Εννέα βήματα οδηγούν πιο γρήγορα στην πόρτα της συνταξιοδότησης. Αν και οι αιτήσεις υποβάλλονται πλέον ηλεκτρονικά, οι “γρίφοι” των πλασματικών ετών, των προϋποθέσεων θεμελίωσης για κάθε ειδική περίπτωση ασφαλισμένου, της καταμέτρησης των ενσήμων, της συγκέντρωσης των κατά περίπτωση δικαιολογητικών, της τακτοποίησης των οφειλών κ.α. παραμένουν δυσεπίλυτοι για χιλιάδες ασφαλισμένους.
Το money – money.gr ετοίμασε έναν πλήρη οδηγό για όλα τα βήματα σωστής προετοιμασίας που ξεκλειδώνουν την πόρτα της σύνταξης.
1. Συμπλήρωση προϋποθέσεων για θεμελίωση δικαιώματος
Σημαντικό είναι την στιγμή της υποβολής της αίτησης να πληρούνται οι συνδυαστικές προϋποθέσεις – χρόνος ασφάλισης και όριο ηλικίας – για να μην απορριφθεί η αίτηση. Σημειώνεται πως παγίως περίπου το 10% των αιτήσεων απορρίπτονται λόγω μη συμπλήρωσης των απαραίτητων προϋποθέσεων. Συνεπώς είναι απαραίτητο, για να αποφευχθούν απρόοπτα, ο ασφαλισμένος να έχει εξακριβώσει ότι έχει συμπληρωμένες τις προϋποθέσεις με τις οποίες επιθυμεί να συνταξιοδοτηθεί. Βασικές προυποθέσεις είναι το όριο ηλικίας και ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης. Οι γενικές διατάξεις επιτρέπουν την έξοδο στα 67 με τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης και στα 62 με 40 έτη ασφάλισης. Ειδικές διατάξεις ωστόσο συνεχίζουν να ισχύουν λόγω της μεγάλης μεταβατικής περιόδου που ξεκίνησε το 2015 και φτάνει ως το 2022 για δεκάδες κατηγορίες ασφαλισμένων στο Δημόσιο, το πρ. ΙΚΑ, τα πρ. Ταμεία ΔΕΚΟ – Τραπεζών κλπ.
2. Υποβολή ηλεκτρονικού αιτήματος
Οι αιτήσεις συνταξιοδότησης υποβάλλονται πλέον ηλεκτρονικά στην υπηρεσία που είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του ΕΦΚΑ. Η ηλεκτρονική αίτηση περιλαμβάνει αναφορά στο σύνολο του χρόνου ασφάλισης, στο αν υπάρχει επιθυμία για εξαγορά πλασματικών χρόνων και κάθε άλλη λεπτομέρεια όπως πχ αν διέκοψε την εργασία του ο ασφαλισμένος και πότε. Προσοχή εφιστούν οι ειδικοί, καθώς η υποβολή της ηλεκτρονικής αίτησης δεν υποκαθιστά πλήρως τη διαδικασία υποβολής με παρουσία στο Ταμείο του συνόλου του φακέλου. Μέσα σε ένα μήνα ο ασφαλισμένος είναι υποχρεωμένος να υποβάλλει στον ΕΦΚΑ το σύνολο των δικαιολογητικών που απαιτούνται αλλιώς η ηλεκτρονική αίτηση ακυρώνεται.
3. Χρήση πλασματικών ετών
Η μεγάλη πλειοψηφία των ασφαλισμένων κάνουν χρήση πλασματικών ετών για να συνταξιοδοτηθούν νωρίτερα από το κανονικό. Αιτήσεις εξαγορών ή αναγνώρισης πλασματικών χρόνων με σκοπό τη θεμελίωση δικαιώματος μπορούν να υποβληθούν οποτεδήποτε, είτε μαζί με την αίτηση συνταξιοδότησης είτε μεταγενέστερα ή ακόμη και νωρίτερα από αυτήν. Η εξόφληση μπορεί να γίνει είτε εφάπαξ με έκπτωση είτε με δόσεις ή ακόμη και με παρακράτηση από τη σύνταξη.
Προσοχή χρειάζεται από τους ασφαλισμένους του ιδιωτικού τομέα, οι οποίοι καλό είναι να υποβάλλουν αίτηση για εξαγορά ή αναγνώριση πλασματικών ετών περίπου οκτώ μήνες πριν υποβάλλουν την αίτηση συνταξιοδότησης. Διαφορετικά μπορεί να καθυστερήσει η έκδοση προσωρινής σύνταξης καθώς ο πρ. ΟΑΕΕ και πρ. ΙΚΑ δεν χορηγούν προσωρινή σύνταξη αν υπάρχουν αιτήματα εξαγοράς πλασματικών ετών σε εκκρεμότητα. Αντίθετα στο Δημόσιο δεν είναι απαραίτητη η εξαγορά των πλασματικών για την έκδοση της προσωρινής σύνταξης. Αρκεί η υποβολή του αιτήματος που μπορεί και σε αυτήν την περίπτωση να γίνει είτε πριν είτε μαζί με την αίτηση συνταξιοδότησης.
4. Βεβαιώσεις επιδοτούμενων χρόνων
Όσοι επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν επιδοτούμενους χρόνους (ανεργία, ασθένεια) για να συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, πρέπει να γνωρίζουν πως καλό είναι να έχει ολοκληρωθεί η έκδοση βεβαιώσεων επιδότησης πριν από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης, ώστε να μην αναζητούνται έγγραφα κατά τη διάρκεια επεξεργασίας του φακέλου.
