Οδηγίες για το τι πρέπει να ονομάζεται «μακεδονικό» στη Βόρεια Μακεδονία εξέδωσε πρόσφατα το υπουργείο Εξωτερικών της γειτονικής χώρας, σε μία κίνηση που έρχεται να καταδείξει τις «γκρίζες ζώνες» και τα προβλήματα ερμηνείας που χαρακτηρίζουν τη Συμφωνία των Πρεσπών, σύμφωνα με τον διεθνολόγο Άγγελο Συρίγο.
Τις ανησυχίες που έχουν επανειλημμένα εκφραστεί σχετικά με κενά που διακρίνονται στη Συμφωνία των Πρεσπών επαναφέρουν στο προσκήνιο οι οδηγίες που εξέδωσε, προ ολίγων ημερών, το υπουργείο Εξωτερικών της γειτονικής χώρας εξέδωσε οδηγίες για την ορθή χρήση των όρων «Βόρεια Μακεδονία» και «μακεδονικός-ή-ό».
Μιλώντας στο Sputnik ο αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο κ. Άγγελος Συρίγος, εξηγεί ότι με την τελευταία αυτή εξέλιξη επιβεβαιώνεται ότι πρόκειται για μία κακή συμφωνία, αλλά και καταργείται το erga omnes (ή αλλιώς «έναντι όλων» που αφορά σε μία απόφαση, η οποία ισχύει για όλους»).
Το υπουργείο Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας μιλάει, συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων για μακεδονική ταυτότητα, διαχωρίζοντας τις έννοιες που πρέπει να περιγράφονται με τον όρο «μακεδονικός-ή-ό» και εκείνες που θα προσδιορίζονται με τη χρήση των όρων «… της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας» ή «… της Βόρειας Μακεδονίας».
«Είναι τα προβλήματα τα οποία δημιουργεί αυτή η διφυής υπόσταση της Συμφωνίας των Πρεσπών: Από τη μία μεριά, η χώρα λέγεται ”Βόρεια Μακεδονία”, από την άλλη μεριά αφήνει τον όρο ”μακεδονικός” να υπάρχει», σχολιάζει ο κ. Συρίγος, εξηγώντας τη σημασία αυτού του διαχωρισμού.
«Αυτό κατ’ουσίαν», όπως παρατηρεί, «καταργεί την όλη αυτήν την ιστορία περί erga omnes που ισχυριζόταν η κυβέρνηση ότι πέτυχε με τη Συμφωνία των Πρεσπών. Αν ήταν erga omnes έπρεπε να τελειώσει διαπαντός η χρήση του όρου “μακεδονικός”. Επειδή δεν είναι erga omnes και επειδή αφήσαμε πίσω τα αγκάθια με όρους που περιέχουν αποκλειστικώς το επίθετο ”μακεδονικός” έρχονται τώρα τα Σκόπια και ερμηνεύουν κατά το δοκούν, χωρίς αντίδραση από την ελληνική πλευρά, όλους αυτούς τους όρους».
«Η Συμφωνία των Πρεσπών έχει αφήσει πολλές γκρίζες ζώνες. Οι γκρίζες ζώνες που έχει αφήσει δημιουργούν προβλήματα σε βάθος χρόνου. Και τα προβλήματα αυτά τα βλέπουμε τώρα, πρόκειται για προβλήματα ερμηνείας. Και προφανώς έρχονται σε αντίθεση με αυτά που έλεγε η κυβέρνηση στη Βουλή, διότι δείχνουν ότι το erga omnes δεν ισχύει στην πράξη», επισημαίνει ακόμη ο ίδιος.
Άλλωστε, ανησυχίες και επιφυλάξεις ως προς το τι θα σήμαινε στην πράξη η εφαρμογή της Συμφωνία των Πρεσπών, είχε καλλιεργήσει προτού τεθεί επίσημα σε ισχύ η Συμφωνία, η ρητορική που χρησιμοποιούνταν από την πλευρά της γειτονικής χώρας.
