άλλη, τα χρήματα θα καταλήγουν στους ιδιοκτήτες λόγω των αυξήσεων στα ενοίκια. Εκπρόσωποι των συλλόγων ενοικιαστών έχουν ήδη αρχίσει να κάνουν λόγο για αύξηση των κρουσμάτων εξώσεων. Με το που λήγουν τα συμβόλαια μίσθωσης (συνήθως τριετούς διάρκειας για περιπτώσεις κατοικιών), πολλοί ιδιοκτήτες σπεύδουν να «πάρουν τα κλειδιά», προσβλέποντας στις υψηλότερες αποδόσεις των βραχυχρόνιων μισθώσεων.