5. Οι προυποθέσεις για μειωμένη σύνταξη
Προσοχή χρειάζεται για όσους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν με μειωμένη σύνταξη με προυποθέσεις του πρ. ΙΚΑ καθώς είναι απαραίτητο να έχουν 100 ένσημα κάθε έτος τα τελευταία 5 χρόνια, πριν την υποβολή του αιτήματος συνταξιοδότησης. Οι ημέρες ασφάλισης αυτές δεν είναι απαραίτητο να είναι πραγματικές – μπορούν να συμπληρωθούν με επιδοτούμενες ημέρες ανεργίας από τον ΟΑΕΔ ή με προαιρετική ασφάλιση. Αντίθετα, ο εν λόγω χρόνος δεν μπορεί να καλυφθεί με εξαγορά πλασματικών ετών. Δεν ισχύει η πρόσθετη προϋπόθεση των 100 ημερών/ έτος για τις μητέρες ανηλίκων που αποχωρούν με τα ειδικά καθεστώτα και όρια ηλικίας. Επίσης, για μειωμένη από τα πρώην Ταμεία ΔΕΚΟ και Τραπεζών απαιτούνται 750 ημέρες ασφάλισης την τελευταία 5ετία.
6. Ανακεφαλαίωση χρόνων ασφάλισης και έκδοση σχετικών αποφάσεων
Κλειδί για την συντόμευση του χρόνου απονομής της σύνταξης είναι η έκδοση πριν την αίτηση συνταξιοδότησης βεβαιώσεων για το χρόνο ασφάλισης. Με τις βεβαιώσεις ασφάλισης πιστοποιείται ο χρόνος που έχουν διανύσει οι ασφαλισμένοι σε ένα ή σε περισσότερα Ταμεία κι έτσι εξασφαλίζεται η άμεση έκδοση της προσωρινής σύνταξης και η ταχεία ολοκλήρωση της ανακεφαλαίωσης χρόνου για την έκδοση της οριστικής απόφασης. Η εν λόγω διαδικασία αφορά και τους δημοσίους υπαλλήλους που έχουν χρόνο ασφάλισης σε άλλα Ταμεία πλην του Δημοσίου. Το πρ. ΙΚΑ και ο πρ. ΟΑΕΕ χορηγούν τις εν λόγω βεβαιώσεις από τα τοπικά τμήματα μητρώου.
7. Τακτοποίηση οφειλών
Οι μη μισθωτοί ασφαλισμένοι – ΟΑΕΕ, ΟΓΑ, ΕΤΑΑ – πρέπει να έχουν τακτοποιημένες οφειλές στον ΕΦΚΑ ή διαφορετικά οφειλές έως ένα συγκεκριμένο ύψος : έως 20.000 στον πρ. ΟΑΕΕ, έως 15.000 στο πρ. ΕΤΑΑ και έως 4.000 στον πρώην ΟΓΑ. Επίσης πρέπει να τακτοποιήσουν τυχόν εκκρεμότητες φορολογικής φύσης που αφορούν εταιρείες ή δραστηριότητες του παρελθόντος. Εντός του Φεβρουαρίου αναμένεται να θεσμοθετηθεί η νέα ρύθμιση οφειλών προς τα Ταμεία, η οποία μέσω του επανυπολογισμού παλαιών οφειλών θα οδηγεί σε σημαντικό κούρεμα της βασικής οφειλής και θα δίνει την δυνατότητα έτσι σε περίπου 70.000 εγκλωβισμένους να συνταξιοδοτηθούν. Εφόσον η οφειλή πέσει κάτω από τα ανωτέρω όρια (θα προβλέπεται και κούρεμα 85% προσαυξήσεων) θα ανοίξει η πόρτα προς την σύνταξη και το υπόλοιπο της οφειλής θα παρακρατείται από την σύνταξη.
8. Συγκέντρωση όλων των δικαιολογητικών
Τεχνική λεπτομέρεια αλλά μεγάλης σημασίας είναι οι ασφαλισμένοι να έχουν εξαρχής πλήρη φάκελο ώστε να μην αναζητούνται δικαιολογητικά εκ των υστέρων κι ενώ τρέχει η διαδικασία εξέτασης του φακέλου τους. Προσεκτικοί πρέπει να είναι οι ασφαλισμένοι που έχουν εμπορικές δραστηριότητες οι οποίες πολλές φορές δημιουργούν εμπλοκές μιας και είναι αρκετά τα δικαιολογητικά που απαιτούνται τόσο από ΔΟΥ όσο και από άλλες υπηρεσίες. Βεβαιώσεις σπουδών παιδιών πρέπει να είναι μέσα στο φάκελο εξαρχής ενώ προσοχή χρειάζεται από τους επαγγελματίες οδηγούς καθώς πρέπει να καταθέτουν και το δίπλωμά τους και να εκδίδεται ερασιτεχνικό.
9. Αιτήσεις προτίμησης για λόγους υγείας
Ασφαλισμένοι που πάσχουν από βαριές παθήσεις μπορούν να υποβάλουν αιτήσεις προτίμησης ώστε να ελεγχθεί κατά προτεραιότητα η περίπτωση τους. Αυτές οι αιτήσεις είναι απαραίτητο να συνοδεύονται από γνωματεύσεις δημόσιων νοσοκομείων και να περιγράφουν πλήρως την αδυναμία του ασφαλισμένου. Στο Δημόσιο γίνονται δεκτές μόνο ιδιαίτερα βαριές παθήσεις και νοσήματα. Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να επιταχυνθεί η διαδικασία κατά αρκετούς μήνες.