«Επιβεβαιώνεται ότι είναι μια κακή Συμφωνία, η οποία δεν λύνει προβλήματα, αλλά τα διαιωνίζει», παρατηρεί ο κ. Συρίγος και συμπληρώνει: «Το ζήτημα ήταν να κλείσει κάποια στιγμή όλη αυτή η ιστορία με τον α’ ή β’ τρόπο. Δεν ήταν έντιμος συμβιβασμός, ήταν ”μπάλωμα” της υπόθεσης, το οποίο θα το δούμε σε βάθος χρόνου πώς θα εξελιχθεί και πώς θα διαλυθεί το ”μπάλωμα”».
Οι οδηγίες των Σκοπίων
© Φωτογραφία : Konstantinos Tsakalidis
Το υπουργείο Εξωτερικών της χώρας, με δύο διαφορετικές ανακοινώσεις του (η μία απευθύνεται προς τα ΜΜΕ και η άλλη έχει τη μορφή ερωτο-απαντήσεων) σπεύδει να ενημερώσει τους πολίτες και τα ΜΜΕ για το πώς πρέπει, από εδώ και στο εξής, να «περιγράφουν τους εαυτούς τους», μετά την αλλαγή της ονομασίας, καθώς όπως παρατηρεί, το όλο θέμα «μπορεί να είναι περίπλοκο».
Το υπουργείο Εξωτερικών της χώρας, με δύο διαφορετικές ανακοινώσεις του (η μία απευθύνεται προς τα ΜΜΕ και η άλλη έχει τη μορφή ερωτο-απαντήσεων) σπεύδει να ενημερώσει τους πολίτες και τα ΜΜΕ για το πώς πρέπει, από εδώ και στο εξής, να «περιγράφουν τους εαυτούς τους», μετά την αλλαγή της ονομασίας, καθώς όπως παρατηρεί, το όλο θέμα «μπορεί να είναι περίπλοκο».
Όσον αφορά, ειδικότερα, στον επιθετικό προσδορισμό «μακεδονικός-ή-ό», το υπουργείο διευκρινίζει ότι πρέπει να χρησιμοποιείται, όταν πρόκειται για την «εθνική και πολιτισμική ταυτότητα των ανθρώπων, τη γλώσσα μας, την ιστορία, τον πολιτισμό, την κληρονομιά, την επικράτεια και άλλα γνωρίσματα».
Και συνεχίζει με παραδείγματα: «μακεδονική εθνική ταυτότητα», «μακεδονική γλώσσα», «μακεδονικός πολιτισμός», «μακεδονική επικράτεια», «μακεδονικός λαός», «μακεδονική ιστορία», «μακεδονικά βουνά», «μακεδονική λογοτεχνία», «μακεδονικό κυριλλικό αλφάβητο», «μακεδονικό φαγητό», «μακεδονικές εκκλησίες» κ.α..
Σημειωτέον ότι το υπουργείο σπεύδει, πάντως, να διευκρινίσει ότι οι όροι «”Μακεδονία” και ”Μακεδόνες” σημαίνει κάτι σαφώς διαφορετικό στην Ελλάδα».
Την ίδια ώρα, όπως επισημαίνει το υπουργείο, όταν ο όρος προσδιορίζει τα επίσημα όργανα του κράτους και άλλες δημόσιες ή ιδιωτικές οντότητες που σχετίζονται με το κράτος, πρέπει να έχει την εξής μορφή: «… της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας» ή «… της Βόρειας Μακεδονίας».
Για παράδειγμα: «Κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας», «Πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας», κ.α..
Πάντως, όταν πρόκειται για δραστηριότητες, ο σωστός όρος, σύμφωνα με το υπουργείο Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας, πρέπει να είναι «μακεδονικός-ή-ό». Δηλαδή: «μακεδονική οικονομία», «μακεδονική τέχνη», «μακεδονική μουσική», «μακεδονική γεωργία», «μακεδονική αρχιτεκτονική».
Εν τω μεταξύ, στις ερωτο-απαντήσεις που έχει δώσει στη δημοσιότητα, το υπουργείο εξηγεί μεταξύ άλλων για τους πολίτες της χώρας: «Είναι ασφαλώς Μακεδόνες πολίτες και πολίτες της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας», ενώ για τη γλώσσα, επίσης, σημειώνει ότι είναι «μακεδονική, όπως ακριβώς και πριν από τη συμφωνία με την Ελλάδα».
